Ададҳои сода ва таркибӣ

математика

синфи 6

Тақсимшавии ададҳои

натурали.

Дарсҳои № 9-10

Ададҳои сода ва таркибӣ.

Соли 2019 МТМУ № 27

24.08.2011

Мақсад:

• Таърифи ададҳои сода ва таркибиро донанд.
• Ададҳои сода ва таркибиро фарқ карда тавонанд
• Шиноси бо ҷадвали ададҳои сода

Соли 2019 МТМУ № 27

24.08.2011

www.konspekturoka.ru

Баёни мавзӯи нав.

Тақсимкунандаҳои дардҳои зеринро гӯед:

10, 13, 1, 12, 7, 24. Ҳар яке ин ададҳо чанд тақсимкунанда дорад?

Ададҳои додашудагӣ

Тақсимкунандаҳо

10

1 , 2, 5, 10

Миқдори

13

1 , 13

тақсимкунандаҳо

1

4

2

1

12

1 , 2, 3, 4, 6, 12

7

1

24

1 , 7

6

1 , 2, 3, 4, 6, 8, 12, 24

2

8

Ба 3 гурӯҳ:

1. гурӯҳ - ададҳое , ки ду тақсимкунанда доранд;

2. гурӯҳ- ададҳое, ки зиёда аз ду тақсимкунанда доранд

3. гурӯҳ — адади 1, вай як тақсимкунанда дорад.

Ададҳоро ба кадом гурӯҳҳо ҷудо кардан мумкин аст? Барои чӣ?

Кадом ададтақсимкунандаи ададӣ натуралии дилхоҳ аст?

1

www.konspekturoka.ru

24.08.2011

Баёни мавзӯи нав.

Таъриф:

Ададҳои натуралие, ки зиёда аз ду тақсимкунанда доранд ададҳои таркибӣ номида мешавад:

25, 1246, 33 333, 12 345.

Таъриф:

Адади натурали сода номида мешавад, агар вай фақат ду тақсимкунанда дорад.

3, 5, 7, 11, 13, 17.

Адади 1 фақат як тақсимкунанда дорад, вай фақат ба худаш тақсим мешавад.

(1 адади на сода ва на таркибӣ аст)

Соли 2019 МТМУ № 27

24.08.2011

Баёни мавзӯи нав.

СОДА

(Фақат ду тақсимкунанда дорад)

ТАРКИБӢ

АДАДИ 1

(Зиёда аз ду тақсимкунанда дорад)

(Фақат як тақсимкунанда дорад.)

АДАДҲОИ НАТУРАЛӢ

Соли 2019 МТМУ № 27

24.08.2011

Баёни мавзӯи нав.

Агар адад ҷуфт бошад, он гоҳ ин адад ба 2 ҳам тақсим мешавад. Яъне , ин адад зиёд аз ду тақсимкунанда дорад, ҳамин тавр адади ҷуфти дигар аз 2 ТАРКИБӢ мешавад.

Адади 2 ягона адади содаи ҷуфт аст! Он хурдтарин адади сода аст.

2, 3, 5, 7,11…

Соли 2019 МТМУ № 27

24.08.2011

www.konspekturoka.ru

Кадоме аз ададҳои зерин

9 000, 37035, 99 309, 420 340, 15 345, 78 644

Ба 2 ва 10

Ба 5

Ба 2 ва 5

Ба 9

Ба 3

Ба 2

Ба 10

тақсим мешавад

9 000, 420 340, 78 644

9 000, 420 340

9 000, 37 035, 420 340, 15 345

9 000, 420 340

9 000, 420 340

9 000, 37 035, 15 345

9 000, 37 035, 99 309, 15 345

Соли 2019 МТМУ № 27

www.konspekturoka.ru

24.08.2011

МУСТАҲКАМКУНӢ

Саволу ҷавоб:

Адади сода бо рақами 5 тамом шуданаш мумкин аст?

Адади сода бо рақами 1 тамом шуданаш мумкин аст?

Агар ягон адад ба 3 тақсим мешавад, ин адад ба 9 ҳам тақсим мешавад?

Агар ягон адад ба 9 тақсим мешавад, ин адад ба 3 ҳам тақсим мешавад?

Ҳа, масалан, 71, 181, 421.

Ҳа, масалан, 90 ба 9 тақсим мешавад, 90 ба 3 ҳам тақсим мешавад.

Не, масалан, 12 ба 3 тақсим мешавад, 12 ба 9 тақсим намешавад.

Не, агар адад бо рақами 5 тамом мешад, вай ба 5 тақсим мешавад.

Соли 2019 МТМУ № 27

24.08.2011

www.konspekturoka.ru

МУСТАҲКАМКУНӢ

Ададҳои зеринро ба ду зарбшаванда ҷудо кунед:

38; 77; 145; 159.

Ҳал:

38 = 2 х 19; 77 = 7 х 11;

145 = 5 х 29; 159 = 3 х 53;

Дар бораи ин зарбшавандаҳо чӣ гуфта метонет?

Соли 2019 МТМУ № 27

24.08.2011

www.konspekturoka.ru

МУСТАҲКАМКУНӢ

Адади 84 ро ба 2 зарбшавандаҳо ҷудо кунед:

Дар бораи ин зарбшавандаҳо чӣ гуфта метонет?

84 = 42 ∙ 2 =

= 3 ∙ 28 =

= 4 ∙ 21 =

= 6 ∙ 14 =

= 7 ∙ 12.

Соли 2019 МТМУ № 27

24.08.2011

www.konspekturoka.ru

МУСТАҲКАМКУНӢ

Адади 48- ро ба зарбшавандаҳо ҷудо кунед.

Ҳамаи ҳалҳоро ёбед:

Ҳал:

а) ба 2 зарбшаванда; 48 = 2 × 24 = 3 ×16 =

= 4 ×12 = 6 ×8.

б) ба 3 зарбшаванда; 48 = 2 ×6 ×4 = 2 ×3 ×8 =

= 2 ×2 ×12 = 4 × 4 ×3.

в) ба 4 зарбшаванда; 48 = 2 х 3 × 2 × 4 =

= 2 × 6 × 2 × 2.

Соли 2019 МТМУ № 27

24.08.2011

www.konspekturoka.ru

МУСТАҲКАМКУНӢ

в) адади тоқ ба адади ҷуфт тақсим мешавад ё не?

а) Оё, агар адад бо рақами 6 тамом мешавад, вай ба 6 тақсим мешавад?

г) Адади ҷуфт ба адади тоқ тақсим мешавад ё не?

б) Оё, агар адад 6 ба тақсим мешавад, вай бо рақами 6 тамом мешавад?

в) не, адади тоқ ба адади ҷуфт тақсим намешавад. ( ҳосили зарби ададҳои тоқ ва ҷуфт адади ҷуфт мебошад).

а) не, масалан, ададҳои 26, 76, 16 бо рақами 6 тамом мешаванд, лекин онҳо ба 6 тақсим намешаванд.

б) не, масалан, ададҳои 24, 72, 18 ба 6 тақсим мешаванд, лекин онҳо ба рақами 6 тамом намешаванд.

г) ҳа, масалан ҳамаи ададҳои бо 0 тамом мшаванд, ададҳои ҷуфт мебошанд ва ҳамаи онҳо ба 5 тақсим мешаванд.

Соли 2019 МТМУ № 27

24.08.2011

МУСТАҲКАМКУНӢ

Оё, ҳамаи ададҳои ҷуфт таркибӣ астанд?

Не, адади 2 — ҷуфтанд, лекин вай сода аст .

Соли 2019 МТМУ № 27

24.08.2011

www.konspekturoka.ru

Ҷамбасти дарс.

• Адади 1 чӣ хел хосиятҳо дорад?

• Якчанд ададҳои содаро гӯед.

• Оё адади 120 005 — адади таркибӣ аст? Барои чӣ?

• Барои чӣ , адади 1 на сода ва на таркибӣ аст ?

Соли 2019 МТМУ № 27

24.08.2011

www.konspekturoka.ru

ТАШАККУР БАРОИ ДАРС!

Соли 2019 МТМУ № 27

24.08.2011