Сыныптан тыс сабақтың тақырыбы: «Атажұрт» тарихи танымдық ойын.
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: ткен тақырыптарды қайталай отырып, оқушылардың тестпен жұмыс істеу нәтижелерін байқау және түсініктерін толықтыру.
Тәрбиелік: қушыларды еңбексүйгіштікке, адалдыққа, отаншылдыққа, төрт түлікті қадірлеп, қастерлеуге тәрбиелеу.
Дамытушылық: қушылардың ізденушілік, зерттеушілік әрекетін дамыту, дағдыландыру.
Көрнекілігі: Қазақстан картасы, интерактивті тақта, слайд,кітаптар,суреттер.
Өту әдісі: Тест сұрақтары, сүрақ-жауап.
Ойынның барысы:
а) Ұйымдастыру кезеңі;
ә) Ойының мақсаты мен жоспарын айту;
б) Ойынды бөлімдер бойынша өту;
в) Сыныпты топқа бөлу арқылы жарыстыру;
г) Тиянақсыз ойларды толықтыру;
д) Бағалау және пысықтау;
е) Қорытынды;
Мазмұны: (Оқушылардың назарын аудара отырып, М. Шахановтың «Төрт ана» өлеңінен үзінді оқу).
Тағдырыңды тамырсыздық індетінен қалқала,
Әр адамда өз анасынан басқа да
Жебеп жүрер, демеп жүрер арқада
Болу керек құдіретті төрт –ана:
Туған жері – түп қазығы( айдынды да) айбынды.
Туған тілі – сатылмайтын байлығы
Туған дәстүр, салт-санасы тірегі,
Қадамына шуақ шашар үнемі
Және туған тарихы, еске алуға қаншама,
Ауыр әрі қасіретті болса да
Төрт анаға әнін жалғай алмаған
Пенделердің басы қайда қалмаған?!
Төрт анасын қорғамаған халықтың
Ешқашанда бақ жұлдызы жанбаған.
Қасиетті бұл төрт ана – тағдырыңның тынысы,
Төрт ана үшін болған күрес – күрестердің күресі.
Бұл төрт анамызды сақтау үшін мықты ел басшысы, ержүрек батырлары, дарынды саясаткер елшілері, ақылшысы болу керек. Бүгін біз осы кезге дейінгі өтілген сабақтарда тест, сұрақ-жауап, ойын түрінде қайталап еске түсіретін боламыз.
Сыныпты екі топқа бөлеміз.
I-топ II-топ
I. Өткел. (ұпай - 10) I. Өткел. (ұпай - 10)
1. Бумеранг деген не? (Қару) 1. Тарихи дәуірлерді ата (тас,қола темір).
2.Тигрохауда сақтары мекендеген 2. Хаомоварга сақтары неге бұлай аталған
өңір. (Жетісу) (Хаомо, (мүйіз) сусынын жасар).
3. Ұлы Жібек жолы пайдалана 3.Ұлы Жібек жолының тоқтау себебі?
бастаған кезең. (б.з.д.II ) (Теңіз сауда жолы пайда болады).
4. Қандылардың астанасы (Битянь). 4. Сақтардың астанасы болған ба? 5. Оғыз мемлекетінің шаруашылығы (Шырық – Рабад). (көшпелі мал шаруашылығы) . 5. Наймандар мен керейлердің 6. Кіші жүзде хандық биліктің Х-ХI ғ. мемлекеттік діні (несториан). жойылуы (1824). 6. Кіші жүзде Айшуақтың хан болуы
7. Жоңғар мемлекетінің билеушісі (контайшы). (1797) 8.Ұшыр дегеніміз не?(Қаз. Оңт мен Орта) 7. Жонғарлардың Ташкент пен
Азияда диқандардан алынатын салық Түркістанды жаулап алуы (1724-1725)
9.Қоқан ханының Саржан Қасымұлын 8. Номадтар сөзінің мағынасы (көшпелі қазақтар)
өлтірген жылы (1836) 9.Бұқар жырау өмір сүрген жылдар (1684-1781)
10.Есімнің хан болып сайланған жылы (1795) 10. К. Қасымұлы бастаған көтерілістің негізгі қозғаушы күші (қазақ шаруалары)
Өткелден көп ұпаймен өткен топтарды айту
II. Белес (20 ұпай-көп ұпайы бар топтан бастау)
I-топ
Шыңғысханның 4 ұлы болғаны белгілі, ол өз ұлдарына жаулап алған жерлерінен ұлыстық жер берді, қай ұлына Қазақстан территориясынан жер тимеді? (Төле)
Алтын Орда халқы негізінен қай тілде сөйлеген? (түрік)
Орта ғасырдағы теңге сарайы қай қалада болған? (Отырар)
II-топ
Дамыған орта ғасырда қай қаланы мақтанышпен «көпестер қаласы» деп атаған? (Тараз).
Әйгілі Майқы би қай күйі арқылы Жошының өлімін әкесі Шыңғысханға жеткізе білді? (Ақсақ құлан)
Ертеректе түркілер, моңғолдар, қазақ жеріндегі тайпалар қай аңнын басын тумен қатар ұстаған? (көк бөрі)
III. Бекет
Сандар сөйлейді. (10 балл)
а) 1636-1754 (Жоңғар мемлекеті)
ә) 1359-1379 (Ұлы дүрбелең кезеңі)
б) 1771 (Абылай хан сайланды)
а) 1155-1227 (Шыңғыс хан өмір сүрді) в) 1841-1889 (Ы.Алтынсарин өмір сүрді) ә) 1723-1727 (Ақтабан шұбырынды)
г) 1757-1758 (Жоңғар хандығының құлауы) б) 1804-1846 (М.Өтемісұлы өмір сүрген жылдар)
в) 1783-1797 (С. Датұлы көтерілісі)
Адам аттары. (10 балл)
1.Кенесары 1. Абылайхан
2.Исатай 2.Сырым
3.Ә. Марғұлан 3.Ы.Жақаев
4.Яссауи 4.Әл-Фараби
3) Жер-су аттары.(карта 10 балл) 1.Шаш (Ташкент) 1.Суяб(Ақбешім) 2.Мараканда(Самарқанд) 2.Испиджаб(Сайрам) 3.Фараб(Отырар) 3.Шауғар,Тұран,Яссы(Түркістан) 4.Ақмешіт(Қызылорда) 5.Түркістан генерал- 4.Әулиеата(Тараз) губернаторлығы (Өзбекстан,
5.Мәуереннахр(Амудария мен Сырдария аралы) Оңт.Қазаақстан жерлері) 6.Оқыс, Жейхун (Амудария) 6.Яқсат, Сейхун,(Сырдария)
IV бөлім. Хронологиялық кесте.
I-топ
| 1940жылы | Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаев дүниеге келді |
| 1958жылы | Н.Ә.Назарбаев орта мектепті бітіріп, Теміртау қаласына Қарағанды металлургия комбинатында жұмысқа тұрды |
| 1958жылы | Украинаның Днепродзержинск институтында оқыды. |
| 1962-1965 жылдары | Қарағанды политехникалық институтында оқыды. |
| 1971-1984 жылдары | Қарағанды облысында партия және комсомол ұйымдарының хатшысы болып істеді. |
II-топ
| 1990жылы | Қазақ КСР Жоғары Кеңесінің сайлауымен Н.Ә.Назарбаев Қазақ КСР Пезиденті болды |
| 1991жылы | Бүкілхалықтық сайлау нәтижесінде Н.Ә.Назарбаев Қазақстан Республикасының Президенті болды |
| 1997жылы | Н.Ә.Назарбаев «Қазақстан-2030» стратегиялық бағдарламасын қабылдайды |
| 1999жылы | Бүкіл халықтық сайлау нәтижесінде Н.Ә.Назарбаев тағыда мемлекет басшылығына сайланды |
| 2005жылы | Бүкіл халықтық сайлау нәтижесінде Ел басына халық тағы сенім көрсетіп, Н.Ә.Назарбаев Президент болып сайланды |
V бөлім.Қорытынды
«Атажұрт» тарихи танымдық ойын сайысымызды қорытындылаймыз.Топтардың ұпай сандарын есептеп шығарып, атап айтамыз. Ерекше жауап берген оқушыларды бағалау.
Өткенім бар, өкініш жасыра алман,
Тарихым бар, жазылған ғасырлардан.
Қазақ деген ел барын әйгілейік,
Орындалсын аңсаған асыл арман!-деп аяқтай келе, бодандықтан, одан кейін КСРО-ның шеңгелінде болған қазақ елі туралы білмеген жер шарының түкпір-түкпірі тек тәуелсіздігін алған соң ғана танып-білуде. Оқушы қауым, жастарды Омар Хайямның мынадай сөздерімен тарихты тануға шақырамын. -Ей, білімдар, түзу ұста жібіңді, Кетпе ұмытып, ойлан текпен түбіңді!
643
83 585 
