5-класс Табият таануу Улуу натуралисттер

5-класс ТАБИЯТ ТААНУУ ТЕМА: Улуу натуралисттер

Химия-биология мугалими

Абдирахманов А.А.

НАТУРАЛИСТ ДЕГЕН ЭМНЕ?

Натурализм термини латын тилинен келип чыккан  naturalis , бул бар болгон нерсенин табигый келип чыгышы деген ойдон башталган бардык философиялык агымдарды атоо үчүн колдонулат.

Натурализм Францияда болжол менен 19-кылымдын аягында реализмдин туундусу катары пайда болуп, кийинчерээк ал бүткүл дүйнөгө тараган.

ПТОЛЕМЕЙ КЛАВДИЙ

Ал грек астроному, математиги жана географы болгон адам жана анын жашоосу жөнүндө маалымат аз болсо дагы, бул илимпоз ушул күнгө чейин сакталып калган. Анын кай жерде, кайсы күнү төрөлгөнү белгисиз. Ошондой эле анын кайда каза болгондугу белгисиз, бирок биз анын чоң салымын билебиз.

АСТРОНОМИЯ ИЛИМИ

Астрономия изилдөөлөрү  илимий көз караштан алганда жылдыздар, планеталар, кометалар жана галактикалар сыяктуу асман объектилери.

НИКОЛАЙ КОПЕРНИК

Николай Коперник 1473-ж. Польшадагы Торуни шаарында бай соодагердин үй-бүлөсүндө төрөлгөн. Коперниктин "Асман сферасынын айлануусу" китебинде планеталар Күндүн айланасында тегерек орбита боюнча бир калыпта айланат деп жазган.

1473 – 1543

ГАЛИЛЕО ГАЛИЛЕЙ

Галилей 1564 жылы 15-февралда Пиза шаарында туулган.

1690-жылы чоңойткуч оптикалык түтүк телескопту биринчи жолу өзү жасап айга багыттап улуу ачылыштарга жол салган.

Математик болгон.

1564 – 1642

АНТУАН-ЛОРАН ЛАВУАЗЬЕ

1743-жылы август айында Парижде туулган, француз натуралисти.

Заманбап химиянын негиздөөчүсү. Ал кычкылтекти ачып, күйүү, окистенүү жана калыбына келтирүү кыймылын түшүндүргөн.

1743-1794

ХИМИЯ ИЛИМИ

ХИМИЯ - табият таануу илимдеринин химиялык элементтерди, алардан түзүлгѳн жѳнѳкѳй жана татаал заттарды, алардын ѳз ара байланыштарын (химиялык реакция) изилдѳѳчү тармагы. Ал кѳп тармактуу илим.

КАРЛ ЛИННЕЙ

Швед табият таануучусу жана дабагер,  жаныбарлар  жана  өсүмдүктөр  

дүйнөсүнүн систематикасынын бирдиктүү классификациясын түзгөн.

1707 – 1778

БИОЛОГИЯ ИЛИМИ

Биология  — жандуу жаратылышты окутуп үйрөтүүчү илим.

ЧАРЛЗ ДАРВИН

Англиялык улуу окумуштуу - биолог, жаныбарлардын жана өсүмдүктөрдүн түрлөрүнүн келип чыгышы жөнүндөгү 

эволюциялык окуунун негиздөөчүсү.

1809 – 1882

ВЛАДИМИР ИВАНОВИЧ ВЕРНАДСКИЙ

Белгилүү орус табият изилдөөчү, 

минералолог, 

кристаллограф 

жана биохимия, 

биогеохимия жана 

биосфера 

жөнүндөгү илимдерге негиз салуучу.

1863 – 1945

БЫШЫКТОО

СҮРӨТТӨРДҮ БАЙКАП КАЙСЫ ИЛИМ ЖӨНҮНӨ СӨЗ БОЛУП ЖАТКАНЫН ТАПКЫЛА

ҮЙГӨ ТАПШЫРМА

ХИМИЯ, АСТРОНОМИЯ, БИОЛОГИЯ, ФИЗИКА илимдеринин өнүгүүшүнө салым кошкон натуралисттер жөнүндө чакан эссе жазуу.

АДАБИЯТТАР

• https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%B9
• https://www.meteorologiaenred.com/ky/claudius-ptolemy.html
• https://ky.warbletoncouncil.org/naturalismo-1665
• https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D0%B9_%D0%9A%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D0%BA