5-синф Табиат Буюк натуралистлар

5-синф ТАБИАТ МАВЗУ: Буюк натуралистлар

Химия-биология ўқитувчиси

Абдирахманов А.А.

НАТУРАЛИСТ НИМА ДЕГАНИ?

Натурализм термини лотин тилидан олинган бўлиб  naturalis , бу мавжуд нерсанинг табиий келиб чиқиши деган фикрдан бошланган барча философик фикрларни қўллаш учун ишлатилади.

Натурализм Францияда тахминан 19-асрнинг охирида реализмнинг давоми қатори пайдо бўлиб, кейинчалик бутун дунёга тарқалган.

ПТОЛЕМЕЙ КЛАВДИЙ

ГРЕК астрономи, математиги ва географи бўлгон одам ва унинг ҳаёти ҳақида маълумот оз бўлса ҳам, бу олим ҳақидаги маълумотлар шу кунгача сақланиб қолган. Унинг қачон ва қаерда туғилгани номаълум. Шу билан бирга қаерда вафот этагни ҳам белгисиз, аммо биз унинг илмга қўшган ҳиссаси катта эканини биламиз.

АСТРОНОМИЯ ИЛМИ

Астрономия   илмий кўз қарашдан олганда юлдузлар, планеталар, кометалар ва галактикалар каби осмон объектлари.

НИКОЛАЙ КОПЕРНИК

Николай Коперник 1473 й. Польшадаги Торуни шаҳрида бой савдогар уйида таваллуд топган. Коперникнинг «Осмон сферасининг айланиши" китобида планеталар Қуёш атрофида орбита бўйлаб бир маромда айланади деб ёзган.

1473 – 1543

ГАЛИЛЕО ГАЛИЛЕЙ

Галилей 1564 йили 15-февралда Пиза шаҳрида туғилган.

1690 йили катталаштирилган оптик найчали телескопни биринчи бор ўзи ясаб, ой томон қараб буюк кашфиёт қилишга йўл очган.

Математик бўлган.

1564 – 1642

АНТУАН-ЛОРАН ЛАВУАЗЬЕ

1743 йили август ойида Парижда туғилган, француз натуралисти.

Замонавий химиянинг асосчиси. У кислородни кашфи қилиб, ёниш, оксидланиш ва қайтарилиш жараёнини тушунтирган.

1743-1794

ХИМИЯ ИЛМИ

ХИМИЯ – табиий фанларнинг химиявий элементларни, улардан ҳосил бўлган оддий ва мураккаб моддаларни, уларнинг ўзаро боғлиқлигини ўрганувчи тармоқ. У кўп тармоқли.

КАРЛ ЛИННЕЙ

Швед табиатшуноси, ҳайвонлар ва ўсимликлар дунёсининг систематикасини ягона классификациясини тузган.

1707 – 1778

БИОЛОГИЯ ИЛМИ

Биология  — жонли табиатни ўқиб ўрганувчи фан.

ЧАРЛЗ ДАРВИН

Англиялик буюк олим – биолог, ҳайвонлар ва ўсимликлар турларининг келиб чиқиши ҳақидаги эволюцион назариянинг асосчиси.

1809 – 1882

ВЛАДИМИР ИВАНОВИЧ ВЕРНАДСКИЙ

Рус табиатшуноси, 

минералолог, 

кристаллограф 

ва биохимия, 

биогеохимия ҳамда 

биосфера 

ҳақидаги

илмларнинг асосчиси.

1863 – 1945

МУСТАҲКАМЛАШ

РАСМЛАРГА ҚАРАБ ҚАЙСИ ИЛМ ҲАҚИДА ГАП БЎЛАЁТГАНИНИ ТОПИНГ

УЙГА ВАЗИФА

ХИМИЯ, АСТРОНОМИЯ, БИОЛОГИЯ, ФИЗИКА фанларининг ривожланишига ҳисса қўшган натуралистлар ҳақида қисқа эссе ёзиб келиш.

АДАБИЁТЛАР

• https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%B9
• https://www.meteorologiaenred.com/ky/claudius-ptolemy.html
• https://ky.warbletoncouncil.org/naturalismo-1665
• https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D0%B9_%D0%9A%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D0%BA