Алкендер - қанықпаған көмірсутектер

АЛКЕНДЕР – ҚАНЫПАҒАН КӨМІРСУТЕКТЕР. АЛЫНУЫ, ХИМИЯЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ ЖӘНЕ ҚОЛДАНЫЛУЫ.

« Ғылыми жаңалықтар мен болжамдардың шегін көру мүмкін емес »

Д.И.Менделеев

« Алкендерді алу, химиялық қасиеттері және қолданылуы» тақырыбына Оқушының өз білімін бағалау парағы ___________ ________________

Мен білемін

Білгім келеді

Не білдім

Келесі сұраққа жауап беріңіз:

• Қандай көмірсутектер алкендер деп аталады?
• Алкендердің ортақ формуласы қандай?
• Алкендердің бірінші гомологтық қатарының стуктуралық формуласы қандай? Оны атаңыз .
• Алкандарға қарағанда алкендер табиғатта практика жүзінде неге кездеспейді?
• Алкендердің қандай алу жолдарын білесіз? Алкендерді қандай лабораториялық жолмен алуға болады?
• Алкендер молекуласының құрамында қанықпаған қос байланыс болуына байланысты қандай химиялық қасиет тән?
• Алкендер не үшін қолданылады?

АЛКЕНДЕРДІ АЛУ

ТӘСІЛДЕРІ

ЗЕРТХАНАДА

ӨНЕРКӘСІПТЕ

СПИРТТЕР

ДЕГИДРАТАЦИЯСЫ

АЛКАНДАР

КРЕКИНГІ

ДЕГАЛОГЕНДЕУ

АЛКАНДАРДЫ

ДЕГИДРИЛЕУ

ДЕГИДРО-

ГАЛОГЕНДЕУ

ӨНЕРКӘСІПТЕ АЛЫНУ ЖОЛДАРЫ

АЛКАНДАР КРЕКИНГІ

АЛК АН → АЛК АН + АЛК ЕН

ҰЗЫН КӨМІРТЕК КІШІ КӨМІРТЕК

ТІЗБЕКТІ ТІЗБЕКТІ

МЫСАЛ:

t=400-700C

С 10 Н 22 → C 5 H 12 + C 5 H 10

дек ан пент ан пент ен

ӨНЕРКӘСІПТЕ АЛЫНУ ЖОЛДАРЫ

АЛКАНДЫ ДЕ ГИДРЛЕУ

АЛК АН → АЛК ЕН + СУТЕК

МЫСАЛ:

Ni, t= 5 00C

Н 3 С - СН 3 → Н 2 С = СН 2 + Н 2

эт ан эт ен

(эт илен )

ЗЕРТХАНАДА АЛУ ЖОЛДАРЫ

СПИРТТЕРДІҢ ДЕ ГИДРАТАЦИЯСЫ

СПИРТ → АЛК ЕН + СУ

МЫСАЛ: t≥ 14 0C ,

Н Н Н 2 SO 4 (конц.)

Н-С – С-Н → Н 2 С = СН 2 + Н 2 О

Н ОН эт ен

(эт илен )

ЗЕРТХАНАДА АЛУ ЖОЛДАРЫ

ДЕ ГАЛОГЕН ДЕУ

МЫСАЛ:

t

Н 2 С – СН 2 + Zn → Н 2 С = СН 2 + Zn Br 2

Br Br эт ен

1,2-дибромэт ан (эт илен )

ЗЕРТХАНАДА АЛУ ЖОЛДАРЫ

ДЕ ГИДРО ГАЛОГЕН ДЕУ

МЫСАЛ:

спирттік

H H ерітінді

Н-С–С-Н +KOH →Н 2 С = СН 2 +K Cl + H 2 O

Н Cl эт ен

хлорэт ан (эт илен )

СХЕМЫ РЕАКЦИИ ПРИСОЕДИНЕНИЯ

АЛКЕН

Н Н

Н-С=С-Н

РЕАГЕНТ

+ Н 2

Н Н

Н-С=С-Н

→

Н Н

Н-С=С-Н

+ Br 2

ӨНІМ

+ HCl

Н Н

Н-С - С-Н

? ?

РЕАКЦИЯ ТИПІ

Н Н

Н-С=С-Н

→

Раекция және оның өнімдерін қолдану

ГИДРЛЕУ

(ТОТЫҚСЫЗДАНУ)

+ H 2 O

Н Н

Н-С - С-Н

? ?

→

Практикалық маңыздылығы жоқ

Н Н

Н-С - С-Н

? ?

→

ГАЛОГЕНДЕУ

(БРОМДАУ)

ҚАНЫҚПАҒА ҚОСЫЛЫСТАРДЫ АНЫҚТАУДА (БРОМ СУЫНЫҢ ТҮССІЗДЕНУІ).

ЕРІТКІШ АЛУДА.

ГИДРОГАЛОГЕНДЕУ

(ГИДРОХЛОРЛАУ)

Н Н

Н-С - С-Н

? ?

АНАСТЕЗИЯДА ҚОЛДАНУ ҮШІН ХЛОРЭТАНДЫ АЛУДА, А/Ш ХАРАРСЫЗДАНДЫРУДА, ЕРІТКІШ РЕТІНДЕ ҚОЛДАНЫЛАДЫ.

ГИДРАТАЦИЯ

ЭТИЛ СПИРТІН АЛУДА (МЕДИЦИНАДА ЕРІТКІШ, СИНТЕТИКАЛЫҚ КАУЧУК ӨНДІРУДЕ).

ПОЛИМЕРИЗАЦИЯ РЕАКЦИЯСЫ

Бірдей молекулалардың үлкен молекулалы заттарға қосылу процесі.

МСЫСАЛ: n CH 2 =CH 2 (-CH 2 -CH 2 -)n

этилен поли этилен

(мономер) (полимер)

n – полимеризация дәрежесі, жақша ішіндегі буындардың санын көрсетеді.

-CH 2 -CH 2 - структурлық буын

ТОТЫҒУ РЕАКЦИЯСЫ

АЛКЕНДЕРДІҢ ЖАНУЫ

МЫСАЛ:

2С 2 Н 6 + 7О 2 4СО 2 + 6Н 2 О

ТОТЫҒУ РЕАКЦИЯСЫ

ЖҰМСАҚ ТОТЫҒУ – калий перманганатының ерітіндісімен әрекеттесуі

(Е.Е.Вагнер реакциясы)

Н 2 С=СН 2 + [O] + H 2 O H 2 C - CH 2

OH OH

этиленгликоль

(этандиол-1,2)

! Қанықпаған көмірсутектердің қысқа байланысқа сапалық реакциясы.

Эти леннің қолданылуы

Қасиеті

Қолданылуы

1 . Полимеризация

Мысал

полиэтилена, пластмасс өндірісі

2. Галогендеу

Еріткіштер алу

3. Гидрогалогендеу

А/ш зарарсыздандырғыштар, анестизия үшін, еріткіштер алуда

Қасиеті

4. Гидратация

Қолданылуы

5. KMnO 4

Ерітіндісімен тотығуы

Этил спиртіналу, еріткіш ретінде қолданылады, медицинада анти-септик, синтетикалық каучук алуда

Мысал

6. Этиленнің ерекше қасиеті:

Антифриз, тезегіш сұйықтық алуда, пластмасса өндіруде

Этилен жемістердің пісуін тездетеді

СИНКВЕЙН

1 жол – зат есім (синквейн тақырыбы)

2 жол – екі сын есім

(синквейн тақырыбын ашатын)

3 жол – үш үстеу (қозғалысты сипаттайды)

4 жол – сөйлем н\е фраза

(тақырыпқа байланысты айтылған)

5 жол – синоним (резюме - сөз )

• Этилен
• Қанықпаған, активті
• Жанады, түссізденеді, қосылады
• Этилен – қанықпаған көмірсутектер өкілі
• Алкен