СДЕЛАЙТЕ СВОИ УРОКИ ЕЩЁ ЭФФЕКТИВНЕЕ, А ЖИЗНЬ СВОБОДНЕЕ

Благодаря готовым учебным материалам для работы в классе и дистанционно

Скидки до 50 % на комплекты
только до

Готовые ключевые этапы урока всегда будут у вас под рукой

Организационный момент

Проверка знаний

Объяснение материала

Закрепление изученного

Итоги урока

Ауезханова Сағыныш «Табиғат мені шабыттандырады» (эссе)

Нажмите, чтобы узнать подробности

«Казактын бiр макалы: "онер алды – бiрлiк, ырыс алды – тiрлiк" дейдi. Бiрлiк кандай елде болады, кайтсе тату болады – бiлмейдi. Казак ойлайды: бiрлiк ат ортак, ас ортак, киiм ортак, даулет ортак болса екен дейдi. Олай болганда байлыктан не пайда, кедейлiктен не залал? Агайын курымай мал iздеп не керек? Жок, бiрлiк – акылга бiрлiк, малга бiрлiк емес. Бiрлiк малга сатылса, антургандыктын басы осы. Агайын алмай бiрлiк кылса керек, сонда аркiм несiбесiн Кудайдан тiлейдi, айтпесе Кудайдан тiлемейдi, шаруа iздемейдi. Ауелi бiрiне-бiрi пале iздейдi. Не тусiн, не ажарын, не окпесiн булдап, ол болмаса, бiр пале салып, коргалатып, айтеуiр бiрiн-бiрi алдаудын амалын iздеседi. Мунын кай жерiнен бiрлiк шыкты?».       Абай, алтыншы кара  соз.  

Просмотр содержимого документа
«Ауезханова Сағыныш «Табиғат мені шабыттандырады» (эссе)»

Кіріспе

Бес нарседен бес нарсені артык деп біл:
1.  Олімнен тіршілік артык.
2.  Аурудан саулык артык.
3.   Жумыс бастылыктан (мажбур турде магынасында) еркіндік артык.
4.  Карттыктан жастык артык.
5. Кедейліктен байлык артык.     Пайгамбарымыз Мухаммед (с.г.с.)

Менін турмыс жагдайымды Озімнен баска ешкім де – елім де, мемлекет те, зан да, агайын туыстарым да жауапкершілігіне алмайды. Мен ушін ешкім де тамак ішпейді. Мен ушін ешкім де ойланбайды. Мен ушін ешкім де іс-арекетке кіріспейді. Мен ушін ешкім де табыска жетпейді. Жетістікке жететін Мен гана! Осыган шаттанамын, куанамын! Білетінім: Мен неге сенсем, колым соган жететін болады.  

«Козiндi аш, оян, казак, котер басты,
Откiзбей карангыда бекер жасты.
Жер кеттi, дiн нашарлап, хал харам боп,
Казагым, ендi жату жарамасты».    Міржакып Дулатов

 Маган алдыма койган максатымды іске асыру ушін: санамнын тазалыгы, ойлау жуйемнін молдірлігі, акылымнын айкындыгы, денімнін саулыгы, баска козкарас, баска тажірибе кажет. Адамнын миындай жетілген нарсе жок, тек кана осынын мумкіншілігін колдануды уйренсем алдыма койган максатыма жетпей тынбаймын. 

«Казактын бiр макалы: "онер алды – бiрлiк, ырыс алды – тiрлiк" дейдi. Бiрлiк кандай елде болады, кайтсе тату болады – бiлмейдi. Казак ойлайды: бiрлiк ат ортак, ас ортак, киiм ортак, даулет ортак болса екен дейдi. Олай болганда байлыктан не пайда, кедейлiктен не залал? Агайын курымай мал iздеп не керек? Жок, бiрлiк – акылга бiрлiк, малга бiрлiк емес. Бiрлiк малга сатылса, антургандыктын басы осы. Агайын алмай бiрлiк кылса керек, сонда аркiм несiбесiн Кудайдан тiлейдi, айтпесе Кудайдан тiлемейдi, шаруа iздемейдi. Ауелi бiрiне-бiрi пале iздейдi. Не тусiн, не ажарын, не окпесiн булдап, ол болмаса, бiр пале салып, коргалатып, айтеуiр бiрiн-бiрi алдаудын амалын iздеседi. Мунын кай жерiнен бiрлiк шыкты?».       Абай, алтыншы кара  соз.

Еврей улты неге оте бай, біреуі тобеге шыкса болды, калган етекте жургендерін де жинап акеліп, оларды да тобеге отыргызып кояды. Сондай-ак, букіл алемдегі акша да, алтын коры да осы улттын колында. Осында кандай зандылык бар? Олар балаларынын кулагына саби кунінен-ак: «сен бакытты, бакуатты, бай боласын!» – деп кундіз-туні куя береді жане рухани даму ушін музыкалык аспаптардын біреуіне ойнауды зорлап болса да уйретеді. Осыдан олардын балаларынын санасына бакытты, бай болу мангілік сініп калады, осы создер омірлерінін багдарламасы болып, олардын ниет калаулары гумырларын осыган гана арнауга мажбур етеді. Жокшылыкта оскен балалардын кедей болып, ал молшылык пен байлыкта оскен балалардын есейе келе молшылыкта омір суріп, акшасынын коп болатынынын себебі де осында. Молшылык пен байлыкта оскен бала кедейлік пен жокшылык туралы ойламайды, тіпті коз алдына ойша да елестете алмайды. 

«Іс кылады таптым деп біздін казак
Онан корген пайдасы болады аз-ак.
Аягында ол ісі зиян шыгып,
Корінгенге кулкімен болар мазак». Шакарім аулие

Ауылдык жерлерде туратын кейбір казак айелдерінде мынадай жаман адет бар. Озінін туган баласын каргайды. Мумкін, уйреніп кеткен ауыз шыгар. Сумелек, суми, есалан, албасты, жарым ес, албасты баскыр, кокми, жексурын, кайыршы, жетпегір, кояншык, кенкелес, жарымагыр т. б. Жеті жаска толганда мектепке апарады. Мектепте оган жиырма жыл мугалім болып, жуйкесі абден тозган устаз сабак береді. Жуйкесі жукарып, миы ашып кеткен мугалім неше турлі деп алгі баланы согеді, урсады, жекиді. Осылардын ішінде ен мадениетті айтылганы: «адам болмайсын!». Осындай каргыс  создерді ботен біреуден емес, оз туган анасынын аузынан  жане бірінші устазынан естіген бала она ма?! Осы создердін барі барып онын Газиз жанына (Алла адамнын журегінде болады, казак буны Газиз жан, ал озінін жанын шыбын жан дейді) омірлік багдарлама болып жазылып калады. 

«Карыз Алланын жердегі туы. Егер Алла кайсы бір пендесін жазалагысы келсе онын мойнына карыз туын іліп кояды». Пайгамбарымыз Мухаммед (с.г.с.)

Адамды баскаратын сана мен ойлау жуйесі болгандыктан, баланын туган анасы мен устазы осы балага саби кунінде-ак, жокшылык пен кедейшіліктін омірлік багдарламасын Газиз жанына, онын санасы мен ойлау жуйесіне  жазып бергенін, омірге деген кулшынысын бесікте жатканда-ак туншыктырып олтіріп тастаганын білмейді де, сезбейді де... (Автор тарапынан ескерту: Германия елінде 10 жыл узбей мугалім болып кызмет істеген адамды куалікке алмайды. Себебі, жуйкесі ауру, куа болуга жарамайды деп есептейді).

«Адам жетпіс бес пайызга оз киялымен, тек жиырма бес пайызга акикатка орай омір суреді; онын куші де, алсіздігі де осында». Ремарк
 
Міне осы рухани надандыктын жане білмегендіктін салдарынан анасы мен мугалімі баланы саби кезінде-ак: кайыршы, кедей, сорлы, ынжык, сумелек, мусапір етіп жадылап-гипноздап тастайды, кай балага болмасын да, асіресе саби кезінде анасынын, устазынын арбір айтылган созі зан, осы создерді баланын Газиз жаны мултіксіз кабылдап, есейген кезде онын  санасы мен ойлау жуйесі иландыруды нашар кабылдайдыктан, адам бала кунінде Газиз жанында жазылып калган создерден  нар алып, осы багдарлама бойынша омір суреді. 

«Еріншектіктен – салактык,
Салактыктан – надандык...
Бірінен-бірі туады,
Жогалар суйтіп адамдык». Шакарім аулие

Біздін казак баласына жетіспейтін не?: бірінші – денсаулык, ултымыздын тен жарымынан астамы тугелдей ар турлі созылмалы аурулардын курбаны екені ешкімге де купия емес. Он жасоспірімнін алты-жетісі аскерге кызмет етуге жарамаса, жас келіншектердін басым болігі баланы оздігінен туа алмай, ішін жардырып алып жатканы барімізге де малім жайт! 

Екінші  – жастарымыздын басым болігінде имандылык азайып бара жатканы жасырын нарсе емес. Онын далелі куннен-кунге кобейіп келе жаткан насыбай ататын мектеп окушылары мен жастар.  Алматы каласында жане т.б. калаларда темекіні будактатып  журген каракоз кыз-келіншектер! 

«Сендер тугіл кумырска
Ісін койып дурыска.
Илеуін сап жабылып,
Жемін тасып сабылып,
Бір орнынан табылып,
Біріне-бірі багынып,
Береке бірлік шакырды».    Дулат Бабатайулы.  ХIХ гасыр

Ушінші – Казактын басым болігі кедей, турмыстары томен, кайыршынын о жак бу жагындагы Алматы каласындагы «Алтын орда» базарында, Сейфуллин кошесінін бойындагы «кул базарында» жане кок базардын жанындагы «жетімдер бурышында» лек-легімен уйсіз-куйсіз, ауылдан келіп жумыссыз сандалып журген  тепсе темір узетін жастарымыз!

Себептін де салдары болады, бул – акикат. Адам баласы кылышты ойлап тапканда, осыдан корганатын калканды да ойлап шыгарды гой. 

«Адам алмас асу жок,
Біліммен жастык косылса.
Алты алаш алда болады
Заманга сай жосылса!». Асет Мукашбеков

Ендеше сонгы ушінші сауалымнын сурагына, осы кітап аркылы  жауап беруге: кайыршылыктан, бакытсыздыктан, коркыныштан, карыздан, созылмалы ауруларынан, шарасыздыктан, мусапірліктен, сорлылыктан, махаббат азабынан, куйіктен, напсікумарлыктан, акымактыктан, есерсоктыктан, жынды сурейліктен, топастыктан, кызганшактыктан, дуние коныздыктан, рухани надандыктан т. б. келенсіздіктерінен шыгатын жол бар екенін далелдеуге тырыстым, осы такырыпка жазылган коптеген шет елдік рухани кітаптарды, КУРАН КАРІМДІ, КИЕЛІ КІТАПТАРДЫ, пайгамбарымыз Мухаммед (с,г,с.) хадистерін, улы Абай мен Шакарім аулиелердін шыгармаларын окыдым-зерттедім, бірталай жетістіктерге жеткен адамдармен пікір алысып, тажірибе болістім, озімнін бурынгы жазган кітаптарымды сараладым, натижесі: осы кітаптын омірге келуіне себепкер болды. Автордан ескерту: Бул кітап  Ог Мандинонын «Алемдегі улы саудагер» (Величайший в мире торговец) атты кітабынын негізінде жазылды.                          Асет Ризаулы Мукашбеков

I ТАРАУ: Мен бугін: имандылыкка, шаттыкка, бакытка, молшылыкка, махаббатка толы жана омірімді бастаймын

«Алладан пайдалы білім сурандар, пайдасызынан кашындар». 
Пайгамбарымыз Мухаммед (с.г.с)

1.Мен бугін озімнін ескі киімімді ягни  тагдыр соккыларымнын сілемдерінін, барлык тартып журген бейнеттерімнін тыртыктарынын ізі бар, рухани надандыгымнын салдарынан тозган танімнін терісін сыпырып тастап, бурынгы откен адамзат даналарынын калдырып кеткен даналык ілімдерінін жемістерін  санам мен ойлау жуйеме сініріп, Жаратушынын кудіретімен тагдырымды тубегейлікті озгертіп: имандылыкка, шаттыкка, бакытка, молшылыкка, махаббатка толы жана омірімді бастаймын!

«Оз тагдырынды озін баскар, ойтпесен баска біреу баскаратын болады».
Ноел Тичи

2. Менін тандап алган жолымда шексіз мумкіншіліктер, коптеген толкулар мен кедергілер, тунілулер кутіп турганын да білемін. Бірак, мен баскалар сиякты кудерімді узіп, кайрандап кайгы жутып калмаймын, алган багытымнан кайтпаймын. Себебі, казір колымда жол нускайтын кубылнама (компас) жане сызба карта бар. Осылардын комегімен кандай болмасын кедергілерді талкандап, оз максатыма жетемін.

3. Бул шайкаста менде женіліс, сатсіздік деген болмайды, кайтсем де женіп шыгамын. Себебі, менін жаным Алланын тозандай болініп кеткен бір болшегі, сондыктан женіліске мойын усынбаймын. Ойткені бізді омір бойы кул сиякты жумыс істеуге уйретті. Біракта, ешкімде, ешкашанда жаксы турмыс жагдайы мен акша табудын жолдары мен денсаулыкты оз бетімізше тузетудін адістеріне уйреткен жок. Жаратушы бізді деніміз сау, гумырымыз узак болып, екі дуниенін канатын тен устап, бакытты жане молшылыкта омір суру ушін жараткан – бул жерге шыр етіп тускендегі ар пенденін туа салгандагы кукы мен еркі!

4. Буны калай іс жузіне асыруга болады? Осыган дейін менде не рухани ілім, не тажірибе болмагандыктын: суріндім, куладым, озімді - озім мусіркеп бейнет батпагынан шыга алмай, карызга белшемнен батып зардап шегіп денсаулыгымды жогалттым. Мен бурын кажетсіз материалдык білім, керексіз тажірибе шынжырымен курсауланып журіп, алтын уакытымды тектен-текке откіздім. Сатсіздік дегеніміз: кандай болмасын максатынды іс жузіне асыра алмауын. Саттілік пен сатсіздіктін айырмашылыгы кылыгын мен адетінде, мінезінде бугып жатыр. Жаксы адет – жетістігіннін кілті, жаман адет – жетістікке жетпеуіннін, бейнетіннін, тартып журген зардабыннын басты  себебі. Сондыктан мен Табигаттын мына занына багынамын: Бойыма жаксы адеттер калыптастырып, осы адеттерімнін кулы боламын.

5. Саби, бала кунімде сезімімнін кулы болдым, ер жете келе адетімнін кулы болдым. Менін осы уакытка дейін рухани надандык салдарынан озімді оз бетімше жетілдірмеуім ягни рухани денгейде жазылган танымды – тагылымды кітаптар окымауым, напсікумарлык, озімді - озім мусіркеу, кызганыш, коре алмаушылык, іштарлык, дуние коныздык, біреуді сынау, екі жузділік, сайкалдык, жагымпаздык, шенкумарлык, біреуді кемсіту, оны менсінбеу, кундеу, такаппарлык, оркокіректік, дангойлык, пасыктык, арамдык, менменсу, мактаншактык, осек айту, біреудін дуниесін жеп кету, алган карыздарымды кайтармау, уадеде турмау, біреуді алдап кету, озіммен бірге туган агайын туысымды емес: шен-шекпенді акім-сакімдерді, калтасында акшасы бар бай, даулетті адамнын куйрыгына сабынсыз кіріп, оны пір тутуым деген жаман адеттер баскарып журді. Сондыктан, мен адеттерімнін кулы болсам, онда тек жаксы адеттерімнін кулы болайын. Бурынгы жаман адеттерімді жулып алып тастап, жан дуниемде жана адеттердін тукымын осіретін жер дайындауым керек.

«Ойлаган пайдалы ойынды,
Іске асырып жайландыр.
Карекетінді істеген,
Адетіне айналдыр.

Адетін мен мінезін,
Жымдасып сонда оседі,
Калыптаскан мінезін –
Тагдырынды шешеді!». Асет Мукашбеков

6. Мен бойыма жаксы адеттерді калыптастырып осы адеттерімнін кулы боламын. Бул тонкерісті калай жасауга болады? Осы кітапта баяндалатын кагидалар: менін жаман адеттерімнен кутылып, бойыма жаксы адеттер калыптастыруыма тікелей асер етеді. Табигаттын тагы бір занына сайкес: адетті баска адетпен алмастыруга болады.
 
Осыны іс жузіне асыру ушін мен озіме бірінші жана адет калыптастыруым кажет. Адамдар бакытка, молшылыкка шомылудын орнына сылтауларды таба береді; Уакыт болган жок, ай, кун дурыс емес; Касіпкерліктін шарты жетіліп піскен жок; Тым тауекелге барып, барлык жиган-тергенімнен айырылып каламын; Келесі жылы корермін. Осылайша шубаландатып, созбуйдага салып, алгашкы кадам куннен айга, айдан жылдарга сагызша созылып шегеріле береді. 

Адам тіпті баюга, бакытты бола алатын, денсаулыгын тузеуге, озін-озі рухани жетілдіруге, екі дуниенін канатын тен устауга болатын дангыл жолды коріп, сезіп турса да бурынгы адетінін кулы болып калады. Адамдардын копшілігі миына курт кіріп алган (синороз) жынды кой сиякты бір орында шенберді айналып омір суруін жалгастыра береді.
 
«Ен жаман бірак нарсе бар, сонгы 90 кунде кітапты колга алып окымауыныз жане еш нарсе болмады деп ойлауыныз». Джим Рон

7. Мен 11 ТАРАУДАН туратын кітаптын ар тарауына 30 кун арнап куніне 3 рет кайталап окып санама сіндіріп, миыма кашап жазып алуым кажет. Біріншісі: танертен тура салысымен ішімнен окимын. Екіншісі: Тускі тамактан кейін. Ушіншісі: уйыктар алдында дауыстап окимын. Келесі куні де тап осылай куніне 3 марте кайталап окимын. Осылайша 1-ші тарауды 30 кун узбей кайталап окып: санама сіндіріп, миыма кашап жазып, жаттап аламын. Осыны адетке айналдырамын. Кітап 10 тараудан турады, ар тарауын 30 кун, куніне 3 марте кайталап окымай, келесі тарауына карамаймын. Себебі, даналык ілімін игерудін купия шарты осы. Буны бузсан натиже болмайды. Окылган коп кітаптын біреуі гана болып калады. Бул шартты бузсан даналык ілімі конбайды.

8. Натижесінде не болады? Бул жерде адамды барлык жетістікке жетелейтін улы купия бугып жатыр. Арбір кайталап окыганда жазылган создер менін санамнын, ойлау жуйемнін бір болігі болып калыптасады, журегімдегі Газиз жанымнын багдарламасына жазылып, тагдырым курт жаксы жакка озгеріп, мулдем баска: бакытты, денсаулыгы жаксы, карыздарынан кутылган, молшылыкка шомылган даулетті  адамга айналамын. Газиз жан деп журектегі Жаратушыны, Алланы айтады. Алла адамнын журегінде. Сен кайталап окыган сайын Жаратушыга осындай адам болгын келетінін хабарлайсын. Алла сенін тілегінді кабыл етіп, омірлік багдарламанды тубегейлікті жаксы жакка озгертіп Газиз жанына жана багдарлама жазып береді. (Автордан ескерту: Осы жайлы «Оз тагдырынды озін калай курт озгертуге болады?» атты кітабымда толык баяндалган).

9. Менін санам мен ойлау жуйем осы  даналыкты сініріп алганнан кейін Газиз жаным омірлік багдарламамды жаксы жакка курт озгертіп, арбір оянган кунімде бурын болмаган омірлік кушім, куатым кемелденіп, денем ширап,  кабілетім артып, ойым молдірленіп, акылым айкындалып, санам тазаланады. Бойымды билеп алган: коркыныш, урей, батылсыздык, жігерсіздік, ынжыктык, озіме деген сенімсіздігім жогалып, мына касірет пен кайгыга, азапка, бейнетке толы жалган дуниеде бурын армандап та кормеген бакыт, шаттык, молшылык, мыкты денсаулыкка ие боламын.

10. Дуркін-дуркін кайталап оку адетіме айналып, озім жана адеттін кулы боламын. Алдыма кандай максат койсам бірден іске асады. Жаксы жана адет осылайша дуниеге келеді. Негурлым жиі кайталап окыган сайын бул адет менін калауым болып калыптасады.

«Бір сагат білім іздеу, уйрену туні бойы намаз окып шыкканнан артык. Бір кун білім уйрену уш ай ораза тутканнан да артык». Пайгамбарымыз Мухаммед (с.г.с.)

11. Мен бугін жана омірімді бастаймын. Мен озіме-озім салтанатты турде ант етемін: «Менін жана омір бастауыма ешнарсе богет бола алмайды. Кітап окусыз бір де бір кунімді откізбеймін. Себебі, откен кунімді кайтадан кайтара алмаймын. Откен кун олген кун. Мен кунделікті кітап оку адетімді бузуга тиіс емеспін. Жана адетіме болген аз гана уакытым – мені кутіп турган бакыттын, табыстын, молшылыктын, шаттыктын, мыкты денсаулыктын толемі. Бул - Жаратушынын маган берген сиы.

«Табыс – кунделікті кадагалайтын бірнеше карапайым ережелер, сатсіздік – кунделікті кайталанатын карапайым кателіктер. Осы екеуі не шынга шыгарады, не жарга жыгады». Джим Рон

12. Мен белгілі бір тартіппен осы кітапта баяндалатын даналык ілімінін карапайымдылыгына женіл, устіртін ат усті журіп карамай: кунделікті узбей, бір де бір созін жібермей, бір де бір сойлемін кыскартпай мукият окуга тиістімін. 100 литр кымыз ондіру ушін каншама биені кулындарымен кутеді, баптайды, жаяды, тамагын береді, каншама адам сауады. Біз осыншама адамдардын енбектерін ойша болса да багалай аламыз ба? Ата-бабаларымызды дана кылган кымыздын касиеті мен киесін тусінеміз бе? Мен енді осы кымызбен келген ата-бабаларымыздын даналыктарынын бір тамшысын да токпей ішемін. Сонда табыс, бакыт, молшылык тукымы бойыма егіледі, натижесінде терім тулеп, санам дурысталып, ойлау жуйем молдірленіп, акылым айкындалып, екі дуниенін канатын тен устап, екі дуниенін кызыгын коремін. Ешкім байкамаса да, мен бугін баскалардан жогарыладым. Себебі, мен жана омірді бастаган жана адаммын!



Скачать

Рекомендуем курсы ПК и ППК для учителей

Вебинар для учителей

Свидетельство об участии БЕСПЛАТНО!