Ашы? саба? "М?ліметтерді енгізу мен шы?аруды ?йымдастыру"

Ма??ыстау облысы

Бейнеу ауданы

Атамекен орта мектебіні?  информатика п?ні м??алімі

Авезова Бибихадиша Калдурдыевна

Саба?ты? та?ырыбы:   М?ліметтерді енгізу мен шы?аруды ?йымдастыру

Саба?ты? ма?саты:  Pascal   тілінде м?ліметтерді енгізу мен шы?арумен таныстыру ж?не n  типтерді? ма?ызды белгілері мен ?рт?рлі типтерді? сипаттамасын ерекшелеу, н?тижесін жоспарлау мен ба?алау да?дыларын ?алыптастыру

І. ?йымдастыру кезе?і

ІІ. ?й тапсырмасын тексеру

С?ра?тар

«Айнымалы» терминіне аны?тама бері?дер Айнымалы атауы ?шін ?андай шектеулер бар? Айнымалыны? типін программада не ?шін аны?тау ?ажет? М?ліметтерді? на?ты типтерінде б?тін мен б?лшек б?ліктер ?андай белгімен ажыратылады? Айнымалылар жарияланатын б?лімді айты?дар. Б?л б?лімде айнымалылар ?алай жазылады? Меншіктеу операторыны? пішімін жазы?дар.  Айнымалыны? сипаттамаларын атап шы?ы?дар.

О?ушылар тапсырманы орындайды

Айнымалы ж?не м?ліметтер аралы?ында?ы (тіл к?мегімен) с?йкестікті орнаты?дар:

а) А:=3.214                            1) Integer

?) Z:=14                                 2) Real

б) B:=10351                          3) Byte

в) K:=-0.5                              4) String

г) C:= ‘as’                       

 Жауабы:  1-б;  2 – а;в;     3 – ?;   4 – г.    

ІІІ. Жа?а саба?

   М?ліметтерді енгізу – б?л сырт?ы ??рыл?ылардан жедел жад?а а?паратты тасымалдау

    ?детте есепті шы?ару ?шін бастап?ы м?ліметтер енгізіледі. Мысалы, екі санды ?осу программасында программада ?осылатын екі санды енгізу ?ажет болады.

    М?ліметтерді шы?ару -  кері ?деріс, б?л кезде м?ліметтер жедел жадтан сырт?ы ??рыл?ылар?а (принтер, дисплей, магниттік??рыл?ылар  ж?не т.б.) беріледі. ?детте, шы?ару программа со?ында ж?зеге тасырылады, я?ни, есепті? шешу н?тижесі шы?арылады.

   М?ліметтерді шы?ару операторларымен сендер таныссы?дар.   Олар: Write ж?не Writeln.

    Егер айнымалылар м?ні болса, оны экран?а шы?ару ?шін оператор атауынан кейін  жа?шада м?тін к?рсетіледі. Шы?ару операторлары бірнеше м?ндерді шы?ара алады, олар ?тір ар?ылы жазылады.

[Подпись: Write (‘text’, a,b,…), М?нда?ы text – апостроф?а алын?ан ( сы?ар тырна?шалар) кез келген м?тінді экран?а ?алай терсе?дер, солай шы?ады; а,в – айнымалылар, программаны? орындалу барысында экран?а айнымалылар дерегіні? м?ні шы?арылады. Егер айнымалылар бірнеше болса, онда ?тір ар?ылы жазылады.]  

.

Writeln операторыны? жалпы т?рі д?л осылай аны?талады.

Б?л оператор ме?зерді жа?а жол?а к?шіру ?шін программада параметрлерсіз (бос) ?олдануы м?мкін

[Подпись: Read (a,b,c) М?нда?ы a,b,c – айнымалылар. М?ліметтерді енгізу борс орын ар?ылы ж?зеге асырылады. Readln (a,b,c) а,b,c – айнымалылар. М?ліметтерді енгізу Enter ар?ылы ж?зеге асырылады.]  ?олданушы айнымалылар м?нін с?раныс жасау ?шін Read  ж?не Readln енгізу операторларын ?олданылады.

Экранды тазалау

Экранды тазалау ж?не программаны таза экранда орындау ?шін операторлар б?лімінде begin  с?зінен кейін  экранды тазалауды? стандартты операторы ClrScr (Clear Screen) бастау керек. Б?л процедура Crt  модулінде орналасады, сонды?тан Uses  б?лімінде ?осу керек. Мысалыда модельді ?осу мен экранды тазалау процедурасын ?олдануын ?арастырайы?

 ІV. Компьютердегі т?жірибелік ж?мыс

А  де?гейі

1-тапсырма

 Екі санды ?осу, азайту, б?лу ж?не к?бейтуді? программасын жазы?дар.

2-тапсырма

Т?рт Integer типі бар айнымалыны? м?нін (A,B,C,D)  с?райтын ж?не оны? ?осындысын шы?аратын программа жазы?дар. Бірінші (A,B)  м?ндер ж?бын бір жолда, бас?а ж?пты  (C,D) – бас?а жолда енгізі?дер. Н?тижесін бас?а ?атарда шы?ары?дар ж?не ме?зерді сол жолда ?алдыры?дар.

В  де?гейі

1-тапсырма

Writeln  операторын ?олданып, экранда ?йде бейнелейтін программа  жазы?дар. ?йге ?з тектері?ді жазып ?ойы?дар. Енгізу операторыны? к?мегімен тектері?е с?раныс жасаты?дар.

V. Д?птермен ж?мыс

2-тапсырма ?алдырып кеткен б?йры?тар атауын жаз:

....... ж?не .......   операторлары б?йры?ын орындау айырмашылы?ы мынада: енгізу орындал?аннан кейін ..... операторы бойынша ме?зер жа?а жолды? басына ауыстырылады, ал ......  операторында б?л орындалмайды. Экранды тазалауды ж?не таза экранда программаны орындауды ...... с?зінен кейін .......    стандартты ?рекетінен со? бастау керек.

VI. ?атемен ж?мыс

Б?л программада жіберілген ?ателерді т?зет.

Program missal;

Var a; c: integer; - b константа сипатталма?ан

Begin

Writeln (‘санды енгіз’,а);

Readln (a)

c=ab; - к?бейту белгісі ?алып ?ой?ан

writeln (‘к?бейтінді ‘a ж?не    b’ те?  ‘,d); -  жа?шада?ы жазу д?рыс емес, д?рысы: (‘к?бейтінді ’,a’ж?не ’,b,’те? ’,c), шы?ару ?шін айнымалы д?рыс к?рсетілмеген

readln(b); - б?л жерде бос оператор болуы керек.

end.  н?кте жо?

VII. ?орытынды

 Енгізу операторларын ?олдану кезінде мына ережелерді  есте са?та?дар:

Программаны? ж?мысы кезінде пернета?тадан ал?аш?ы м?ліметтерді енгізу ?шін readln  б?йры?ын ?олданып, Бір readln бірнеше айнымалы м?ндерін енгізуге болады.

Шы?ару операторын ?олдану кезінде ережелерді есте са?та?дар:

 Write, writeln б?йры?ы монитор?а айнымалы м?ндерін шы?ару ?шін  ?олданылады; Бір  write   немесе (writeln)  б?йры? экран?а  бірнеше айнымалы ж?не бірнеше хабарлама м?ндерін  шы?арады; Параметрсіз writeln б?йры?ы ме?зерді экранны? келесі жолына жылжытады.

VIII. ?й тапсырмасы

§11 о?у , ба?ылау ж?не тест с?ра?тарына жауап беру.