Астрономиялык байкоолор.Обсерватория, телескоптор

Астрономия

11-класс

08.12.2021

Тема:Астрономиялык байкоолор

Астрономиялык байкоо

Ар кандай астрономиялык куралдардын жана телескоптордун жардамы менен Асмандагы объектердин кыймылын байкоо.

Эйнштейндин мунарасы

• 1921-жылы аяктаган Германиянын Потсдам шаарындагы Эйнштейн мунарасы архитектор Эрих Мендельсон тарабынан илимпоз Эрвин Финлай-Фрейндлих ойлоп тапкан күн телескопун орнотуу максатында иштелип чыккан.

Паломар обсерваториясы

Калифорниянын Сан-Диего округундагы Паломар обсерваториясы Калифорния Технологиялык Институтуна таандык жана иштетилген 1948-жылы аяктаган жана үч оптикалык телескопту камтыйт, анын ичинде алп, 200 дюймдук Хейл телескобу бар

Гриффит обсерваториясы

Гриффит шаарга белек кылган 3000 гектар жерде отурган. Лос-Анжелестин обсерваториясы экспонаттарды, телескопторду жана планетарийлерди жасоодо жана орнотууда астрофизиктерден жетекчилик издеген кайрымдуу адамдын талаптарына ылайык иштелип чыккан жана курулган. 

Китт чокусу Улуттук обсерваториясы

• Аризона штатындагы Туксондун жанында, Тохоно Оодхэм Элинин Квинлан тоолорунда Китт Чок Улуттук обсерваториясы деп аталган ири илимий комплекс жайгашкан. 1958-жылы негизделген жана 1960-жылы арналган обсерваторияда 18 оптикалык телескоп жана эки радиотелескоп жайгашкан.

Сфинкс обсерваториясы

Швейцариянын Валей Альпысында 11 716 фут бийиктикте жайгашкан Сфинкс обсерваториясы дүйнөдөгү эң бийик обсерваториялардын бири. 1937-жылы курулган изилдөө мекемесинде бир нече лабораториялар, космостук нурларды изилдөөчү павильон жана колдонулбаса дагы, 76 см телескоп бар.

1957-жылы 4-октябрда СССРде биринчи жолу Жердин жасалма жандоочусу учурулган.

1959-жылы биринчи Айдын бетинин көрүнүшү сүрөткө тартып алынган.

• 1990-жылы 25-апрелде Хаббл атындагы телескоп ишке киргизилген.

• 1970-жылы 17-ноябрда Айга биринчи жолу өзү жүрө турган «Луноход-1» лабораториясы кондурулган.

Биринчи телескоп 1609-жылы италиялык астроном Галилео Галилей тарабынан ачылган. Анын трубасынын узундугу 1245 мм, объективдин диаметри 5 мм, окуляры 25 диоптрий .

Анын жардамы менен Венеранын фазасын, айдагы тоолорду, Юпитердин спутниктерин, Күндөгү тактарды ачкан.

Телескоптор

1.Оптикалык

2. Радиотелескоптор

3. Рентгендик жана гамма телескоптор

1. Оптикалык телескоп

Телескоп асман жарык чыгаруучуларына байкоо жүргүзүлүүчү астрономиялык прибор.

Телескоптун эн негизги болугу болуп , анын объективти (окуляры) болуп эсептелет. Объективи кузгудон турса, рефлектор , ал эми линзадан туррса рефрактор болуп саналат.

Оптикалык телескоптор

Рефлектор

Рефрактор

Катадриоптикалык

Дуйнодогу эн чон Телескоп бул Чилидеги Е-ЕLT. Негизги кузгусунун диаметри 40 м.

Катадриоптикалык телескоп

Бул телескоп кузгудон жана линзадан турат. Азыркы кездеги белгилуу телескоптордун бири.

Аресибо – астрономиялык обсерватория, р Пуэрто Рикодо жайгашкан, дениз денгээлинен 497 м бийиктикте турат.

Хаббл телескобу бул – астроном Эдвиг Хабблдын атынан коюлган. Ал биринчи жолу космоско 1990-жылы учурулган.

1958 –жылы апрелде тузулгон. Бюджет 2016 -жылы $19,2 млрдды тузгон. 2018-жылы 19-апрелден баштап Джим Бранденстайн болгон.