10-синф информатика фанида “2-дарс. Катакка мурожаат. Нисбий, абсолют ва аралаш мурожаат” мавзусида дарс ишланма

Fani: Informatika Sinfi: X Sana:____________________ Dars raqami:2

MAVZU: 2-dars. Katakka murojaat. Nisbiy, absolyut va aralash murojaat.

TA’LIMIY MAQSADIO’quvchilarga elektron jadvalda katakka murojaat. Nisbiy, absolyut va aralash murojaat haqida ma’lumot berish.Axborotlarni izlash va elektron vositalarda yig‘ish kompetensiyasi

TARBIYAVIY MAQSADI O`quvchilarni Vatanga muhabbat ruhida tarbiyalash.Миллий ва умуммаданий компетенция. Математик саводхонлик, фанватехникаянгиликлариданхабардорбўлишҳамдафойдаланишкомпетенцияси

RIVOJLANTIRUVCHI MAQSADI: : O’quvchilargaelektronjadvaldakatakkamurojaat. Nisbiy, absolyut va aralash murojaat bo’yicha misollarni mustaqil ishlay olish ko’nikmasi hosil qilish.

DARS USLUBI: Aralash.

DARS SHAKLI:Savol-javob.Aqliy hujum.

DARSNING JIHOZLANISHI: Elektron resurslar, kompyuter, darslik,plakatlar, tarqatma materiallar.

Tashkiliy qism:

1.Salomlashish.

2.Yo'qlama qilish.

3.Uyga vazifani so'rash.

O’quvchilardan o’tilgan mavzular bo’yichaklaster o’tkaziladi.

Yangi mavzu bayoni

Katakcha quyidagi xossalarga ega bo‘lishi mumkin:

• fon turi va rangi;

• shrift turi, o‘lchami va rangi;

• chegara turi, rangi va o‘tkazilish joyi;

• tekislash turi;

• matn yo‘nalishi turi;

• son turi;

• himoya.

.Shuni yodda tutish kerakki, ustun va satrlarning soni, demak, katakchalar soni dasturlar­ning imkoniyatlariga bog‘liq bo‘ladi. SuperCalc4 elektron jadvali varag‘ida satrlar 9999 ta va ustunlar 255 ta bo‘lgani uchun katakchalar soni 9999 * 255= 2549745 ta, Excel elektron jadvali varag‘ida 16384*256 = 4194304 (65536*256=34471936) ta katakcha bo‘ladi.

Elektron jadvallarda ikki xil: nisbiyvaabsolyut murojaat qo‘llaniladi. Shuni yodda tutingki, murojaat boshqa fayl yoki varaqga ham bo‘lishi mumkin.

Nisbiy murojaatda formula nusxasidagi katakchalar adreslari nusxa joylashtirilayotgan katakchaga mos o‘zgaradi.Masalan, A2 katakchadagi A1 + B4 yig‘indining A3 katakchaga nus­xasi A2 + B5, A7 katakchaga nusxasi A6 + B9, F17 katakchaga nusxasi D16 + E19 kabi o‘zgarib joylashadi.

Absolyut murojaatda katakcha adresi o‘zgarmaydi.Elektron jadvallarda absolyut adres xususiyatini ifodalash uchun maxsus belgidan (Excelda - $) foydalaniladi. Masalan, A2 katakchadagi A1 + $B$4 yig‘indining F17 katakchaga nusxasi D16 + $B$4, C7 katakchadagi B3 – C$6 ayirmaning F9 katakchaga nusxasi E5 – F$6, L11 katakchadagi D6 * $C3 ko‘paytmaning M14 katakchaga nusxasi E9 * $C6 kabi joylashadi. Bundan ko‘rinadiki, $ belgisi qo‘yilgan ustun yoki satr nusxa ko‘chirilganda o‘zgarmay qolar ekan.

Excelda katakchalarni nomlashva shu nom orqali murojaat qilish mumkin. Buning uchun katakchani belgilab, Joylashtirish menyusining Nom – Berilsin (Имя – Присвоить)... bo‘limi tanlanadi va ixtiyoriy nom kiritiladi. Bu katakchaga murojaat etganda katakcha adresi o‘rniga nomini ko‘rsatish kifoya.

Jadval bilan ishlashda (A-rasm) quyidagilarni bilish lozim:

Formula – katakchaga kiritilayotgan “” (tenglik)belgisidan boshlangan ketma-ketlikdir. Formulada sonlar, katakcha adreslari va funksiyalar arifmetik amallar orqali bog‘lanadi. Misollar: = A1 + 7 * B2, = 45 * SIN(B2) – 11/C1 .

Son – raqam belgilaridan iborat (birinchi belgisi “─“ bo‘lishi mumkin), orasida faqat bitta “,” (o‘nli kasrning butun va kasr qismlarini ajratuvchi) belgisi bo‘lgan ketma-ketlik. Misollar: 3; -5,1234; 10,01. Kiritilayotgan son katakcha kengligiga sig‘masa, u holda Excel uni turiga qarab eksponensial yoki “########” ko‘rinishda ifodalaydi).

Microsoft Excel 2010 elektron jadvallari yordamida arifmetik amallardan tashqari kataklarga turlicha murojaat qilish orqali amaliy masalalarni mazmunan sifatli yechish mumkin.

1-mashq.Sinflarda fanlardan o‘zlashtirish ko‘rsatkichlari aniqlansin.

Uyga vazifa:

1. Darslikdagi topshiriqlar.

2^*. Tug‘ilgan vaqtingizdan buyon necha yil, oy, hafta, sutka, soat, minut yashaganingizni joriy yil yozilgan katakchaga murojaat orqali hisoblang.

Savol va topshiriqlar