Ավստրալիայի հայտնագործման պատմությունը

ԱՎՍՏՐԱԼԻԱՅԻ ՀԱՅՏՆԱԳՈՐԾՈՒՄ

Աբել Թասման (1603-1659)

Ջեյմս Կուկ(1728-1779)

Աբել Թասմանը հոլանդացի   ծովագնաց է, Ավստրալիայի  և  Օվկիանիայի   հետազոտող։1642- 1643  թթ առաջին արշավանքի ժամանակ, առաջինը անցել է   Ավստրալիայի   հարավով, հասել է   Նոր Զելանդիայի   և  Տոնգա արշիպելագի   արևմտյան ափերին,  Ֆիջի  և  Նոր Իսլանդիա կղզիներին։ 1642 թ. արշավախմբի ժամանակ իր առջև նպատակ է դրել.

ա) ուսումնասիրել  Հնդկական օվկիանոսի   այն մասերը, որոնք այդ ժամանակներում դուրս էին գտնվում առևտրական ճանապարհների շրջանակներից,

բ) պարզել այն հարցը, թե  Ավստրալիան  արդյոք կազմում է «Հարավային մեծ երկրի մասը», ինչպես գտնում էին ժամանակակիցներից շատերը,

գ) հետազոտել  Նոր Գվինեայի  ծովափը և պարզել՝ այն կղզի է, թե ոչ։

Աբել Թասմանը արշավի է դուրս գալիս Ջակարտայից և հաջողությամբ հասնում է Մավրիկա կղզի, իսկ այդտեղից նավարկում է հարավ, ապա ուղղությունը փոխում է դեպի հարավ-արևելք։ Առաջին կղզին, որ նա հանդիպել է դեպի արևելք նավարկելու ընթացքում, Հոլանդական Հնդկաստանի նահանգապետի անունով անվանել է Թասմանիա։

Թասմանիայից Թասմանը շարունակում է նավարկությունը դեպի արևելք և դեկտեմբերի 13-ին հասնում է մի այլ երկիր՝ Նոր Զելանդիայի հարավային կղզին։ Շարունակել է նավարկությունը դեպի հյուսիս, մտել Նոր Զելանդիայի Հյուսիսային և Հարավային կղզիների միջև գտնվող նեղուցը, բայց չիմանալով, որ դա նեղուց է, հետ է վերադառնում։ Շարունակելով առաջ ընթանալ Հյուսիսային կղզու արևմտյան ափի երկայնքով՝ հասնում է կղզու ծայրակետը, ապա ուղղվում դեպի հյուսիս-արևելք։

Հունվարի 21-ին Թասմանի արշավախումբն հասնում է Տոնգա կղզիներ, որտեղից ուղղություն է վերցնում դեպի արևմուտք։ Անցնելով Ֆիջի կղզիների մոտով՝ հաջողությամբ հասնում է Նոր Իռլանդիա ։ Սակայն սխալմամբ նա վերջինս համարում է ոչ թե կղզի, այլ Նոր Գվինեայի մի մասը։

Նոր Իռլանդիայից շարունակելով նավարկել դեպի արևմուտք՝ Նոր Գվինեայի հյուսիսային ափի երկայնքով անցնում է մինչև նրա արևմտյան ելուստը, ապա հաջող կերպով վերադառնում դեպի Ջակարտա։

Ջեյմս Կուկն անգլիացի ծովագնաց է, նրա անունով են կոչվել 20-ից ավելի աշխարհագրական օբյեկտներ՝   Կուկի լեռ ,  Կուկի կղզիներ ,  Կուկի նեղուց , ծովածոց   Ալյասկայի   հարավային ափերի մոտ,   Նոր Զելանդիայի Հարավային կղզու վրա գտնվող լեռներից մեկը և այլն։ Ջեյմս Կուկը ծովագնացի գործունեությունն սկսել է 13 տարեկանում՝ որպես յունգեր աշխատելով առևտրական «Ֆրի-լավ», «Երեք եղբայր» նավերի վրա։ Երիտասարդ Ջեյմսը, հաջորդաբար անցնելով ծովային ծառայության բոլոր աստիճանները,  1752  թ-ին դարձել է առևտրական նավի նավապետի օգնական։ 

• Գլխավորել է համաշխարհային օվկիանոսի հետազոտման 3 արշավախումբ, որոնց ընթացքում կատարել է աշխարհագրական հայտնագործություններ։ Առաջին շուրջերկրյա ճանապարհորդության ընթացքում՝  1768  -  1771 , նա հետազոտել է Նոր Զելանդիան, նավարկել է Հյուսիսային և Հարավային կղզիների շուրջը, ապացուցել, որ դրանք առանձին կղզիներ են, գծել է դրանց ճշգրիտ քարտեզը, ապա ուսումնասիրել   Ավստրալիայի   ափերը՝ դրանք հայտարարելով անգլիական տիրապետության տարածքներ՝  Նոր Հարավային Ուելս   անվամբ, ապա վերադարձել հայրենիք ։

Երկրորդ շուրջերկրյա ճանապարորդության ժամանակ՝   1772  -  1775  թթ., Կուկը հայտնաբերել է   Նոր Կալեդոնիա ,  Նորֆոլկ ,  Հարավային Սանդվիչյան  ( Հավայան կղզիներ ),  Հարավային Ջորջիա   կղզիները, նյութեր հավաքել  Օվկիանիայի   և  Ատլանտյան օվկիանոսի   հարավային շրջանների կղզիների մասին։ Այդ ընթացքում նա թափանցել է նաև հարավային բևեռային շրջանը՝ հասելով մինչև հարավային լայնության 71 աստիճան 10՝, սակայն Հարավային ցամաքը գտնել չի հաջողվել։

Երրորդ շուրջերկրյա ճանապարհորդության ընթացքում ( 1776  -  1779 ) ուսումնասիրել է  Խաղաղ օվկիանոսի   հյուսիսային շրջանները ( Հյուսիսային Ամերիկայի արևմտյան ափերը,   Բերինգի նեղուցը ,  Չուկոտյան ծովը ), ձմեռելու նպատակով վերադարձել է  Սանդվիչյան կղզիներ , հայտնագործել դրանցից ամենամեծը՝   Հավայի կղզին . այստեղ էլ սպանվել է բնիկների կողմից ։

ԱՎՍՏՐԱԼԻԱՅԻ ԲՈՒՍԱԿԱՆ ԵՎ ԿԵՆԴԱՆԱԿԱՆ ԱՇԽԱՐՀՆԵՐԸ

էվկալիպտ

ակացիա

կենգուրու բադակտուց

էմու ջայլամ

եքիդնա կոալա