Ата сыйлаган абийир табат

Сабактын максаты:
1. Атанын баркын убагында билип, сый-урмат корсотуу зарылдыгын тушунот.
2. Жакшы уул ата учун кандай жогору мааниде экендигин билет.
3. Озундо жакшы сапаттарды тарбиялоого оболго тузот.

Сабактын жабдылышы: Суроттор, таркатма материалдар.

С а б а к т ы н   ж у р у ш у :

І.  Уюштуруу:
«Алтын эрежени» кайталоо.

ІІ. Киришуу:
Балдар бугун биз озубуздун эн урматтуу жана ишенген, таянган адамыбыз «АТАбыз» жонундо соз кылабыз. Ата дегенде биз эсибизди тааныгандан бери, бизди коргоп, багып, эс-акылын айтып, таш сепилдей тышкы кыйынчылыктан сактап келген улуу адамды элестетебиз. Уй-було –бул кичи мамлекет болсо, анын президенти ата. Ал уйдун алмштыргыс туркугу сыяктуу уй-булону солк эттирбей кармап турат.
 - Эми ойлонуп королу ушундай ардактуу адамыбызды кантип сыйлап жатабыз?
(Балдар жооп беришет)
- Туура балдар, эн алгач атанын тилин угуу,анын айткандарын аткаруу, жардам беруу, конулун которуу, сабактардан жакшы бааларды алып кубантуу ж.б.

ІІІ. Топтордо иштоо:
Эми балдар, «Уул жакшысы-урмат» -дегендей атага кандай уул болуу керектигин ойлонуп королу:
                   1-окуучу:                                                             2-окуучу:
                  Уулун жакшы болгон сон,                             Уулун жаман болгон сон,
                   Кымбат баа жакут таш.                                 Киши келсе кенебейт.
                   Кызык базар коргондой,                              Кишиге озун тенебейт.
                   Ар жыйында кеп урса,                                  Оолугуп суйлоп обу жок,
                   Ар кандай пенде конгондой.                      Озакылын ченебейт.
                   Конулу ачык жаркырап,                               Соолотундо шаани жок,
                   Жолу болгон мергендей.                             Созу жукпайт маани жок.

   Озунор айткандай, «Жакшы уул-ал ата мурасы, атанын калтырган табериги». Элибизде «Баланчанын уулу элдик чыкты, атасы олбоптур, минтип анын асыл иштерин улап олтурат. Эл учун, жер учун мин толгонот…» деген создорду угуп, кубанып калабыз.
   Тескерисинче , жакшыдан моон( моон-малдын ички ичеги карын органы), жамандан жаан-(кутуусуз чыккан жакшы сапат), мында жакшы атаны жер каратуу жонундо айтылат.
  Класс уч топко болунуп, томонку атадан туулган уч бала жонундо сыпаттап кетели:

1. Атадан артык туулган бала.
2. Ата менен тен туулган бала.
3. Атадан кем туулган бала.

Ар бир топ озуно тийген тапшырманы талкуулап, жазып, бирден окуучу чыгып окуп берет.
 
  1-топ: Атадан артык туулган бала.
Атадан артык туулган бала, атасы билбеген созду суйлойт. Атасы бийлебеген элди бийлейт. Атасы корбогон жерди корот. Атасы доолабаган доону доолайт. Атадан артык
чыкты деп атасына, айылына, туулган жерине, окуган мектебине, тууган-уругуна, атак- данк алып келип, эли журтуна мекенине кызмат кылат.
 
  2-топ: Ата менен тен туулган бала.
Ата менен тен туулган бала, атанын баласы болуптур, атасы ушундай жакшы киши эле, атасын тартыптыр, атасы да бироого кара санабаган, ак конул, бироого зыянын тийгизбеген, эли жери учун коп пайдалуу иштерди жасаган, илимдуу, билимдуу, алдынкы адамдардан эле, баласы атасын жазбай тартыптыр деп атага жакшы соз алып келет, атанын уулу дедирет, эл журтуна соз тийгизбейт.
 
 3-топ:  Атадан кем туулган бала.
Атадан кем туулган бала, атасы жакшы киши эле, атасынын эч нерсесин тартпаптыр, ушундай кишинин баласы да ушул ишти жасайбы, кайран гана ата, баласы кымындай да тартпаптыр деп, элден наалат соз угуп, атасынын наамына шек келтирет. Уккан билген адамдын зээнин кейитет.

ІV. Жыйынтыктоо:
Кордунорбу балдар, бала жакшы болсо да, жаман болсо да «Кимдин баласысын деп» сураганы бекер кеп эмес экен. Жакшы балага ыраазы болуп «атана рахмат» десе, жаман балага «атана наалат» деп, атасына соз тиет. Демек атага алкыш алып беруу да, жаман созго, жаман абалга калтыруу да баладан экен. Баласы жакшы атка конгон ата сыймыктанып чексиз кубанса, баласы жаманатты болгон ата жер карап кайгырат.
  Ошондуктан балдар атабызга жакшы соз , алкыш алып бергенге дайыма аракет кылалы.
Аны эч качан уялтырып жер каратпайлы. Жакшы уул бололу!

V. Уйго тапшырма беруу:
«Менин атам» деген темада дилбаян жазып келуу.

4