Ազատության երգիչը

ազգային հիմնի հեղինակն է։ Միքայել Նալբանդյան (նոյեմբերի 2,  1829 ,  Նոր Նախիջևան ,  Ռուսաստան  -  մարտի 31, 1866 ,   Կամիշին ,  Վոլգոգրադի մարզ ), հայ գրող և բ անաստեղծ։ Նալբանդյանը ազգային հիմնի հեղինակն է։ " width="640"

Ազատության երգիչ

• Միքայել Նալբանդյան (նոյեմբերի 2,  1829 ,  Նոր Նախիջևան ,  Ռուսաստան  -  մարտի 31, 1866 ,   Կամիշին ,  Վոլգոգրադի մարզ ), հայ գրող և բ անաստեղծ։ Նալբանդյանը ազգային հիմնի հեղինակն է։
• Միքայել Նալբանդյան (նոյեմբերի 2,  1829 ,  Նոր Նախիջևան ,  Ռուսաստան  -  մարտի 31, 1866 ,   Կամիշին ,  Վոլգոգրադի մարզ ), հայ գրող և բ անաստեղծ։ Նալբանդյանը ազգային հիմնի հեղինակն է։

• Միքայել Նալբանդյանը ծնվել է Նոր Նախիջևանում (այժմ՝ Ռոստով քաղաքի Պրոլետարական շրջան), արհեստավորի ընտանիքում։ Սովորել է հայրենի քաղաքում՝ Գաբրիել Պատկանյանի դպրոցում։ Մի որոշ ժամանակ Միքայելը սովորել է իր ուսուցչի որդու՝ ապագա հայ ականավոր բանաստեղծ Ռափայել Պատկանյանի հետ միասին։ 
• Միքայել Նալբանդյանը ծնվել է Նոր Նախիջևանում (այժմ՝ Ռոստով քաղաքի Պրոլետարական շրջան), արհեստավորի ընտանիքում։ Սովորել է հայրենի քաղաքում՝ Գաբրիել Պատկանյանի դպրոցում։ Մի որոշ ժամանակ Միքայելը սովորել է իր ուսուցչի որդու՝ ապագա հայ ականավոր բանաստեղծ Ռափայել Պատկանյանի հետ միասին։ 
• Միքայել Նալբանդյանը ծնվել է Նոր Նախիջևանում (այժմ՝ Ռոստով քաղաքի Պրոլետարական շրջան), արհեստավորի ընտանիքում։ Սովորել է հայրենի քաղաքում՝ Գաբրիել Պատկանյանի դպրոցում։ Մի որոշ ժամանակ Միքայելը սովորել է իր ուսուցչի որդու՝ ապագա հայ ականավոր բանաստեղծ Ռափայել Պատկանյանի հետ միասին։ 
• Միքայել Նալբանդյանը ծնվել է Նոր Նախիջևանում (այժմ՝ Ռոստով քաղաքի Պրոլետարական շրջան), արհեստավորի ընտանիքում։ Սովորել է հայրենի քաղաքում՝ Գաբրիել Պատկանյանի դպրոցում։ Մի որոշ ժամանակ Միքայելը սովորել է իր ուսուցչի որդու՝ ապագա հայ ականավոր բանաստեղծ Ռափայել Պատկանյանի հետ միասին։ 

Նոր Նախիջևան

• Նոր Նախիջևան կամ Դոնի Նախիջևան(ռուսերեն՝ Нахичевань-на-Дону կամ Нор-Нахичеван) հայաբնակ շրջան է Դոն Ռոստով քաղաքում, Ռուսաստան։ 1778 թ, Եկատերինա Բ հրավիրել է հայ վաճառականներ Ղրիմից Ռուսաստան և նրանք հաստատել են գաղութ Դոնում, որը կոչել են Նոր Նախիջևան հայկական շրջանի՝ Նախիջևանի անունը գործածելով։ 1928 թ, Նոր Նախիջևանը միացվել է Դոնի-Ռոստովին։

• 1848 թվականի հուլիսին Նալբանդյանը

որպես քարտուղար աշխատանքի է անցնում Նոր Նախիջևանի և Բեսարաբիայի թեմի առաջնորդարանում։ Նա մոտիկից է ծանոթանում ժողովրդի կյանքին, ատելությամբ համակվում տիրողների նկատմամբ։ 

• Նալբանդյանը հայոց լեզու է

դասավանդել Մոսկվայի Լազարյան

ճեմարանում ՝ միաժամանակ սովորելով Մոսկվայի 

համալսարանի բժշկական ֆակուլտետում՝ որպես

ազատ

ունկնդիր։ Նալբանդյանը աչքի էր ընկնում իր

առաջադիմական հայացքներով, որի պատճառով

իշխանությունները հետապնդում էին նրան։ Կարճ ժամանակ

չանցած նրան ազատում են ուսուցչի պաշտոնից, որից հետո նա

հաճախում է Մոսկվայի համալսարանի բժշկական ֆակուլտետ՝ որպես ազատ ունկնդիր։

• Նալբանդյանի հետ միաժամանակ բժշկական ֆակուլտետում սովորել են ռուս մեծ ֆիզիոլոգ Սեչենովը,և ռուս նշանավոր գիտնական, կլինիկական բժշկագիտության մեջ ֆիզիոլոգիական ուղղության հիմնադիր Բոտկինը։ Հետագայում Նալբանդյանը երկու անգամ ուղևորություն է կատարում արտասահման։ Լոնդոնում եղած ժամանակ կապեր է հաստատում Գերցենի, Օգարյովի, Սեռնո Սոլովևիչի հետ։ 1854-1858 թթ. սովորում է Մոսկվայի համալսարանի բժշկական ֆակուլտետում

• 1860  թ. ուղևորվում է Հնդկաստան, այցելելով եվրոպական մի քանի երկրներ 1862 թ. վերադառնում է արտասահմանից Նոր Նախիջևան և այնուհետև հուլիսի 14-ին ձերբակալվում է ցարական ոստիկանության գործակալների կողմից։ Նալբանդյանը վախճանվել է թոքախտից աքսորավայրում՝ Սարատով նահանգի Կամիշին քաղաքում, 1866 թ. մարտի 31-ին։

• Միքայել Նալբանդյանը հեղափոխականի մի տիպար է իր ազգային գործունեության և բանաստեղծության մեջ։ Իր անդրանիկ ուղղությունը և գրական պատրաստությունը ձեռք է բերել Պատկանյանի շնորհիվ։ Երբեք կանոնավոր դպրոց չի հաճախել. սեփական կրթությունը իր անձնական ջանքերի և աշխատության պտուղն է։ Նախիջևանում Խալիպյան աղայի դեմ պաշտպանեց ժողովուրդի իրավունքը։ Խնդիրը չլուծեց՝ փախավ Մոսկվա և նշանակվեց հայոց լեզվի ուսուցիչ։

• Մոսկվայում սերտ բարեկամությամբ կապվեց Ստեփանոս Նազարյանցի հետ, որի՝ 1858 թվականին հրատարակած «Հյուսիսափայլ»-ի ամենամեծ աջակիցը եղավ։ 1859 թվականին առողջական պատճառներով մեկնեց Եվրոպայի կարևոր կենտրոնները։ 1860 թվականին գնաց Կալկաթա, իր ծննդավայրը և ուրիշ կարուտյալ քաղաքների համար մեծահարուստ հնդկահայերից կտակված գումարները փոխադրելու։ Երբ 1862 թվականին վերադարձավ, ևս մեկ անգամ մեկնեց եվրոպական գլխավոր կենտրոնները, բայց ենթարկվեց ոստիկանական քննության. նրա մոտ գտան ռուս հեղափոխականների նամակներ։ Նալբանդյանը իբրև կասկածելի գործիչ բանտարկվեց երեք տարով։ Բանտից ազատվելուց արդեն շատ վատ էր նրա առողջական վիճակը՝ անբուժելի թոքախտ էր։

• Նալբանդյանի գործը ամփոփվում է մի քանի բանաստեղծություններով, հրատարակված 

«Հյուսիսափայլ»-ի սյունյակներում,

«կոմս Էմմանուել» և այլ ծածկանուններով, Աղցմիք անունով գրաբար քերթվածներում, ընկերային հարցերի շուրջ հոդվածներում, ինչպես 1862-ին լույս տեսած «Երկրագործությունը որպես ուղիղ ճանապարհ», «Շերամաբուծություն» և վիպական փորձերի՝ ինչպես «Մինին խոսք՝ միւսին հարս», «Մեռելահարցուկ» վիպակներում:

• Թարգմանել է Էոժէն Սիվի «Թափառական հրեան»։ Ունի աշխարհաբար մի թարգմանություն՝ Ղազար Փարպեցու «նամակ առ Վահան Մամիկոնյան», որը կատարել է բանտում։

Կամիշինի վսեմ աքսորականի մտքերից

• Հարուստներին պետք է խղճալ, նրանք շրջապատված են բարիքներով, որոնք, սակայն, չեն թափանցում նրանց հոգիների մեջ։

• Օրենքի և իրավունքի առջև քննվում և դատվում է նախ գործը և ապա գործողը

• Ինչպես կյանքն է, այնպես է և նրա փիլիսոփայությունը ։

Միխայիլ Բակունին

• Դու լավ ծանոթացիր Նալբանդովի հետ, փայփայի՛ր նրան։ Նա ոսկի մարդ է՝ ամբողջովին հոգի և ամբողջովին նվիրվածություն։ Հենց առաջին րոպեից, կարծում եմ, կսիրես նրան։ Ի. Տուրգենևն, ահա, օրինակի համար, ուրիշ է. նա նույնիսկ շատ բարի է, բայց աստված էլ գիտե, որ ինքն աստված է։ Տուրգենևը և՛ խելացի է, և՛ սիրալիր, բաց չի մոռանում իրեն. չունի այն սուրբ պարզությունը, որ ունի Նալբանդովը, որը գրավում է ոչ թե խելքով, այլ՝ սրտով։

Իոսեբ Գրիշաշվիլի

• Մենք՝ վրացիներս, հպարտանում ենք մեծ դեմոկրատ Նալբանդյանի անունով. նա ընդհանուր գաղափարներով մոտ էր կանգնած մեր գործիչներին։ Նալբանդյանը ժողովրդի ազատությունն իր կյանքի նպատակն է համարել։ Շնորհակալություն Նալբանդյանին, որն իր հայրենիքին վերադարձրեց այն բոլորը, ինչ ժողովուրդը տվել էր նրան։

Միքայել Նալբանդյանն անմահ է: Նա այսօր մեզ հետ է, նա մեր ժամանակակիցն է ;

Ազատություն

• Ազատն Աստուած այն օրից ,  Երբ հաճեցաւ շունչ փչել  Իմ հողանիւթ շինուածքին ,  Կենդանութիւն պարգեւել .  Ես անբարբառ մի մանուկ ՝  Երկու ձեռքս պարզեցի ,  Եւ իմ անզօր թեւերով  Ազատութիւնն գրկեցի ։ 

բանաստեղծությունը 1859-ին տպագրվել է ամսագրում։Այս նույն վերնագրով Նիկոլայ Օգարյովը ունի քերթվածք։ Բանաստեղծն ասում է,որ Աստված մարդուն ազատ է ստեղծում,բայց դեռ մանուկ հասակից մենք կապված ենք բարուրով և ձգտում ենք ազատության ։ Անգամ նորաբաց լեզվի առաջին բառն է ազատություն " width="640"

• բանաստեղծությունը 1859-ին տպագրվել է ամսագրում։Այս նույն վերնագրով Նիկոլայ Օգարյովը ունի քերթվածք։ Բանաստեղծն ասում է,որ Աստված մարդուն ազատ է ստեղծում,բայց դեռ մանուկ հասակից մենք կապված ենք բարուրով և ձգտում ենք ազատության ։ Անգամ նորաբաց լեզվի առաջին բառն է ազատություն

ԻՏԱԼԱՑԻ ԱՂՋԿԱ ԵՐԳԸ 

“ Մեր հայրենիք, թշվառ, անտեր,  Մեր թշնամուց ոտնակոխ,  Յուր որդիքը արդ գանչում է  Հանել յուր վրեժ, քեն ու ոխ”:  “Մեր հայրենիք շղթաներով  Այսքան տարի կապկապած,  Յուր քաջ որդոց սուրբ արյունով  Պիտի լինի ազատված”:  “Ահա՛, եղբայր, քեզ մի դրոշ,  Որ իմ ձեռքով գործեցի,  Գիշերները ես քուն չեղա,  Արտասուքով լվացի”  “Նայի՛ր նորան, երեք գունով,  Նվիրական մեր նշան,  Թո'ղ փողփողի թշնամու դեմ,  Թո'ղ կործանվի Ավստրիան”: 

Մ.Նալբանդյանը գրել է 1858 թվականին Գերմանիայի Մայնի Ֆրանկֆուրտ քաղաքում։Այն մեր երկրի օրհներգն է ։Երաժշտությունը գրել է Բարսեղ Կանաչյանը։ Ինչու՞ է կոչվում ։Հարցի պատասխանը հետևյալն է ։ Իտալացի աղջիկը եղբոր համար մետաքսյա եռագույն դրոշ է գործում,որպեսզի եղբայրը ազգային հերոս Ջուզեպե Գարիբալդիի բանակում հանուն Իտալիայի ազատագրման կռվի Ավստրիայի դեմ։ Նույն ոգով Մ.Նալբանդյանը ցանկանում է ոտքի հանել հայ մայրերին ու քույրերին։ " width="640"

• Մ.Նալբանդյանը գրել է 1858 թվականին Գերմանիայի Մայնի Ֆրանկֆուրտ քաղաքում։Այն մեր երկրի օրհներգն է ։Երաժշտությունը գրել է Բարսեղ Կանաչյանը։ Ինչու՞ է կոչվում ։Հարցի պատասխանը հետևյալն է ։ Իտալացի աղջիկը եղբոր համար մետաքսյա եռագույն դրոշ է գործում,որպեսզի եղբայրը ազգային հերոս Ջուզեպե Գարիբալդիի բանակում հանուն Իտալիայի ազատագրման կռվի Ավստրիայի դեմ։ Նույն ոգով Մ.Նալբանդյանը ցանկանում է ոտքի հանել հայ մայրերին ու քույրերին։

Ապոլլոնին

• Դու Ապոլոն, որ տվիր Ինձ այս քնար հոգեմաշ, Այո՛, գոհ չե՛մ քեզանից․ Տրտնջում է և աշխարհ։ Իբրև պատիժ ինձ տվիր, Տրտում սրտիս մխիթար, Թե՞ զգալով չարչարվիլ Ու չքանալ վայրապար։

բանաստեղծությունը Մ.Նալբանդյանը գրել է 1859-ին,տպագրել է 1865-ին։Նալբանդյանը խոսքն ուղղում է Ապոլլոնին։Իսկ ո՞վ է Ապոլլոնը։Ապոլլոնը հունական դիցարանի գլխավոր աստվածներից մեկն էր, գերագույն աստված Զևսի և դիցուհի Լետոյի որդին։Ծնվել է Դելոս կղզում։Եղել է մուսաների աստվածը,այստեղից էլ նրա Մուսագատես մականունը,որ նշանակում է մուսաների առաջնորդ։ " width="640"

• բանաստեղծությունը Մ.Նալբանդյանը գրել է 1859-ին,տպագրել է 1865-ին։Նալբանդյանը խոսքն ուղղում է Ապոլլոնին։Իսկ ո՞վ է Ապոլլոնը։Ապոլլոնը հունական դիցարանի գլխավոր աստվածներից մեկն էր, գերագույն աստված Զևսի և դիցուհի Լետոյի որդին։Ծնվել է Դելոս կղզում։Եղել է մուսաների աստվածը,այստեղից էլ նրա Մուսագատես մականունը,որ նշանակում է մուսաների առաջնորդ։

• Ապոլլոնը պաշտվել է որպես ճանապարհների,ճանապարհորդների և ծովագնացների պահապան,խափանել է աղետներ,համարվել արեգակնային լույսի,մարգարեությունների և գուշակությունների աստվածը,Զևսի կամքը մարդկանց հայտնողը։

• Նրա պատվին կառուցվել է Դելփյան տաճարը,ճանաչվել է որպես Դելփյան պատգամախոս։Նրա պատվին անցկացվում էին մարզական միցույթներ։

• Ահա բանաստեղծը դիմում է Ապոլլոնին ՝ որպես մուսաների հովանավոր,և նրան է հայտնում իր քաղաքացիական դիրքորոշումը,որովհետև քնարով պիտի երգի ազագություն,և դա է կամավոր ընտրած բանաստեղծի իր ճանապարհը։

Մանկության օրեր

• Մանկությա՜ն օրեր, երազի նման Անցաք գնացիք, այլ չեք դառնալու. Ո՜հ դուք երջանիկ, ո՜հ անհոգ օրեր, Ընդունակ միայն ուրախացնելու: Ձեզանից հետո եկավ գիտություն Յուր ծանր հայացքով աշխարհի վերա, Ամեն բան ընկավ մտածության տակ, Րոպե չմնաց ազատ կամ ունայն

ամսագրում։Այն հայ քաղաքացիական պոեզիայի լավագույն էջերից մեկն է և նախորդ՝բանաստեղծության անմիջական շարունակությունը։Նա հիշում է մանկության և պատանեկության անհոգ օրերը,որոնց հաջորդում է գիտակցությունը՝ազգի վիճակի ծանր մտահոգություններով։Հայաստանը որպես պետություն չկար,հայ ժողովուրդը ցաքուցրիվ էր եղել,աստիճանաբար հեռանում էր հայրենիքի գաղափարից և հայրենասիրական ոգուց։ " width="640"

• Առաջին անգամ տպագրվել է 1860թ. ամսագրում։Այն հայ քաղաքացիական պոեզիայի լավագույն էջերից մեկն է և նախորդ՝բանաստեղծության անմիջական շարունակությունը։Նա հիշում է մանկության և պատանեկության անհոգ օրերը,որոնց հաջորդում է գիտակցությունը՝ազգի վիճակի ծանր մտահոգություններով։Հայաստանը որպես պետություն չկար,հայ ժողովուրդը ցաքուցրիվ էր եղել,աստիճանաբար հեռանում էր հայրենիքի գաղափարից և հայրենասիրական ոգուց։

,քանի որ նա հայ ժողովրդին է ներկայացնում այլ ժողովուրդներ ազատությունն ու պայքարն ազատության համար։ " width="640"

• Հեղինակն իրեն անվանում է ,քանի որ նա հայ ժողովրդին է ներկայացնում այլ ժողովուրդներ ազատությունն ու պայքարն ազատության համար։

(1857) և (1859 )։ " width="640"

• Միքայել Նալբանդյանիը գրել է երկու վեպ ՝ (1857) և (1859 )։