Quiz
Alexander Pushkin
1. Alexander Pushkin was born in …
- Moscow
- St. Petersburg
- Smolensk
2. Alexander wrote his first poem at the age of …
3. … Godunov is one of his most famous plays.
4. His wife’s name was …
5. Alexander Pushkin died …
- at war
- in an accident
- in a duel
П ӱ рт ӱ с мурызо
Шымлымаш паша
Ой, те, шочмо – кушмо кундемын
Мотор олыкла, чодыра!
Тендам илышла й ö ратем мый
Эре, ий гыч ийыш чотрак.
Тыгае чын й öр атымаш ден
Ш ӱ м – чон нигунам ок шо ҥ гем.
Туан пÿртÿс, кажне ийлаште
Мылам лийынат сай танем…
«Йöратем мый», 1963 ий
Юрий Сергеевич Чавайн
1930 – 1965
Осень
Унылая пора! Очей очарованье!
Приятна мне твоя прощальная краса –
Люблю я пышное природы увяданье,
В багрец и в золото одетые леса,
В их сенях ветра шум и свежее дыханье,
И мглой волнистою покрыты небеса,
И редкий солнца луч, и первые морозы,
И отдалённые седой зимы угрозы.
А.С.Пушкин
Мардеж
Лÿс гыч чинчым пуалын,
Шинчасорташкем шава…
Келша мыланем тиде пагыт,
Идалыкын волгыдо кас..
«Сонарзе» поэма гыч,
1962 ий ноябрь
Салам лийже, Морко мланде!
Каем вашкыде йыр ончен.
Сентябрь у ш öр тньö таган ден
Эрта чодыра корным тавен.
Чевер кечыйол ден сöралын
Йÿла ший – кандалге кава.
Лышташ ÿмбак лышташ йога,
Ш ӱ ла юалге южым шыже.
Ты жап шижде эртен ок кай,
Арамлан шÿм сескем ок шыже…
Лышташ ÿмбак лышташ возеш,
А шÿмлан утыр веле шокшо.
1963 ий, октябрь
… Тыгай тымык, юалге эрдене Ӱмбачем кычкырен эрта керге,
Шочмо- кушмо сöрал верла ден Пиалан лийже манын корнем…
Шыжын волгыдо тÿсшым шер темын Чыла тиде мылам лишыл, шерге,
Мый, ончен, эркынрак ошкедем. Мом изи годсек мые шарнем.
«Тÿрла канде кава тÿрым эркын», 1959 ий
Шöртньö тул авалтен куэрлам,
А сескем – влак йолгорнышко возыт
Да йöрат мыйын йол йымалан…
«Тÿрла канде кава тÿрым эркын», 1959 ий
Чевер ке ҥ ежна эртен кайыш.
Юалгын мардеж пуалеш.
Чодыра мучко той поран гае
Лышташ парчала гыч велеш…
«Латкок тылзе» поэма гыч.
Идым - Сентябрь
Шыжын волгыдо тÿсым куэр гыч
Йÿшто йÿр мландыш мушкын колтен.
Пызле вел ынде утыр чевергыш,
Чашкерлам тÿсшö ден волгалтен…
«Латкок тылзе» поэма гыч,
Шыжа - Октябрь
Чевер ке ҥ еж жап эртен кайыш,
Пеш чÿчкыдын пун йÿр йÿреш,
Юалге мардеж шöртньö гае
Лышташым куэр гыч кÿреш.
Чара ҥ ын пасу. Озым веле
Ужар порсын семын коеш…
1961 ий, октябрь
Ерла ден кумда э ҥ ерлаште
Вÿд кечын лиеш йÿштырак.
Чодыра ÿмбач шокшо эллашке
Эртат чо ҥ ештен кайык – влак…
«Латкок тылзе» поэме гыч
… Кеч ке ҥ ежым, кеч чот йуштö телым,-
Лиеш йыгыр гынат ÿмырем –
Олыклан, чодыран марий элым
Нигунам ончен ок тем шерем.
«Куэ вуйышто тылзе да шÿдыр»
Кö Морко век коштын гын, тудо
Пÿртÿсшым ончен куанен…
«Сонарзе» поэма гыч
Пашаште кучылтмо:
1.Ю. Чавайн. Ужаран куэрлаште: поэма да почеламут – влак, Йошкар –Ола:
Книгам лукшо марий издательство, 1978. 96 с.
2.А.С.Пушкин «Стихи. Предисловие И.Токмаковой; Обложка Д.Хайкина. – М.:
Дет. Лит., 1981. – 31 с., ил.
3.Ший памаш – Серебряный родник: Почеламут – влак – стихи. Составитель
А.М.Юзыкайн. Обложка Ф.Г.Лебедевой. – Й.: Марево, 2003. – 80 с.
4.Николаев С.В. Мутын нелыже да ямлыже: Сылнымут очерк, почеламут.- Йошкар – Ола: Марий книга савыктыш, 1993. – 240 с.
5.Еш архиф гыч налме фотографий - влак