Авганова К.Б., открытый урок по теме: «Имя числительное» дата проведения: 20.02.17г. группа: №11, 1курс

Авганова К.Б., открытый урок по теме: «Числительное»

дата проведения: 20.02.17г.

группа: №11, 1курс

Кичәлин төр: «Тоолгч нерн» гидг төрәр товчлгч кичәл.

Күцл: 1. Тоолгч нернә туск медрл батллһн;

2. Оютнрин кел ясрулх, то, хурһдын нер меддг медрлинь, оньг болн хурц ухаһинь өөдлүлх;

3. Өвкнрин авъясиг дасҗ, цааранднь гүүдлүлх.

Кичәлин дөңцлмүд: дегтр, компьютер

Кичәлин йовуд:

1. Кичәлд белдллһн.

2. Күүндвр:

- Мендвт, күүкд!

- Теңгрин бәәдл эндр ямаран?

+ Эндр бүркг,

салькта,

цаста,

үүлтә өдр.

- Ода ямаран җилин цаг?

+ Ода хавр.

- Яһҗ медвт?

+ Нарн хурцар халулна, цасн шулун хәәлнә, дулан салькн үләнә….

- Юн җил?

+ Үкр җил

- Эндр долан хоңгин ямаран өдр?

+ Эндр Үлмҗ өдр

1. Урдк кичәлмүдтән бидн тоолгч нерн гидг төр даславидн. Эн төрән эндр сәәнәр батлхмдн.

1. Дассан давтллһн. ( Слайд № 3)

- Эн ямаран то? (25)…

( Саглр кел, 1-гч баг давттн, цуһар давттн)

25 (хөрн тавн)

2009 (хойр миңһн йисн)

1998 (миңһн йисн зун йирн нәәмн)

115 (зун арвн тавн)

47 (дөчн долан)

- Тоолгч нерн гисн юмб?

- Ямаран тоолгч нерн бәәнә?

- Ямаран сурврмудт хәрү өгнә?

Дассан давтллһн. (Слайд №4)

- Алтн, умш эн тоос

Негн, хойр, һурвн, зун ( үндсн тоолгч нерн: кедү?- количественное )

- Эн ямаран тоолгч нерн?

- Ямаран сурврт хәрү өгнә?

Негдгч, тавдгч, хөрдгч, зуудгч (дара т.н.: кедүдгч?- порядковый )

- Эн ямаран тоолгч нерн?

- Ямаран сурврт хәрү өгнә?

Хойрта, арвта, тәвтә (насмедүлгч т.н.: кедүтә?- возрастное )

- Эн ямаран тоолгч нерн?

- Ямаран сурврт хәрү өгнә?

Һурвулн, дөрвүлн, арвулн ( цуглулгч т.н.: кедүлн? - собирательное )

- Эн ямаран тоолгч нерн?

- Ямаран сурврт хәрү өгнә?

Хошад, һурвад, зурһад, долад ( хувагч т.н.: кедүһәд? - разделительное )

- Эн ямаран тоолгч нерн?

- Ямаран сурврт хәрү өгнә?

Негхн, хойрхн, һурвхн, тавхн ( хасгч т.н.: кедүхн? - ограничительное )

- Эн ямаран тоолгч нерн?

- Ямаран сурврт хәрү өгнә?

1/3 һурвна нег хүв ( хүв медүлгч т.н.: кедү хүв? - дробное )

2/3 һурвна хойр хүв

- Кедү хүв? гидг сурврт хәрү өгнә.

- Эн ямаран тоолгч нерн?

4. Тодлҗ автн! (слайд № 5)

- Хальмг улс кезәнәс авн эсвин нерд олзлна. Эн олна эсвин элеметмүдәр мана өвкнр бәәдл-җирһлдән керглдг бәәҗ. Зәрм тоола мадн ода таньлдхувидн.

миңһн – тысяча

түмн – десять тысяч

бум – сто тысяч

сай – миллион

җува – миллиард

өрәл – половина

һурвна нег хүв – 1/3

һурвна хойр хүв – 2/3

хойр холван – вдвое

дөрв дәкҗ – вчетверо

- Эдниг девтртән бичҗ авад, тодлҗ автн.

5. Ода товчлхмн: Тоолгч нерн гисн юмб? (оютнр шүлгүд келҗәнә)

6. Зәңгс тогтатн ( Слайд №6)

Сурhулян, 6-гч, сурhульчнр, сәәнәр, классин, сурна.

Мана, сурhульчнр, класст, бәәнә, 20.

Ээҗ, Саврин, 72, наста.

Мана, тогтла, 1988 җилд, школ.

Лу, Цаhан, темдглгдлә, сарин, 25, Сар.

( Цаһан Сарин туск келвр- күүндвр)

Хальмг улсин хамгин ик чинртә байр - Цаһан Сар. Цаһан Сарин байр 15 өдрин туршарт темдглгднә.

Цаһан Сар – хаврин байр.

Мана өвкнр ик кезәнәс нааран хальмг улсин авъясар эн өдриг даңгин темдглдг бәәҗ. Җилмүд җисәһәрн давад, җирһлиг зовлң дарад йовсн бийнь эн авъяс кезә чигн мартгддмн биш. Юңгад гихлә, әмтә-киитә хамгнь зуд, үвләс һарад, дулан хаврин кемд әрүл менд орҗахан медүлнә.

7. Амрлһна цаг.

Негн, хойр, һурвн, дөрвн, тавн

Цуһар бидн тоолҗ чаднавидн

Һаран өмәрән кехмн

Альхан байртаһар

Ташхмн, ташхмн

Сурһулян сәәнәр дасхмн- дасхмн.

8. Күүндвр (оютнр хошадар һарад, күүнднә)

9. Дегтрәр өдллһн. 140 – гч дамшлһн , 66 - гч халх.

Умштн. Бичтн. Тоолгч нердиг олҗ автн.Тедниг татасар таттн. Ю медүлҗәхинь амн үгәр цәәлһтн.

Нәәмдгч классин көвүд – күүкд сәәнәр сурһуль сурна. Өвсн деер Дорҗ Бадм хойрхн үлдсн бәәҗ. Церн, Санҗ, Цаһан, Һәрә дөрвүлн зунаһа совхозд көдлцхәв.

10. «Жаңһран» давтхмн. (Слайд № 7)

- Хальмг улс амар келгддг әвр ик урн үгин зөөртә, эврәннь цевр-цецн эпическ дуудан, туульсан болн легендсан хәәрлҗ хадһлцхана, түүндән дуран өгцхәнә. Болв теднәс хамгин дурта, хамгин сәәхн ке, үнн һол седклән тәвсн урн үгин баатр эпоснь «Жаңһр» болдмн. Эн эпосла 3-гч классас авн экләд таньлдна. Тегәд мадн эндр эн зөөрән давтхмн.(Җаңһрин диилвр.)

11. Кеедә өвгнә даалһвр. ( Слайд № 8)

- Хальмг улс эврәннь келндән эңкр хару. Хальмгин амн урн үгин заагт оньчта орм үлгүрмүд эзлнә. Үлгүрмүд – хальмг әмтнә келнә мергн билгәс үүдсн, ухананнь эңкр сәәхн товчлврмуд. Эн үлгүрмүдт тооолгч нерд бас харһна.(дуту то)

12. Саглр ээҗин тәәлвртә туульс. (Слайд № 9)

- Тәәлвртә туульс хуучна цагас авн эндр өдр күртл хадһлгдсн болдг. Тәәлвртә туульст ямр нег юмн теҗгәр үзүлгдҗәнә.

13. Ода невчк ухаһан сергәхмн. Кроссворд тәәлхмн. ( Слайд № 10)

1. Кичәлин аш.

Нә тегәд дәкәд давтад авчкмн.

- Тоолгч нерн гисн юмб?

- Ямаран тоолгч нерд бәәнә?

- Ямаран хаврин байр темдлҗәңәвидн?

V. Темдгүд тәвлһн

VI. Герин даалһвр:

138 – гч дамшлһн.

Түрүләд үндсн, дарунь дара медүлгч,

дарунь цуглулгч тоолгч нердтә зәңгc буулһҗ бичх.

3