Айлануу телолорунун коломдору

№ 4 Коксал Топтан атындагы орто мектеби

9- класс

Геометрия

Тузгон математика мугалими: Тагаева Гулмира

№ 4 Коксал Топтан атындагы орто мектеби

Геометрия сабагы

9- класс

Математика мугалими: Тагаева Гулмира

Тема: Айлануу телолорунун көлөмдөрү

Сабактын максаты:

• Айлануу телолорунун коломдору боюнча тушунук алышат.
• Коломдорду эсептоо формулаларын месалелер чыгарууда колдоно алышат.
• Нерселердин коломдорун эсептоону уйронушот.

Экватор,

Тик бурчтук,

карагай

Бийиктик,

чака

Цилиндр

сфера

Конус

Айлануу телолору

Трапеция,тен капталдуу уч бурчтук

Тегерек,

тутукчо

шар

Кесилген конус

Тик тик бурчтуу уч бурчтук,

жер

Тузуучу,

R

Цилиндрдин колому, негизинин аянтын бийиктигине кобойтконго барабар.

V= Rh

Конустун колому, негизинин аянтынын бийиктигине болгон кобойтундусунун учтон бирине барабар.

V= Sh же V =

Кесилген конустун колому

V =

формуласы менен табылат

Шардын колому

V =

формуласы аркылуу эсептелет.

1- маселе

Цилиндрдин радиусу 4см, бийиктиги 5см болсо, анын коломун эсептегиле.

Берилди Чыгаруу

Цилиндр V=

R=4 cм V= 3,14*(4см)*5см = 251,2см³

h=5см

________

V- ? Жообу: V = 251,2 см ³

5см

4см

2- маселе

Конустун радиусу 1.5 дм,бийиктиги 2,4 дм болсо, анын коломун тапкыла.

Берилди Чыгаруу

Конус V =

R =1.5 дм

h = 2.4 дм V = *3,14*(1,5дм)²*2.4дм =

___________ = 5,652дм 5,7дм ³

V - ?

Жообу: V 5,7дм ³

2,4дм

1.5дм

3- маселе

Кесилген конустун радиустары 9см жана 3 см болсо ал эми бийиктиги 6 см болсо, анын коломун эсептегиле.

Берилди Чыгаруу

Кесилген конус V = h(R²+R*r+r²)

R = 9см

r = 3см V = 3,14*6*(9²+9*3+3²) = 734,76см³

h = 6см

______________

V =? Жообу: V = 734,8 см³

3см

6см

9см

4- маселе

Эгерде шардын радиусу 1 м болсо, анын коломун тапкыла.

Берилди Чыгаруу

Шар V = R³

R= 1м

_________ V = 3,14*1³ = 0,785м³ ≈ 0,8м³

V =? Жообу: V ≈ 0,8 м³

1м

Тапшырманы аткаргыла

Фигуралар

R

Цилиндр

5см

Шар

h

V

Конус

2,5дм

628

3см

Кесилген конус

1дм

8 см,

2см

7см

Үйгө тапшырма

№ 14 № 17 №20