1- сынып Дүниетану қысқамерзімді жоспар "Сақ патшайымы – Томирис"

Ортақ тақырып: Бөлімше:

Саяхат

3.2. бөлімше Қазақстанның тарихи тамырлары.

Педагогтің аты-жөні:

Кушукбаева Динара Жабайхановна

Күні:

Сынып: 1

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Сақ патшайымы – Томирис

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

1.3.4.1.– дереккөздерді зерделеу арқылы Томирис туралы әңгімелеу.

Сабақтың мақсаты

Барлық оқушылар:

• Томирис патшайымның тарихта немен белгілі екендігін білетінболады;

• Томирис есімінің даңққа бөлену себебін түсіндіреалады.

Көптеген оқушылар:

• Томирис патшайымды мысалға ала отырып, сақ тайпаларының парсы жаулап алушыларына қарсыерлікпен күресін сипаттау;

• сақтар мен парсылардың соғыс мақсаттарының айырмашылығынкөрсету.

Кейбір оқушылар:

• Томирис патшайымға тарихи тұлға ретінде бағабереді;

• оған өз көзқарастарынбілдіреді.

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/ уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Басы

Жұмысқа оң психологиялық көңіл күй қалыптастыру.

• Балалар,бір-бірімізге күлімдепқарайық!

Жайланып отырып, көздеріңді жұмыңдар да бастарыңды партаға қойыңдар. Менің соңымнан қайталаңдар:

• Мен мектептесабақтамын.

• Қазір сабаққакірісемін.

• Мен бұғанқуаныштымын.

• Менің зейінімөсуде.

• Менің есте сақтауқабілетім мықты.

• Басымдағы ойларайқын.

• Менің оқығымкеледі.

• Менің оқығымкеледі.

• Мен жұмысқадайынмын.

• Мен жұмысқакірістім!

Ж. Үй тапсырмасын тексеру

«оқушы дәптеріндегі» С. тапсырма:

Оң психологиялық көңіл күй қалыптастырады.

Бір-біріне күлімдеп қарап, жайланып отырып, көздерін

жұмады да бастарын партаға қояды.

Мұғалімнің айтқан сөздерін қайталайды.

«Оқушы дәптеріндегі» С. тапсырма:

Оқушылар сақ тайпасындағы

Оқушы дәптері

Оқушылар сақ тайпасындағы өз құрдасына қоятын сұрақтарын оқиды.

Мұғалім:

– Балалар, бүгінгі

сабағымыздың тақырыбы:

«Сақ патшайымы» – Томирис».

«Естегіні қазбалау» тәсілі,

• Сақтар туралы бұрыннан не білесіңдер?

• Тақырып атауы бойынша сендерге не таныссияқты?

• Бүгін не білгілеріңкеледі?

• Сендерге мұны білу үшін не қажет?

• Біз Томиристің атағы қалай мәлім болғанын, неліктен осы уақытқа дейіноны

ұмытпайтынын білгіміз келеді.

Ж.Ұ. Сабақтың мақсаттарын анықтайық.

Мұғалім: Біз бүгін туып-өскен жерлерін жауларынан қорғау арқылы сақтардың өз

бостандықтарын қалай сақтап қалғандығын білетін боламыз.

Бабаларымызбостандықты

бәрінен биік қойған.Олардың тәуелсіздігін сақтапқалуда

Томирис патшайым үлкен рөл атқарды. Сендер бүгін

өз құрдасына қоятын сұрақтарын оқиды.

ФТ. Оқушылардың жауаптары:

• Біз сақтар туралыөткен

сабақта оқып білдік. Сақтар – ежелгі уақытта Қазақстан аумағында тұрған халық.

• Бізге Томирис есімі таныс. Сыныптасымызды солай атайды (жолдас қызымды, қарындасымды,көршімді

және т.б.)

• Отанымыздың өткенін білу үшін (ең білгірлеріжауап

береді).

Сабақтың мақсаттарын мұғаліммен бірлесе анықтайды.

сақтардың осы атақты

билеушісі туралы көбірек білу үшін дереккөздерді оқып- үйренесіңдер.

Ортасы

Ж.Ұ. Мұғалім: – Томирис есімі Қазақстанда кең таралған.

Бұдан екі жарым жыл бұрын өмір сүрген аңызға айналған сақ патшайымын осылай атаған.

Оқулықты ашыңдар, оқулық мәтінімен жұмыс істейміз.

Мұғалім: – Жұптаса жұмыс

істеп, бір-бірлеріңе құрастырған сұрақтарыңды қойыңдар.

Сұрақтар «...Кім?»,«...Не?»,

«Қашан...?» дегенсөздерден

басталады. «Сыпайы сұрақтар» тәсілі.

ФТ. Оқушылардың жауаптары әртүрлі.

Оқушылар сұрақтарының нұсқалары:

• Томирис дегенкім?

• Томирис патшайым не істеген?

• Томирис қай кездеөмір сүрген жәнет.б.

Оқулық

Мұғалім: «Оқушы дәптеріндегі» А. тапсырмасын орындаңдар.

Оқушылар Томирис

бейнеленген суреттің атауын жазады.

Оқушы дәптері

Сергіту сәті:

Сынып қолдарын көтереді – бір, Басымызды шайқаймыз – екі.

Қол соғамыз үш рет – үш,

Төрт – қолдарымызды жаямыз. Бес – қол бұлғаймыз,

Алты – орнымызға тыныш отырамыз.

Сергіту жаттығуын орындайды.

Мұғалімнің есіне!

Аңыз бойынша, Томирис

парсылармен соғыстан соң, тері торсықты адам қанымен

толтырып, өлген жаулардың ішінен Кирдің денесін тауып, басын шабуға бұйрық береді.

«Кирдің басын көтере ұстаған Томирис қолына қан

толтырылған тері торсықты алып, биік обаны жағалай

тізіліп тұрған барлық массагет жауынгерлеріне:

– Массагеттер! – деп айқайлады.Сендердің

ханшайымдарың сөзіндетұрды. Парсылардың патшасы, сен қанға шөлдеп ең,енді

тойғаныңша іш!Солай деп Томирис Кирдің басын торсыққа салып жіберді».

Бұл – Геродот аңызындағы кек алудың ең бір әсерлі сәті еді, және ең бір шындыққа аса

жанаспайтын тұсы. Геродоттың баяндауы– әдемі аңыз ғана.

Шындығында, парсы патшасы сақтармен соғыста қаза

болғаннан кейін денесі отанына жеткізіліп, Пасаргадағы ата-

бабаларының зиратына

жерленген. «Осы күнге дейін

Томирис туралы аңыз сақталып қалды, бірақ Кирдің мүрдесін

ашып көргенде, басы орнында екендігі анықталған». (Болат Жандарбеков «Томирис»: – Алматы: Жалын, 1998.)

Сол себепті, біздің айтуымызша аңыздың бұл тұсы әсерлірек

болғанымен, балаларға бұны тәптіштеп баяндаудың қажеті жоқ.

Мұғалім: – Балалар! Сендер

бүгін сақтардың өмірі туралы, олардың өз патшайымдарының басшылығымен жерлерін парсы басқыншыларынан қалай қорғағаны туралы көптеген

жағдайларды білдіңдер. Сендер жаңа білімдеріңмен бөлісуге асығып отырсыңдар. Жұптаса отырып, бір-бірлеріңе Томирис патшайым туралы айтып

беріңдер. («Өзара білім алмасу» тәсілі).

Мұғалім: Оқушы дәптеріндегі С. тапсырманы орындауды ұсынады.

«Ой жүгіртеміз және бағалаймыз» тәсілі.

Мұғалім оқушыларға стикерлер таратып беріп, оларға Томирис патшайымның ұнайтын қасиеттерін жазуды сұрайды.

Ж. Оқушыларматериалды жұптасыпталдайды.

Оқушыдәптеріндегі

В. тапсырманы орындау.

Оқушы дәптеріндегі

С. тапсырмасын орындайды.

ФТ. Балалар стикерлерге

жазып, оларды үлкен жүрек формасында тақтаға

жапсырады.

Оқушыдәптері

Оқушыдәптері

Осылайша оқушылар тарихи тұлғаларға баға беруді

үйренеді.

Соңы

Рефлексияны нұсқалардың бірін пайдалана отырып өткізуге болады.

1-нұсқа.

Көршілес екі партаның оқушыларынан тұратын топтарға бөлу.

Топтың аттарын өзіміз ойлап табамыз. Томирис туралы синквейн құрастырамыз.

Синквейн құрастырудың ережесін қарастырайық:

Мұғалім «Синквейнді қалай құрастырады?» атты плакатты іледі.

1. жол – заттың атауын білдіретін бір сөз;

2. жол – затты сипаттайтын екі сөз;

3. жол – затты не істейтінін көрсететін үш сөз;

4. жол – тақырыпқа көзқарасыңды білдіретін бір сөйлем;

5. жол – мағынасы бірінші жолдағы сөзге ұқсас бірсөз.

Мұғалім баяу әуеннің аудио- жазбасын қосады.

Синквейн мысалы: Томирис –

Т. Топпен жұмыс істей отырып, балалар синквейндер құрастырады.

Топтар өз синквейндерін көрсетеді.

Оқушы дәптері

«Синквейнді қалай құрастырады?» плакаты

Ержүрек, дана,

Сүйеді, қорғайды, шайқасады. Байтақ даланың ұлы қызы.

Патшайым.

2-нұсқа.

Дұрыс тұжырымдарды белгіле («Оқушы дәптеріндегі» В. тапсырма)

Парталас көршіңненөз

жұмысыңды тексеруін сұра («Оқушыдәптеріндегі»

5-жұмыс)

«Оқушы дәптеріндегі» В. тапсырма.

Парталас көршіңнен өз жұмысыңды тексеруін сұрайды («Оқушы

дәптеріндегі» 5-жұмыс).

Оқушылар дұрыс және дұрыс емес тұжырымдарды белгілеп, жұмыстарына өзара тексеру

жүргізеді.