Абай Құнанбаев .Қарасөз

Абайдың қара сөздері

Үй тапсырмасын сұрау

“ Білімдіден шыққан сөз” өлеңі

Сабақтың мақсаты:

Тәрбиелік:

Дамытушылық:

Білімділік:

Ақын еңбегін оқи отырып,елін сүюге, адамгершілік, ғылым білімді меңгерген көкірегі ояу, жаны ізгілікке толы азамат болуға тәрбиелеу.

Абай Құнанбайұлының шығармашылығын терең ұғындыру, қара сөздерін оқыту арқылы адамның ішкі жан дүниесін түсінуге, өз бойларында осы асыл қасиеттер болуы үшін күресе білуге үйрету

Оқушылардың ой-өрісін, ойлау қабілетін, ой қорыта білуге,аз сөзбен түйіндеуге баулу.

Ребусты шешіп көргін талаппен,

Таныс болғың келсе жаңа сабақпен

Қ

Қара сөзі, қара өлеңі қарымды,

Толғайды Абай мұңым менен зарымды.

Абай сынды дана туған халықтың,

Ұл- қызы да болу керек дарынды .

«Қара сөзі» халыққа тәлім

Қазақ елі Абаймен мәлім болған.

Кең даланың төсіне ақын ойы,

Күннің ыстық көзіндей қабылданған.

Өтіріктен, жаладан таза сөздер,

Зұлымдыққа жаза сөздер.

Найзағайдай жарқылдап жалындаған,

Іші-сырты сәулелі қара сөздер

Жаңа сабақ

Абайдың қара сөздері

Қара сөз -көркем әдебиеттің үлкен бір саласы. Қара сөз –арабтың “ғақлия” деген сөзімен мәндес. Ғақлия- көркем сөз,дана сөз. Абайдың қара сөздері өзінің көзі көрген, көңілге түйген өмір сабақтары туралы ойлары. Ақынның 45 қарасөзі бар. Қара сөз 1890-1898 жылдар аралығында жазылған шығармалар. Абайдың қара сөзі тақырыбы жағынан бір бағытта жазылмаған,әралуан. Көлемі шағын, мазмұн- мағынасы терең шығарма.Қара сөзде қазақ халқының болмысы зерделенеді.1918 -жылы Семейде шыққан “Абай”журналында бірнеше қара сөзі жарық көрді. Ұлы ақынның философиялық шығармасын Ғ. Мұқанов,С.Санбаев шет тілдеріне аударған. Өзінің қара сөзді жазуды қолға алғандағы мақсатын Абай бірінші қара сөзінде атап көрсетеді: «Ақыры ойладым: осы ойыма келген нәрселерді қағазға жаза берейін, ақ қағаз бен қара сияны ермек қылайын, кімде-кім ішінен керекті сөз тапса, жазып алсын, я оқысын, керегі жоқ десе, өз сөзім өзімдікі дедім де, ақыры осыған байладым, енді мұнан басқа ешбір жұмысым жоқ ». Олай болса, Абайдың 17- қара сөзін тыңдап көрелік.

Сөздікпен жұмыс

Кәмелет- ой тоқтатқан кез

Ғибадат – құлшылық ету, сиыну

Мансап- атақ, даңқ

Нәпсі-құмарлық, қалау

Ахирет- адамның о дүниедегі сұралатын ісі

Залал –зиян

Дөңбекшітетұғын- ойландыратын

Берік ұстау – бір сөзділік

Қырына жүру- айтқанына көну

Табанының топырағы көз сүртерлік- қасиетті

Күнаһар- күнәлі болу

Абай қара сөздерін тақырып жағынан бірнеше топқа бөлуге болады:

Надандық,

Дүниенің

Ар-ұят,

тылсым

жалқаулық

адамгершілік:

сырларын тану:

т.б. сынау:

5, 9, 11, 18, 24, 40

7, 19, 31, 38, 43

3, 6, 8, 11, 18

Абайдың

Ғылым,

қара сөздері

білім, өнер:

17,25, 32, 33,

Еңбек:

2, 4, 25, 42

Қазақтардың

мінез-құлқы:

4,10, 12, 15, 22, 24, 35,38

Қазақ мақалдары:

5, 6, 37, 39

1-топ “Қайрат”

2-топ “Ақыл”

3-топ “Жүрек”

Шығармашылық тапсырма

“ Қайрат”-тобы. Қара сөздегі негізгі кейіпкерлер кімдер?

“ Ақыл”- тобы.Осы айтылған пікірлердің қайсысын орынды дер едіңдер?

“ Жүрек” – тобы.Абайдың айтқан сөзімен өздерің келісер ме едіңдер?

Мен Қайратпын

Мен Ақылмын

Мен

Жүрекпін

Балаларым,

мен Ғылыммын

Балалар, қайрат,ақыл жүрекке қандай мінездеме берер едіңдер?

Жылы,

Күшті,жігерлі .

Рақымшыл.

Ойлы,табанды.

Үш –ақ нәрсе адамның қасиеті: ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрек.

/Абай/

Толық адам

Ыстық қайрат

Жылы жүрек

Нұрлы ақыл

Адамға тән қасиеттер

Жақсы Қасиеттер

Жаман қасиеттер

Н.Назарбаев «Абай біздің ұлттық ұранымыз болуы керек.Абайды тану арқылы біз Қазақстанды әлемге танытамыз »

Бекіту сұрақтары

1.Қарасөз дегеніміз не?

2.Абай Құнанбаевтың қанша қарасөзі бар?

3.Осы ұлы қасиеттер өз бойыңнан табыла ма?

Бағалау

Үйге тапсырма

17- қара сөзді оқып, мазмұнын айту