СДЕЛАЙТЕ СВОИ УРОКИ ЕЩЁ ЭФФЕКТИВНЕЕ, А ЖИЗНЬ СВОБОДНЕЕ

Благодаря готовым учебным материалам для работы в классе и дистанционно

Скидки до 50 % на комплекты
только до

Готовые ключевые этапы урока всегда будут у вас под рукой

Организационный момент

Проверка знаний

Объяснение материала

Закрепление изученного

Итоги урока

Б?р??ге каян килг?н?

Категория: Внеурочка

Нажмите, чтобы узнать подробности

Д?рест?н тыш эшч?нлек эшк?ртм?сенд? Россияг? б?р??гене? каян кил?е турында материал бирелг?н. Х?зер б?р??ге илебезд? ки? таралган культура. Л?кин аны? безг? кайдан кил?ен бел?чел?р бик сир?к. Шу?а к?р?, бу материал кызыклы булыр дип уйлыйм. Шулай ук эшк?ртм?д? б?р??ге турында м?кальл?р, шигырьл?р, ?ырлар, аны? бел?н б?йле уеннар бирелг?н.

Просмотр содержимого документа
«Б?р??ге каян килг?н?»

Муниципальное бюджетное образовательное учреждение

«Сабабашская основная общеобразовательная школа Сабинского муниципального района РТ»













Разработка занятия внеурочной деятельности 



«Хочу всё знать»



ПО ОБЩЕКУЛЬТУРНОМУ НАПРАВЛЕНИЮ







Автор-составитель:

Хусаенова Гузелия Гумаровна, учитель начальных классов.







2015г.



Класс: 3

Предмет: «Барысын да белергә телим» дәрестән тыш эшчәнлеге

Тема: Бәрәңге Россиягә каян килгән?

Максат: Бәрәңге үстерү, аның Россиягә килү тарихы белән таныштыру.


Шәхескә юнәлтелгән УУЭ:

- теманы өйрәнүгә кызыксыну күрсәтү;


Регулятив УУЭ: - проблемалы ситуацияләрдә карар кабул итә алу;

Коммуникатив УУЭ: - үзеңнең фикереңне дәлилли, сораулар бирә белү,

- төркемнәрдә эшләү; – эшлекле мөнәсәбәт булдыру;


Танып-белү УУЭ: - бәрәңге үстерү тарихы, аның Россиягә кайдан килүен белү;

Җиһазлау: презентация, журналлар.

Материаллар: таратма материаллар, бәрәңгеләр, теш чистарткыч таякчыклар, пластилин.









Эш төре

Укытучы эшчәнлеге

Укучы эшчәнлеге

I.Оештыру


Эшчәнлеккә мотивлаштыру


Укучыларны сәламли

Укытучыны сәламлиләр


Бер-берсен сәламлиләр(бармаклар белән исәнләшү)


II.Теманы ачыклау










Кызыксыну уяту



Табышмакның әйтә:



Җимеше агачында, алмасы тамырында



Җир астында җиз бүкән.

Ул ни икән?


Бүген нәрсә турында сөйләшербез?


Сез бәрәңге турында ниләр беләсез? Тагын нәрсәләр белергә теләр идегез?

Нинди бурычлар куярбыз?




Табышмакның җавабын әйтәләр.




Бәрәңге





Сорауларга җавап бирәләр.



Теманы, максат, бурычларны билгелиләр.

III. Тема буенча эш.





Активлаштыру

Төркемнәрдә килешеп эшләү

Журналлар күрсәтә.


Минем кулымда нәрсәләр?

Сез нинди журналлар беләсез?


Без дәресебезне телдән журнал формасында үткәрербез.

Журнал булгач, аның исеме дә булырга тиеш. Бирелгән кисмә сүзләрне дөрес урнаштырып, җөмлә төзесәгез, журналыбызның исемен белербез.

Сорауларга җавап бирәләр.


Ялкын”, “Сабантуй”, “Салават күпере”




Төркемнәрдә эш


Кисмә сүзләрдән җөмлә төзиләр.


Бәрәңге – икенче икмәк

1. Бәрәңге – икенче икмәк (Слайд №1)

Фикерләрен дәлилли белү

Ни өчен бәрәңгене икенче икмәк дип атыйлар?

Бәрәңге гел шулай дәрәҗәле булдымы икән?

Безнең илдә аны кайчаннан бирле үстерәләр?

Әйдәгез, фикерләребезнең дөреслеген тикшереп карыйк.

Журналыбызның икенче битен ачыйк.




Укучылар фикерләрен әйтәләр.

2. Бәрәңге Россиядә (2 слайд)

Бәрәңге каян килгән?


Бәрәңге турында мәгълүматны киңәйтү


Информация белән эшләү

Нинди сорауларга җавап табарга кирәк?


Карточкалар өләшә. (1 кушымта)





Сезнең алда текст. Шуны укыгыз һәм җөмләне тулыландырып әйтегез.





Таблицаның “башта” дигән баганасына +, - тамгалары куеп чыгалар. (1 кушымта)



Төркемнәрдә эш

(2 кушымта)


Укучылар төркемнәрдә текст белән танышалар.


«Мин ......, белдем», җөмләсен тулыландырып сөйлиләр..


Таблицаның “соңыннан” дигән баганасына +, - тамгалары куеп чыгалар. (1 кушымта)

Фикерләрен чагыштыралар.


3.“Бәрәңге утырту” уены (3слайд)


Активлаштыру


Кагыйдәләрне бозмыйча, биремнәрне төгәл үтәү

Журналыбызның алдагы бите….

Әйдәгез, без дә бәрәңге үстереп алыйк әле.

  • Чокыр казу (түгәрәк кәгазь).

  • Утырту (Түгәрәккә бәрәңге кую).

  • Күмү (Түгәрәк белән каплау.).

  • Чүбен утау (Бәрәңге тирәли әйләнеп килү.).

  • Җыю (Беренчесе – өстен ача, икенчесе – бәрәңгене ала, өченчесе – чокырны ала).


4.Бәрәңге турында мәкальләр, шигырьләр (4 слайд)



Парларда килешеп эшләү

Информацияне дөрес билгеләү, аңлаешлы итеп җиткерә алу

Журналыбызның алдагы бите….

- Менә шулай бәрәңге кешеләр өчен икенче икмәккә әверелә. Икмәк турында мәкальләр күп.

Икмәк – ил байлыгы.

Икмәк – бердәмлек.

Икмәк – ил терәге.

Икмәктә - хикмәт.

Икмәк – тереклек итмәк.

Ил табыны икмәктән башлана.


Бәрәңге турында мәкальләр ишеткәнегез бармы?



Бәрәңге ашаган тук булыр, тез буыны нык булыр.

Бәрәңге – ярты икмәк.



Бу рәсемне күргәч, нинди шигырь исегезгә төште?(слайд 4)


Укучылар җавап бирәләр.





Парларда эш. Мәкальләрнең мәгънәләрен аңлаталар.

Йолдыз “Антенналы бәрәңге” (1 укучы сәнгатьле итеп укый).

5. Бәрәңгедән ризыклар (5 слайд)



Информацияне дөрес, аңлаешлы итеп җиткерә алу

Журналыбызның алдагы бите….








Ә менә “Мундирлы бәрәңге” дип нинди бәрәңгегә әйтәләр?


(Кабыгы белән пешерелгән бәрәңге)


Төркемнәрдә эш.

Укучылар бәрәңгедән әзерләнгән ризыклар турында сөйлиләр. Бигрәк тә кайсын яратып ашаулары турында әйтәләр. Иң уңышлы чыгышны сыйныфка тәкъдим итәләр.


Җавап бирәләр, фикерләрен әйтәләр.

6. Ял итеп алыйк «Кайнар бәрәңге» уены

(6 слайд)

Укучыларны активлаштыру

Журналыбызның алдагы бите….


  • Туп белән “Кайнар бәрәңге” уены уйныйлар.

7. Бәрәңге – дару. (7слайд)




Бәрәңгенең дәвалау үзлекләрен ачыклау

Журналыбызның алдагы бите….

Бәрәңге эссе иде. Пешәргә дә мөмкин. Пешкән урынга яңа гына кырган бәрәңге боткасы куярга була. Кем беренче ярдәмне тизрәк күрсәтер икән?

Бәрәңгенең тагын нинди дәвалау үзлеген беләсез?

Йөткергән вакытта, бронхит вакытында яңа пешкән бәрәңгенең пары белән ингаляция ясыйлар.

Куркынычсызлык кагыйдәләрен искә төшерәләр.

  • Һәр төркемнән берәр укучы чыгып, бәрәңге кыра.



  • Укучыларның җаваплары

8. Ә сез беләсезме? (8слайд)...



Белемнәрне үстерү, ныгыту

Журналыбызның алдагы бите….

Биремне аңлата.

(3 кушымта)

Һәр укучыга карточкаларда җавабы язылган берәр сорау бирелә. Укып танышалар. Парлашалар, сорауны икенче укучы укый һәм җавап бирә, дөрес булмаса, беренче укучы төзәтә. Ике укучы да сорауларны укып җавап биргәч, карточкаларны алмашалар. Яңа пар табалар.

9. Бәрәңгедән эшләнмәләр (9 слайд)



Төркемнәрдә килешеп эшләү, үз эшеңне тәкъдим итә белү.

Журналыбызның алдагы бите….

Нәрсә эшләрбез?

Куркынычсызлык кагыйдәләрен искә төшерәләр.

Төркемнәрдә эш.

Һәр төркем бер эшләнмә ясый, аны тәкъдим итә.


IV. Йомгаклау.

Эшнең нәтиҗәсен күрә, дөрес бәяли белү

Журналыбызның соңгы битен яптык.

Сез үзегезнең җавапларыгыздан, эшегездән канәгатьме?

Бәрәңге турында нинди яңалык белдегез?

Тагын нәрсәләр беләсегез килә?















(1 кушымта)




Бәрәңге турында фикерләр

Башта


Соңыннан

1

Бәрәңгенең туган иле – Көньяк Америка.



2

Башта бәрәңгене чи килеш ашаганнар.



3

Россиягә бәрәңге Екатерина II тарафыннан кайтарыла.



4

Элек бәрәңгене шикәр комы сибеп ашаганнар



5

Екатерина II чорында бәрәңгене көчләп утырттырганнар.
































(2 кушымта)


(1 төркем)  Бәрәңгенең туган җире турында сүз чыкканда төрле фикерләр очрый. Берәүләр бу культура иң элек  Көньяк  Африкада - Чили һәм Перуда үскән, дип саный. Икенчеләр бәрәңге тарихы Көньяк Америкадан башлана, ди. Ничек кенә булмасын, аны яшелчә итеп куллана башлау нәкъ менә Көньяк Америка белән белән бәйле. Моннан 14 мең еллар элек урындагы индеецлар кыргый үсемлек буларак кына бәрәңгене ризык итеп куллана башлыйлар. Аборигеннарның бәрәңге үстерүен иң элек испанлылар күреп ала. Әнә шулай 1536 елда бәрәңге Испаниягә килеп керә. Тик халык бу ризыкны ошатмый, чөнки аны башта чи килеш ашыйлар. Соңыннан бәрәңге Италия, Германия, Бельгия, Франция, Бөек Британиядә дә тарала.



 (2 төркем)  Ә Русиягә ул 1700 елда Петр 1 тарафыннан кайтартыла. Патша Голландиядән "Русиянең төрле өлкәләрендә үстерергә", дигән әмер белән бер капчык бәрәңге җибәрә. Ләкин бу "җир алмасы" халык арасында киң куллану тапканчы шактый вакыт үтә. Башта ул байлар табынында гына күренә. Аны экзотик ризык итеп, шикәр комы сибеп ашаганнар. Ә менә шалкан һәм ачы торма ашап яшәгән крестьян халкы бәрәңгене бөтенләй кабул итми. Аны ашау гөнаһ, ул безне диннән яздыра, дип куркалар. Аны “шайтан алмасы” дип атыйлар. Җимешләрен ашап, агуланучылар да була. Тәхеткә Екатерина 2 килгәч, ил буйлап көчләп бәрәңге утырттырулар башланган. Бары тик 19 гасырның икенче яртысында гына бу культураны һәр бакчада диярлек үстерә башлыйлар. Бүген инде бу яшелчә яратып ашаган ризыкларыбызның берсе. Аңардан нәрсәләр генә әзерләмибез. Бәрәңге - икенче икмәк!












3 кушымта


Россиягә Голландиядән бәрәңгене беренчеләрдән булып, кем кайтарта?



Бәрәңгенең туган җире — ул…?


Пётр 1

Көньяк Америка

Борынгылар бәрәңгене ничек атаганнар?



Нәрсә ул «мундирлы бәрәңге»?

«Шайтан алмасы»

Кабыгы белән пешерелгән бәрәңге.


Бәрәңге турында нинди мәкаль беләсең?



Бәрәңгенең сабакларын ашаучы корт?


«Бәрәңге – ярты икмәк», ........

Колорадо коңгызы

Бәрәңгенең җимешләрен ашарга ярыймы?



Нинди тамыразыкны икенче икмәк дип атыйлар?


Юк, агулы.

Бәрәңге



Литература.

  1. Я познаю мир. Детская  энциклопедия. Растения. Составитель Л.А. Багрова; М.:ТКО «АСТ»,1997 год.

  2. Я познаю мир. Детская  энциклопедия. История. Составители Н.В. Чудакова, А.В. Громов; М.:ТКО «АСТ»,1998 год.

  3. Большой рецептурный кулинарный словарь. Автор-составитель Н.В. Беляев; М.: «Литература», 1998год.

  4. Әдәби уку: татар телендә башл. гомуми белем бирү мәкт. 3 нче сыйныфы өчен дәреслек. 1 нче кисәк/ Г.М.Сафиуллина, Ф.Ф.Хәсәнова, Ә.Г.Мөхәммәтҗанова. – Казан: «Мәгариф-Вакыт» нәшр., 2013 ел.

  5. Интернет-ресурсы:

tygantel.jimdo.com;

tatarile.org