Просмотр содержимого документа
«Атом орбиталдарынын гибриддешуусу химия»
Атомдук орбиталдардын гибридешүүсү
Лайнус Карл Полинг
Электрондук катмарлардын формалары
Атом орбиталынын гибриддешүүсү – коваленттик байланыштын пайда болуусу менен атомдордун орбиталдарынын формасынын жана энергиясынын көбүрөк эффективдүү орбиталдык жабылууга жетишүү үчүн өзгөрүүсү.
Гибриддик орбитал ядронун экинчи жагына караганда бир тарабына узартылган.
Коорд. число
Гибридизациянын типи
2
3
Мейкиндиктиктеги конфигурациясы
sp
4
sp 2
Туз сызыктуу
Молекуладагы атомдордун жайгашуусу
Мисалы
Тригоналдуу
sp 3
BeCl 2 , CO 2 , HCN
Тетраэдр
BF 3 , BCl 3 , NO 3 - , HgI 3 - , CdCl 3 -
CH 4 , CCl 4 , XeO 4 , HgI 4 - ,
sp-гибридешүү - бул бир s-электрондун жана бир p-электрондун атомдук орбиталдарын камтыган гибриддешүсү
Гибриддештирүү процессинде бири-бирине 180° бурч менен ориентацияланган 2 гибриддик орбитал пайда болот.
BeH2 молекуласынын туз сызыктуу формасын түшүндүрүү үчүн орбиталдардын sp-гибриддештирүүсүн колдонуу мүмкүн.
sp-гибриддештирүү менен мүнөздөлгөн химиялык бирикмелердин мисалдары: BeCl2, BeH2,CO, CO2, HCN , карбин, ацетилен углеводороддору (алкиндер).
sp 2 -гибриддештирүү - бир s жана эки p электрондун атомдук орбиталдарын камтыган гибриддештирүү
Гибриддештирүүнүн натыйжасында бир тегиздикте бири-бирине 120° бурчта жайгашкан үч гибрид sp 2 орбитал пайда болот.
Гибриддештирүүнүн бул түрү BCl 3 молекулада байкалат.
sp 2 -гибриддештирүү менен мүнөздөлгөн химиялык бирикмелердин мисалдары: SO 3 , BCl 3 , BF 3 , AlCl 3 , CO 3 2- , NO 3 - , графит, этилен углеводороддору (алкены), карбон кислаталары жана арендер.
sp 3 - гибриддешүү – бир s жана үч p электрондун атомдук орбиталдарын камтыган гибриддештирүү
Төрт sp 3 гибрид орбиталдары 109°28' бурчта мейкиндикте симметриялуу ориентацияланган.
sp 3 -гибриддештирүү менен мүнөздөлгөн химиялык бирикмелердин мисалдары: H 2 O, NH 3 , POCl 3 , SO 2 F 2 , SOBr 2 , NH 4+ , H 3 O + , алмаз, чектүү углеводороддор (алкан, циклоалкан).