СДЕЛАЙТЕ СВОИ УРОКИ ЕЩЁ ЭФФЕКТИВНЕЕ, А ЖИЗНЬ СВОБОДНЕЕ

Благодаря готовым учебным материалам для работы в классе и дистанционно

Скидки до 50 % на комплекты
только до

Готовые ключевые этапы урока всегда будут у вас под рукой

Организационный момент

Проверка знаний

Объяснение материала

Закрепление изученного

Итоги урока

6- öд классын «Соссяна нимвежтасъяс» тема серти восьса урок

Нажмите, чтобы узнать подробности

Урок изучения нового материала с помощью технологии критического мышления, что предполагает три этапа: вызов, осмысление содержания и рефлексия.

Просмотр содержимого документа
«6- öд классын «Соссяна нимвежтасъяс» тема серти восьса урок»

Старцева Эльвира Александровна, коми кыв да литература велöдысь

МОУ «СОШ» с. Большелуг

Кöрткерöс район Республика Коми



6- ­öд классын «Соссяна нимвежтасъяс» тема серти восьса урок


Предмет: КОМИ КЫВ 6 КЛАСС

Уроклöн тема: Соссян нимвежтасъяс.

Уроклöн тип: Выль тöдöмлунъяс восьтöм. (ОНЗ)

Вöчöмлöн мог: выль тöдöмлунъяс босьтöм критическöй мышление технология пыртöмöн (Технология РКМЧП).

Велöдчан мог: велöдчысьяслысь тöдöмлунъяс паськöдöм выль велöдчан приемъяс пыртöмöн.

УУД тэчöм-артмöдöм:

Личностнöй: Гöгöрвоны морт олöмын кывлысь да сёрнилысь тöдчанлун. Нимкодясьны коми кывлöн мичлунöн.

Регулятивнöй: велöдны велöдысь отсöгöн индыны да висьтавны урок вылын уджалан мог; велöдны висьтавны ассьыд версия да кужны дорйыны сiйöс.

Познавательнöй: велöдны вöчны кывкöртöдъяс вöчöм удж серти, аддзыны вочакыв юалöм вылö; асшöра петан туй аддзöм.

Коммуникативнöй: велöдны вомгора висьтавны ассьыд мöвптö; кывзыны да гöгöрвоны мукöдлысь сёрни; гöгöрвоны да кужны вöдитчыны соссян нимвежтасъясöн сёрниын.

Предметнöй: велöдны гöгöрвоны соссян нимвежтасъяслысь вежöртассö, кужны аддзыны сёрникузяысь; тöдчöдны артманногсö.

Дидактическöй материал: 

1. Грабежова В.М., Каракчиева Н.И, Хозяинова Г.В. Коми кыв: Морфология да орфография: 6-öд класслы велöдчан

небöг/ В.М. Грабежова öтув редакция улын.- Сыктывкар: ООО «Анбур», 2012. – 264 л.б.

2. Лимерова В.А.

Коми литература: 6-öд класслы велöдчан да лыддьысян небöг.-Сыктывкар: ООО «Анбур», 2016.-272 л.б.

3. Терентьева Е.А., коми кыв да литература велöдысь МБОУ «СОШ с. Петрунь». 6 класс. Зумыд кывтэчасъяс план-конспект.





Уроклöн этапъяс

Велöдысьлöн удж

Велöдчысьлöн удж

УУД

1. Котыртан здук. (Мотивация к учебной деятельности.

(3 мин.)


Видза оланныд, дона ёртъяс! Видзöдлам ёрта-ёрт вылö, мелiа нюмдам öта-мöдлы да нöшта öтчыд видзöдлам парта вылö, медым гöгöрвоны, дасьöсь –ö ми талунъя урок кежлö.

челядь нюмъялöны)







Талун ми тiянкöд мöдöдчам гöсьтитны Лупъя раскö, ён морт Пера дорö. А мöдöдчим кö выль туйö, сідзкö, бытьöн тöдмалам мыйкö выльтор. Дасьöсь лоöй выльторсö пасйыштны тетрадьö.

И сідз, мöдімö.

«Коми муын, Пермакланьын, оліс вöрын, Лупъя раскын, ён морт Пера, вокыскöд. Пера вöлі ёна кыйö быдсяма зверöс. Вокыс дышмис вöрын олöмысь да сэсся муніс коммуса князьлы служитны. Пера коли öтнас».

(Приём «Эсканныд-ö, мый...?» («Верите ли вы…»)

-Эсканныд-ö, мый Пера дорын некод сэсся эз коль?

-Эсканныд-ö, мый сэсся немтор ээ ло Перакöд?

-Эсканныд-ö, мый сэсся некутшöм выльтор ог тöдмалöй ён морт Пера йылысь?

-Эсканныд-ö, мый сэсся нинöм меным висьтавны тіянлы Пера йылысь?

Да, он эскöй, и ме ог эскы.

«Сэк локтіс Коммуса князь дорö Пералöн вокыс и шуö: менам пö эм Пера нима вок, зэв ён, сійö оз кö вермы тайöяскöд водзсасьны, сэсся некод нин оз вермы».

-Бöрйöй сёрникузяысь нимвежтасяссö, тöдмалöй сикассö.

(менам (ме) -морта, сійö-морта, тайöяскöд (тайö)-индан, некод (огö тöдöй).

Сідзкö, ставыс –ö миянлы гогöрвоана?

Абу. Мый абу гöгöрвоана?

-Некод нимвежтас. (Эгö на велöдöй)

Стöчмöдöма абу кыдзкö нимвежтаслысь вежöртассö? (абу)

Сідзкö, кыдз ті чайтанныд, кутшöм темаыс талунъя уроклöн?

Тöдмасьны стöчмöдтöм нимвежтасъясöн.

(некод, немтор, некутшöм, нинöм)

Видзасьöны велöдыськöд.

Видзöдöны урок кежлö дасьтысьöм (небöг, тетрадь, ручка, карандаш).

Вежöрöн дасьтысьöны урок кежлö.


Фронтальнöй удж.

Велöдчысьяс кывзöны велöдысьöс. Уджалöны быдöн ас кежысь. Пасъялöны тöдтöм кывъяс (нимвежтасъяс)







Велöдчысьяс сетöны вочавидзöмъяс велöдысь юалöмъяс вылö.









Мöдпöвсталöны тöдöмлунъяссö да тöдмалöны уроклысь тема.



Личностнöй: 

Гöгöрвоны морт олöмын кывлысь да сёрнилысь колоанлунсö да тöдчанлунсö.





2. Тöдöмлунъяс актуализируйтöм.

(10 мин.)


Сiдз, ми тiянкöд тöдмалiм уроклысь ним. А мед водзö уджавны, миянлы колö юксьыны 4 котырö.

(«Зигзаг» приём)

III. Торъя кадколаст вежöртöм (Стадия осмысления).

«Зиг­заг» технология.


Медводдза тшупöд.

Кора тіянöс асьнытö уджыштны выль тема вылын. Уджалам 48 § параграф вылын, 394 удж.

Быд котырлы лоö сетöма лингвистика текст. Текстсö юклöма дзöляник абзацъяс вылö. Медводз быдöн ачыс уджалö торъя абзац вылын: лыддьö, думайтö, мöвпалö, лöсьöдö юалöмъяс, мыйкö кö абу гöгорвоана.

(велöдчысьяс уджалöны 1-2 минут)

Мöд тшупöд («зиг»)

Öні кора чукöртчыны öтлаын сідзи, медым öти котырын вöліны сöмын найö, кодъяслöн öти и сійö жö абзац юкöныс.

Сёрнитыштыштöй öта-мöдныдкöд, юксьöй мöвпъяснаныд, вöліны кö кутшöмкö юалöмъяс, корсьöй öтувъя вочакыв. Думыштлöй, кыдзи бурджык висьтавны воддза котырыдлы сійö, мый öні ті тöдмалінныд. Лöсьöдöй кутшöмкö схема, кыдзи кутанныд юксьыны выльторнас ётъясныдкöд.

Тыртöй сетöм кабаласö: «Ас кежысь дасьтысян лист»

Коймöд тшупöд («заг»)

Кора бöр пуксявны асланыд котырö да юксьыны ёртъясныдкöд выль материалöн, мый ті тöдмалінныд уджын.

Ас кежысь дасьтысян лист

Выль тöдöмлунъяс,

мый колö висьтавны

(мый йылысь?)

Кыдзи висьтавны выль тöдöмлун йылысь



Виччысяна юалöмъяс ёртъяссянь


Дженьыд мöвп, шöр моментъяс, медся югыд (яръюгыд) видлöгъяс

Висьт, схема, конспект, план, таблица

Гöгöрвотöм здукъяс



Велöдöм вылö текст



Лыддьöй лингвистика текст, тӧдмалӧй соссяна нимвежтасъяс йылысь: кыдзи артмӧны, вежласьӧны, кутшӧм гижанногыс.

1. Соссян нимвежтасъяс индӧны сы вылӧ, мый сёрнитанторйыс олӧмас абу, оз петкӧдчы: некод абу, немтор эз висьтав, нинӧм эз шу.

2. Соссян нимвежтасъяс артмӧны юалан да йитан нимвежтасъясысь не-приставка отсӧгӧн: некод, некутшӧм, немтор. Торъялӧ нинӧм нимвежтас, сы вӧсна мый артмӧма ни-приставкаӧн, ӧм- кыввужйысь.

3. Некод вежласьӧ вежлӧгъяс серти коді нимвежтас моз: некодлы, некодӧс, некодкӧд; вермӧ босьтны суффиксъяс: а) –нан суффикс сетӧ ӧтувтан вежӧртас: некоднан пуыс; б) -ным, -ныд, -ныс морта суффиксъяс: некоднанныд, некоднанныс, некоднанным. Ӧтувтан да морта суффиксъяса соссян нимвежтасъяс вежлӧгасьӧны эмакывъяс моз: некоднансӧ, некоднанлы; некоднаннысӧ, некоднанныскӧд да с.в.

4. Некутшӧм нимвежтас петкӧдлӧ соссьӧм качество, оз вежлась, кывтэчасын пырджык йитчан кыв: некутшӧм мортлы, некутшӧм лунӧ.

Став соссяна нимвежтасыс мунӧны сӧмын соссяна сёрникузяын.

Видлӧгъяс: 1.Нинӧмсьыд нинӧм оз артмы.2. Дыш киын некутшӧм удж оз ӧшйы. (Шусьӧг)

Öтувъя гижöда удж.



Мытшöд ас водзын пуктöм.



Корсьöны петан туйяс.












































Нёль котырöн асшöра выль тöдöмлунъяс корсьöм да босьтöм. Небöгын удж.



Аддзöм тöдöмлунъясöн ёртъяскöд юксьöм.























Познавательнöй: мог пуктыны кужöм, велöдöм.

Информация корсьöм да коланасö торйöдöм. Мытшöд лöсьöдöм да петан туйяс корсьöм.

Коммуникативнöй: Котыра уджалöм, велöдны вомгора висьтавны ассьыд мöвптö; кывзыны да гöгöрвоны мукöдлысь сёрни; гöгöрвоны да кужны вöдитчыны зумыд кывтэчасъяслысöн сёрниын.

Регулятивнöй: велöдны велöдысь отсöгöн индыны да висьтавны урок вылын уджалан мог; велöдны висьтавны ассьыд версия да кужны дорйыны сiйöс.







3. Юрö сюркнялана да сёрниа тшупöд. (13 мин.)




.

Татшöм котыръяснад повтöг позьö мунны водзö.

«Жаль вöлöм Пералы кольны ассьыс чужан мусö, но вокöс да князьöс дорйöмысь эз ёна пыксьы, и мöдöдчисны найö князь дінö».

Медым вежöраным коляс соссян нимвежтасъяс йылысь тöдöмлунъяс, восьтам небöг да выльысь тöд вылö уськöдам правилö.

Уджалам 395 удж вылын.

Лыддьӧй зумыд кывтэчасъяс, восьтӧй налысь вежӧртассӧ. Кутшӧм нимвежтасъяс кутӧны соссян вежӧртассӧ?

Нинӧм оз пузьы тіян, нинкӧмсянь нинӧмӧдз, нинӧмӧн посйысьны, нинӧмысь-нинӧм, нинӧм туйӧ воны.

Отсӧг вылӧ: потӧм вор дорӧ кольны, кывйыс эз сюр, нинӧм вӧчны оз куж, олӧмысь лэдзчысьны, нинӧм оз артмы.

(Нинӧм оз пузьы тіян- нинӧм оз артмы

нинкӧмсянь нинӧмӧдз- потӧм вор дорӧ кольны

нинӧмӧн посйысьны- кывйыс эз сюр

нинӧмысь-нинӧм- нинӧм вӧчны оз куж ( нинöм оз тöд)

нинӧм туйӧ воны- олӧмысь лэдзчысьны)

Котыра сёрниа удж. Юалöмъяс вылö вочавидзöмъяс.



















Ёрта-ёрт бöрся удж.Корсьöны зумыд кывтэчасъяслысь вуджöдан вежöртассö. Гижöны тетрадьö











Предметнöй: велöдны гöгöрвоны зумыд кывтэчасъяслысь вежöртассö, кужны аддзыны синоним; аддзыны зумыд кывтэчас текстысь.

Коммуникативнöй: Котыра уджалöм, велöдны вомгора висьтавны ассьыд мöвптö; кывзыны да гöгöрвоны мукöдлысь сёрни; гöгöрвоны да кужны вöдитчыны зумыд кывтэчасъясöн сёрниын.




Шойччан здук

(5 мин)




«Пера муніс быттьö ньöв. Вокыс сійöс эз и аддзывлы».

И миянлы пöра неуна шойччышны. Лöсьöдам öтув мича дзоридз. Видзöдлам, кутшöм котыр тэрыбджыкöн лоö.

«Шойччам» 397 удж отсöгöн.

«Логика боксянь дзугсьöм чепъяс» приём («Перепутанные логические цепочки»)

Сетöм кывбурыс дзугсьöма, тіян мог: лöсьöдны колана ног. (Кывъяссö дзугöма)

(Кывбур строка помъяссö, рифмасö, сьöдöдöма, медым кокньыдджык вöлі аддзыны гижан тöлксö)

Нинӧм некодлы ог висьтав.

Немтор некодлы ог шу.

Гижа мамӧ йылысь висьтӧс,

Йӧзӧдас мед «Коми му». (В.Оверина)



Удж сикас вежöм.

Дзоньвидзалун видзöм вылö велöдчысьясöс ышöдöм.



Кывбур гижан сям, рифма казьтыштöм

4. Тöдöмлунъяс кытшö пыртöм.

(12 мин.)




Шойччöм бöрын водзö босьтчам уджö.

«Коркö суис Пераöс вокыс, кутіс висьтавлыны сылы: со пö тай кöлесаыд локтö, верман кö, кут сійöс…»

Но, мый, кöлеса кö, кöлеса. Гöгыльтчам и ми водзö «Кластер лöсьöдöм» приём отсöгöн.

Уджалам 396 удж. Быд котырлы сетöма öти сёрникузя.

Юалöм- подсказкаяс:

1. Гӧгӧрвоӧдӧй шусьӧгъяссӧ.2. Гижöй, кор тадзисӧ шулӧны? 3. Корсьöй, кутшӧм нимвежтасъяс эмӧсь шусьӧгъясас? 4. Кыдз артмöмаöсь нимвежтасъясыс? 5. Тöдмалöй лыд, вежлöг, морт формаяс? 6. Кутшöм юкöдöн лоö сёрникузяын? 7. Мыйöн петкöдлöма подувпассö? 8. Мый петкӧдлӧны соссян нимвежтасъяс? 9. Кыдзи артмӧ соссян нимвежтас?

10. Овлӧны-ӧ морта суффиксъяса соссян нимвежтасъяс?

11. Вежласьӧны-ӧ соссян нимвежтасъяс вежлӧг серти? да с.в.

(Отсöг вылö партаяс вылын «Нимвежтаслö сикасъяс»)

  1. Нинӧм абуыд и миян абу, эм кӧ, аслыд видз. 2. Омӧль кӧ сямыд, некодлы он ков. 3.Некодӧс кӧ он скӧрмӧд, тэнӧ оз скӧрмӧдны. 4.Ачыс аслыс лёктӧ некод оз вӧч. 5.Бур вылӧ лёк некод оз вӧч. 6.Бурджык немтор не вӧчны, нежӧ омӧльӧс вӧчны.



«Пера öтик кöлеса кватитіс да чуш-чашвартіс! Сэсся мöдöс! Коймöдöс! И сідз ставсö. Кор быри лунвывса сарлöн став йöзыс, найö бергöдчисны бöр».

Öнi быдöн уджалö ачыс.

«Ён морт Пераысь» корсялам нимвежтасъяс, сикасалам.

Öтув прöверитам, ставыс –ö миянлы сюри.

Молодечъяс.

Миян ставыс артмис!



Öтувъя удж.

Выльöн босьтöм тöдöмлунъяс

вынсьöдöм.

Гижöда удж.

Фронтальнöй юалöм.







































Асшöра удж







Предметнöй: велöдны вöдитчыны шусьöгъясöн

кужны аддзыны нимвежтас, казьтыштны вежлöгъяс.



7.Рефлексия.

(2 мин.)



Но мый, Перакöд тшöтш воим гортö! Ме зэв рад, мый талунъя урокын уна выльторсö тöдмалiм!

«Синквейн» отсöгöн вöчам «Соссян нимвежтас» уроклы кывкöртöд.

«Синквейн лöсьöдöм» приёмлöн правилö:

1. (медводдза строка – кывбур тема, петкöдлöма öти кывйöн, векджык эмакывйöн);

2. (мöд строка – тема восьтöм, кык кывйöн, векджык кывбердъясöн);

3. (коймöд строка – темаас действие мунöм, куим кывйöн, векджык кадакывйöн);

4. (нёльöд строка – нёль кывъя сёрникузя, коді восьтö гижысьыслысь видзöдлассö);

5. (витöд строка – öти кыв – медводдзаыслы синоним, бара жö темаыслöн шöр мöвп).

-нимвежтас

-соссяна, вежласьысь

-торъялö, вежлöгасьö, суффиксасьö

-соссян нимвежтас сöмын соссяна

-приставка

Бур. Молодечьяс. Вайö кекöначасям öта-мöдлы.

Та могысь серпасалам ассьыным кинымöс. Пуктöй кинытö кабала вылö, гöгöртöй сійöс карандашöн. Дасьöсь?

Сідзкö, быдöн бöрйö сöмын öти чунь, пуктö сэтчö мича пас:

-Ыджыд чунь петкöдлö, мый ті ставсö тöданныд!

-Индан чунь (указательнöй) петкöдлö, мый ті ставсö гöгöрвоинныд!

-Шöр чунь петкöдлö, мый эмöсь кутшöмсюрö мытшöдъяс, абу ставыс гöгорвана!

-Нимтöм чунь (безымяннöй) висьталö, мый джынвыйö сöмын гöгöрвоинныд!

-Чаль чунь (мизинец) висьталö, мый зэв этша гöгöрвинныд, пöшти нинöм абу гöгорвоана!

Сідзкö, водзö уджалам, корсям петан туй!

Урок помасьöм бöрын найö, кодъяс гöгöрвоисны, велöдыськöд öтув выльысь висьталöны налы, кодi эз гöгöрво!



«Синквейн» отсöгöн выль материал мöдпöвсталöм































Веöдчысьяс серпасалöны кинысö:

-Ыджыд чунь петкöдлö, мый велöдчысьяс ставсö тöдöны!

-Индан чунь (указательнöй) петкöдлö, мый челядь ставсö гöгöрвоисны!

-Шöр чунь петкöдлö, мый эмöсь кутшöмсюрö мытшöдъяс, абу ставыс гöгорвана!

-Нимтöм чунь (безымяннöй) чуть висьталö, мый джынвыйö сöмын гöгöрвоисны!

-Чаль чунь (мизинец) висьталö, мый зэв этша гöгöрвисны, пöшти нинöм абу гöгорвоана!

Регулятивнöй: 

кужны донъявны ассьыным выль тодöмлунъяс босьтöмсö.







Тіянлы кажитчис уджавны урок вылын?

Сідзкö, кекöначасьыштам öта-мöдлы бур уджысь.

Аттьö ставныдлы урокысь. Аддзысьлытöдз!










 

 



1