Алманын илдеттери

Алманын кенири таркалган илдеттери — мучнистая роса, парша, монилиоз. Ошондой эле ржавчина, курон темгил (филлостиктоз), цитоспороз, кара шишик.

Булардын баары козу карындар тарабынан жугуучу илдеттерге кирет. Кээде бактериялык жана вирустук илдеттер да кездешет

Алманын илдеттери

МУЧНИСТАЯ РОСА Козу карындар тарабынан жугуучу илдет алмада абдан эрте байкалат. Жаш жалбырактар, сабак, момолор жабыркайт. Бутон пайда боло электе ун сээп койгондой так пайда болот. Эгерде чара колдонулбаса жалбырактар буралып тутукко окшоп калат, курон туско отот. Гулдорунун формасы бузулуп, куурап калат.

• ПАРША
• Паршанын споралары шамал жана курт кумурска аркылуу таркалат. Бул козу карындар учун идеалдуу шарт болуп, тез озгорулуп туруучу салкын жана нымдуу аба ырайы.
• Бул илдеттин алдын алуу учун алманын иммунитетин которуу керек, б.а. жайда жана куздун башында «эркек бутактарды» алып таштоо керек.
• Парша менен кобунчо кычкыл топуракта оскон алмалар жабыркайт, ошондуктан алманын тубун акиташтап туруу керек.

• МОНИЛИОЗ же момонун чируусу
• Бул козу карындын споралары микроскоптук кичине жерден эле кирип кетишет да, алманы жабыркатат. Илдет ото тез орчуйт. Адегенде момо жумшак тартып калат, андан кийин алманын бир жагы курон тартып калат жана чирий баштайт.
• Эрте жазда алманы атайын каражаттар менен чачыратып иштетуу сунушталат. Алар:
• бордосская смесь;
• медный купорос;
• хлорокись меди.

• Алманын дат оорусу
• Адегенде алманын жалбырактарында дат басканга окшогон кичинекей так пайда болот, алманын корунушу анчейин жабыркабагандай корунот.
• Андан кийин козу карындар жайылып, осумдуктогу нымдуулукту тартып ала баштайт. Чара колдонулбаса дарактын бутактарына, сонгогуно отуп кетуусу мумкун.
• Бул илдеттин алдын алуу жана дарылоо учун томондогу фунгициддер сунушталат:
• «Блу-Бордо»;
• «Абига-Пик»;
• «Купросат»;
• «Чемпион».

• ФИЛЛОСТИКТОЗ же курон темгил
• Жамгырлуу жана жылуу жай мезгилинде коп орчуйт.
• Адегенде жалбырактарда четтери кызгылт, курон тегерек тактар пайда болот, абдан тез жайылат.
• Илдеттин алдын алуу учун эрте жазда бордосс суюктугу же йиоддун эритмеси чачыратылат.
• «Терсел» , «Зато» каражаттары менен активдуу вегетацияга чейин уч жолу, гулдогонго чейин жана гулдоп буткон сон дарактын кронасы чачыратылат
• Айрыкча Джонатан, Голден Делишес жана «Старкинг» сортундагы алмалар коп оорушат.

ЦИТОСПОРОЗ

• Цитоспороздун себеи болуп, алманын тоёуп же к\й\п калуусунун натыйжасында кабыкта жарака пайда болуп, ал жерге оору козгоочу козу карындардын (грибок) кирип алуусу саналат. Козу карын менен жабыркоо алманын тыныгуу мезгилинде ж\рът.
• ЦИТОСПОРОЗДУ ДАРЫЛОО. Бул илдет абдан тез таркалууга жъндъмд\\. Эгерде алманын скелеттик бутактары таркалган жер жабыркаса жана чара кър\лбъсъ, анда алма куурап, ъл\мгъ туш болот.1. Алманын илдеттеринин алдын алууну жаз айларында баштоо керек. Бул \ч\н алманы кесип бутоо, сабагын тазалап акиташка жез купоросун кошу менен актоо. Акиташ к\б\л\п т\ш\п калбоосу \ч\н бир стакан с\т кошуп коюу керек.2. Эрте жазда «Хом» каражаты менен иштет\\ ( 1 л сууга 40гр).3. Сабактын жабыркаган участкасын жанындагы соо участкасы менен кошо кесип салуу, кесилген жерди жез купоросу мнен сыйпап, уйдун жампасы же ылай менен шыбап, байлап танып коюу.

• КАРА ШИШИК дагы бир кеёири таралган илдет. Бул жерде да оору жугузуучу козу карындар жарака аркылуу кирип жабыркатат.
• Къб\нчъ картаё алмалар жабыркайт.Абдан жайылып кеткенге чейин дарылоого аракет кылуу зарыл.
• 1. Сабактын жабыркаган участкасын жанындагы соо участкасы менен кошо кесип салуу, кесилген жерди жез купоросунун коюу эритмеси менен сыйпап, уйдун жампасы же ылай менен шыбап, байлап танып коюу

Алманын зыянкечтери

• Кенири таркалган зыянкечтер томондогулор: момо жегич-плодожорка, алма митеси, боярышница, медяница жана гул жегич.
• ПЛОДОЖОРКА
• Листоверткалар уруусуна кирген бул зыянкеч копчулукко тааныш
• Плодожорка момо менен да, алманын уругу менен да тамактанат. Гусеничкасы тырмактуу буттары менен бир жерге бекем жармашып алат, 2 см узундукта болот. Нымдуу аба ырайын жакшы корот, кургак аба ырайында копко жашай албайт.
• Март-апрелде кополокторго ловушка катары сироп куюлган идиштерди асышат, жабышкак ленталарды байлашат.
• Ошондой эле инсектициддер менен вегетациялык мезгил башталганга чейин, гулдоордун алдында жана гулдоп буткон сон минимум 3 жолу дарактарды иштетишет.
• Кополоктор 2-3 жолу жумртка таштагандыктан, алманы тортунчу жолу жайда, тушум жыйнаганга 20 кун калганда иштетишет.

Алма митеси

• Жаздын аягында, жайдын башталышында жалбырактар али чыктуу мезгилинде алмада пайда болот.
• Узундугу 2 мм ашпаган майда жашыл мите. Дарактын кабыгында кыштап, жалбырактын асты жагына жумурткалайт.
• Мите менен курошуудо дарактын кронасын жыгачтын кулунун эритмеси жана тамекинин чаны менен чачыратат (1 чака сууга100 грамм).
• Атайын дукондордо сатылуучу кражаттар «Актарин» жана «Актофит».

• БОЯРЫШНИЦА
• Вредитель назван так потому, что, в первую очередь, поражает боярышник. Но также он любит и яблоню. Покидает свои места зимовки гусеница рано весной и принимается обгрызать на яблоне молодые листочки, хрупкие побеги, цветочные почки, нанося ущерб будущему урожаю.
• Летом она превращается в небольшую бабочку с размахом крыльев чуть больше 5 мм, которую можно увидеть и днем. Она откладывает яйца в коре яблонь, откуда на следующий год и выползут прожорливые боярышницы.

МЕДЯНИЦА

• Узундугу 3 мм, учуп журуучу саргыч-жашыл мите алманын кабыгында кыштайт.
• Эрте жазда сыртка чыгышып, бучурлор менен, жаны чыгып келе жаткан жаш жалбырактар менен тамактанат да, учуп кетишет.
• Августка чейин чоп менен тамактанып, куздо алмага кайтып келет, даракка жумурткаларын ташташат.
• Жаны бучур байлап жатканда алманы «ДНОК» каражаты менен чачыратат.
• Алма гулдоп буткон сон тамекинин чанынын эритмеси же «Фуфанон» каражаты менен иштетилет.

Гул жегич

• 5 мм узундуктагы агыш сызыктуу канаты бар майда конуз алманын гулу менен тамактанат. Ичке тумшугу аркылуу гулдун ширесин соруп алат, гулдор куурап жок болот.
• Самкалары алманын гулуно жумурткалайт.
• Алма бучур байлап баштаганда дарактын айланасына клеенка же мешокту салып, материал оролгон таяк менен алманын бутактарын каккылап, гул жегичтерди кубуп тушурот. Мындай жол менен гул жегичтердин 90% жакынын жок кылууга болот. Кубуп тушурулгон гул жегичтер орттолуп жок кылынат.
• «Децис», Кинмикс», «Карбафос» ж.б. инсектициддер менен биринчи жолу март-апрелде, экинчи жолу — июль айында иштетилет.