Айлананын узундугу.Тегеректин аянты.

Математика 6-класс

Ош облусу

Чоң-Алай району

«Көк-Суу» орто мектебинин математика мугалими Коңурбаева Гүлдесте

Сабактын темасы:

Айлананын узундугу.

Тегеректин аянты.

Сабактын максаты:

• Айлананын узундугу жана тегеректин аянты жөнүндө түшүнүк алышат;
• Аларды айырмалап,практикада туура колдонууга көнүгүшөт;
• Чиймелерди туура чийип,жоопкерчиликт\\л\к менен тапшырмаларды аткарышат.

Сабактагы күтүлүүчү натыйжа

• Айлана жана тегеректи айырмалап,формулаларды туура пайдалана алсаёар;
• Маселелерди ъз алдынча эркин чыгарсаёар;
• Убакытты туура пайдаланып тапшырманы ъз учурунда аткарсаёар

Анда жогорку максаттарга

жетебиз

Айлана жана тегеректин мисалдары

Тегерек деген эмне?-деп сурасам,менин досум ачууланды.Ушундай да кызык суроо болобу?-Тегерек деген тегерек.Муну элдин баары билет,-деп жооп берди.

Бирок илимде баары

билет деген съз

жетиштүү эмес.

Илимий аныктама

керек.

Борбору деп аталган кандайдыр бир чекиттен бирдей алыстыкта жайгашкан тегиздиктеги чекиттердин къптүгү айлана деп аталат.

О-айлананын борбору

Айлананын борборунан

анын каалаган чекитине

чейинки аралык радиус деп аталат.

ОА-айлананын радиусу

ОА= R тамгасы менен белгиленет

Айлананын борбору аркылуу отуп анын каалаган эки чекитин туташтыруучу кесинди диаметр деп аталат.

ВС= d тамгасы менен белгиленет

В

о

А

С

Айлананы сызуу учун атайын курал циркулдун жардамы менен сызып алабыз.

Анын бир учун чекитке коюп айландыруу аркылуу айлана сызып алабыз.

Бир т\з сызыкта жаткан эки радиус диаметр болору бизге белгил\\ болду.Аны математикалык тилде d=2r деп жазабыз.

Ал эми радиус канча диаметрге барабар?-деген суроого r=d:2 формуласы жооп берет.

Айлананын узундугун С тамгасы менен белгилейбиз.

Айлананын узундугу С=2 фармуласы менен табылат.

Мында r-айлананын радиусу

(пи деп окулат) турактуу сан,сан мааниси 3,14 къ барабар.

Бул айлананын узундугун анын диаметрине болгон катышын туюндурат .

Демек, айлана узундукка ээ болот,

Айлана менен чектелген тегиздиктин бъл\г\ тегерек деп аталат.

Тегерек аянтка ээ болот.

Анын аянты S=

Формуласы менен табылат.

Айлананын радису,

диаметри тегерек \ч\н да

орун алат.

.

А

О

Бышыктоо үчүн көнүгүүлөр.

Диаметри 4 см болгон айлананын узундугун тапкыла.

Чыгаруу:

d=4см

С-?

r=d:2=4см:2=2см

С=2*3,14*2см=12,56см

Жообу: С=12,56см

Узундугу 9,42см болгон айлананын радиусун тапкыла.

Чыгаруу:

С=9,42см

3,14

r-?

r===1,5см

Жообу:r=1,5cм

Радиусу 2,5см болгон тегеректин аянтын тапкыла.

Чыгаруу:

r=2,5см

S-?

S=

S=3,14*=3,14*6,25=19,625

Жообу:S=19,625

Айлананын борборунан каалаган чекитине чейинки аралык…. деп аталат.

Айлананын борборунан каалаган чекитине чейинки аралык…. деп аталат.

С=r бул формула менен …. табабыз.

айлананын узундугун

айлананын узундугун

радиус

радиус

S=бул формула менен ….. табабыз.

Айлананын борбору аркылуу ът\п,анын каалаган эки чекитин туташтыруучу сызык эмне деп аталат?

Айлананын борбору аркылуу ът\п,анын каалаган эки чекитин туташтыруучу сызык эмне деп аталат?

диаметр

диаметр

d=?

d:2

d:2

d=?

тегеректин аянтын

тегеректин аянтын

r=?

r=?

2r

2r

Венндин диаграммасын пайдаланып окшоштуктарды жазгыла

Айлана узундукка ээ

Тегерек аянтка ээ

Үйгө тапшырма

Авторлору:

С.К.Кыдыралиев ж.б

Математика 6-класс

Окуу китебинин 205-бетинен №409-411-көнүгүүлөрдү өз алдынча чыгарасынар.

??

Көңүл бурганыңар үчүн ырахмат.

Саламатта калгыла.