Ақпараттық желілердің техникалық құралдарын қарастырады.

ҚМҚК «Р.Байсеитов атындағы Семей қаржы-экономикалық колледжі»

Курс тақырыбы: Ақпараттық желілердің компоненттерін қолданады

Сабақ тақырыбы: Ақпараттық желілердің техникалық құралдарын қарастырады.

ҚМҚК «Р.Байсеитов атындағы Семей қаржы-экономикалық колледжі»

Үй тапсырмасын сұрау:

1. Желі дегеніміз не?

2.Серверлер (server)

3. Клиенттер (client)

4. Деректерді беру ортасы (media)

5. Серверлер ұсынатын ресурстар (ресурстар)

6. Компьютерлік желі

7. Тікелей байланыс

ҚМҚК «Р.Байсеитов атындағы Семей қаржы-экономикалық колледжі»

Жоспар:

1. Желілік техникалық құралдар

ҚМҚК «Р.Байсеитов атындағы Семей қаржы-экономикалық колледжі»

Жергілікті немесе аймақты тармақталған желілер архитектурасына байланысты негізгі компоненттер мен технологиялар мынадай бөлітерден тұрады:

Аппараттық құралдар:

- кабельдер;

- серверлер;

- желілік интерфейс тақшалары (NIC, Network Interface Card);

- концентраторлар;

- коммутаторлар;

- аймақтық тармақталаған желілер үшін бағдарлауыштар (маршуртизаторлар);

- аймақтық тармақталаған желілер үшін қашытқтан қатынас құру

серверлері;

- аймақтық тармақталаған желілер үшін модемдер;

ҚМҚК «Р.Байсеитов атындағы Семей қаржы-экономикалық колледжі»

Желілік компьютерлер және серверлерді бір – бірімен желілік кабельдер қосады. Желілік кабельдердің орнына телефондық линия қолданылады. Желілік кабельдердің бірнеше стандартты түрлері бар, олардың әрқайсысы нақты мақсаттарға арналған.

ҚМҚК «Р.Байсеитов атындағы Семей қаржы-экономикалық колледжі»

Серверлер. Клиент/сервер желісіндегі сервер дегеніміз осы желіге қосылған басқа компьютерлер пайдалана алатын файлдар мен қолданбалы программаларды сақтауға арналған жоғары көлемді қатты дискісі бар дербес компьютер болып табылады. Бұған қоса серверде желілік операциялық жүйе (NOS, Network Operating System) орнатылып, ол шеткері қүрылғыларды (принтерлер тәрізді) да басқар алады.

ҚМҚК «Р.Байсеитов атындағы Семей қаржы-экономикалық колледжі»

Желілік интерфейс тақшалары (NOS, Network Operating System) үстелге қойылатын және портативті алып жүруге ыңғайлы компьютерлерге орнатылады. Олар жергілікті желідегі басқа құрылғылармен қатынас құру үшін қажет. Компьютер жұмыс өнімділігіне бірсыпыра талаптар қоятын әртүрлі дербес компьютерлерге арналған желі тақшаларының көптеген түрлері бар. Олар мәліметтерді тасымалдау жылдамдығынын өзгеруі мен желіге қосылу тәсілдеріне байланысты әртүрлі болып келеді.

ҚМҚК «Р.Байсеитов атындағы Семей қаржы-экономикалық колледжі»

Концентраторға (HUB) жергілікті желідегі барлық компьютерлер қосылады. Концентратордың әрбір портына бірден артық желілік құрылғы қосуға болмайды. Концентратордың алдыңғы қабырғасындағы индикаторлар әрбір порттың мәртебесін көрсетеді. Жасыл болып жанып тұрған индикатор осы портқа клиент компьютерінің мүлтіксіз қосылғанын көрсетеді.

ҚМҚК «Р.Байсеитов атындағы Семей қаржы-экономикалық колледжі»

Коммутаторлар – көптеген қазіргі желілердің басты бөлігі. Микросегментацияны қолдана отырып, олар ақпаратты көптеген пайдаланушыларға желі арқылы бір уақытта жіберуге мүмкіндік береді. Микросегментация жеке немесе белгіленген сегменттер – әр сегментке бір жұмыс стансасын (коммутатор портына сегмент емес, тек жұмыс стансасы қолданылады) жасауға мүмкіндік береді.

ҚМҚК «Р.Байсеитов атындағы Семей қаржы-экономикалық колледжі»

Модемдер жай телефон арналары арқылы Интернетке қосылып, онымен мәлімет алмасу мүмкіндігін береді. Модем – бұл компьютерлерге телефон желісі арқылы ақпарат алмасуға мүмкіндік беретін құрылғы. «Модем» деген сөз осы құрылғының қызметіне байланысты шыққан, ол «модулятор/ демодулятор» сөздерінің қысқаша түрі. Компьютерлер бір-бірінен алыс орналасқанда оларды бір-бірімен стандартты кабель арқылы жалғауға болмайды, олардың арасындағы байланыс модем арқылы орнатылады. Модемдер компьютерден цифрлық сигнал қабылдайды да, оны телефон желісі арқылы жіберуге болатын дыбыстық толқынға түлендіреді. Қабылдау кезінде осыған кері әрекеттер орындалады. Модемдер ішкі және сыртқы бола алады.

ҚМҚК «Р.Байсеитов атындағы Семей қаржы-экономикалық колледжі»

Желілік программалық құралдар. Жергілікті және аймақтық тармақталған желілер архитектурасына байланысты программалық құралдар:

- желілік операциялық жүйеден,

- желіні басқару программалық құралдарынан тұрады.

ҚМҚК «Р.Байсеитов атындағы Семей қаржы-экономикалық колледжі»

Желілік операциялық жүйе (NOS, Network Operating System) - желіге қосылған әрбір дербес компьютерде пайдаланылатын программалық кұрал. Ол желілік ресурстарды басқарып, олармен қатынас жасауды қадағалап отырады. Желілік операциялық жүйе тасымалданатын мәліметтерді баратын бағыттары бойынша бағдарлауды (маршруттауды), желілік құрылғылар үшін бәсекелік қайшылықтарды шешуді және дербес компьютердің операциялық жүйесімен, мысалы Windows 95, Windows NT, UNIХ, Масintosh немесе ОS/2 жүйелерімен жұмыс істеуді ұйымдастырады.

ҚМҚК «Р.Байсеитов атындағы Семей қаржы-экономикалық колледжі»

Желілік операциялық жүйе файлдар мен қолданбалы программалардың үйлесімді жұмыс жасауын қамтамасыз етеді. Осындай бір жұмыс станциясында орналасқан ресурстар бірге пайдаланыла отырып, керекті мәліметтер алушыларға жөнелтіліп және олар басқа компьютерлерден өзгертіле алады. Желілік операциялық жүйенің негізгі бөлігі серверде орналасады да, қалған бөліктері барлық жұмыс станцияларында қызмет етеді.

ҚМҚК «Р.Байсеитов атындағы Семей қаржы-экономикалық колледжі»

Желілік операциялық жүйе қосылған барлық құрылғыларды анықтап, ортақ пайдаланылатын шеткері құрылғыларға жұмыс станцияларының қатынасу приоритетің (егер бірнеше станция қатар сұраныс берсе) айқындап отырады. Бұған қоса операциялық жүйе графикті реттеу ролін атқарып, каталогтармен жұмыс істеуді басқарады және ақпаратты сақтау жүйесін бақылау өкілеттігін жүргізіп, желіні басқару функциясын жүзеге асырады. Кең тараған желілік операциялық жүйелерге Windows NT Server, Novell Netware, Banyan VINES тәрізділер жатады.

ҚМҚК «Р.Байсеитов атындағы Семей қаржы-экономикалық колледжі»

Желіні басқару программалық құралдары желіні қадағалау, басқару және ондағы мәліметтерді сақтау істерінде манызды рол атқарады. Ол желіні тоқтатып қоюға мүмкіндік бергізбейтін және қысылшаң кездерді болдырмайтын, желіні жеке иеленудің (TCO, Notal Cost og Ownership) жалпы құнын төмендететін басқару істерін алдын ала жүргізеді.

ҚМҚК «Р.Байсеитов атындағы Семей қаржы-экономикалық колледжі»

Желі администраторлары басқару жұмыс станциясы немесе World Wide Web қызметі арқылы графиктегі заңдылықтарды қадағалай алады, осы сегментті шектен тыс жұмыс атқаруға әкелетін мүмкіндіктерді анықтап береді. Бұған қоса кенеттен туындаған қиғаш мәселелерді тауып олардың әсерлерін азайтады және жұмыс өнімділігін жоғары деңгейге көтеруге мүмкіндік беретін желі құрылымын таңдай алады. Желіні толықтыру және күрделендіру барысында RMON және RMON 2 сияқты қадағалау (мониторинг) жабдықтары администраторларға желі ортасын бақылап отыруға көмектеседі.

ҚМҚК «Р.Байсеитов атындағы Семей қаржы-экономикалық колледжі»

Сабақты бекіту:

• Серверлер
• Концентратор
• Коммутатор
• Модем

ҚМҚК «Р.Байсеитов атындағы Семей қаржы-экономикалық колледжі»

Үй тапсырмасы:

1. Жергілікті желі мен ауқымды желі арасында мәліметтер алмасу кезіндегі олардың қауіпсіздігін қамтамасыз ететін не? _____________

2. e-mail дегеніміз не? _______

3.Internet қызметін ұсынушы компания не деп аталады? _________

4. Internet қор көздеріне шолу жасау бағдарламасы. __________

5. Дискілерді, принтерлерді ортақ пайдалану мақсатында бір-бірімен мәлімет алмасу арналарымен байланысқан бірнеше компьютер тобы _____________

6. Компьютерлік желі архитектурасындағы мәліметтерінің бір-біріне қажетті сәйкестігін қамтамасыз ету үшін арнайы стандарттар қалай аталады? _____________