Б.Жакиев "Атанын тагдыры"драммасы

Саламатсынарбы

№ 4.Б.Шамшиев ат.о.м.

Кыргыз тили жана адабияты мугалими Атабаева Н.Т

Бщгщн канда тема ётёбщз деп ойлойсуъар? Келгиле теманы табабыз

-

5

а

16

д

6

а

3

м

4

щ

8

ч

15

11

щ

н

2

17

А

д

10

1

а

м

7

Т

9

13

а

19

б

14

ы

18

л

0

г

20

ы

с

21

д

50

35

а

24

р

ы

10

7

2

11

24

11

А

т

а

н

ы

н

7

50

18

21

0

35

24

т

а

г

д

ы

р

ы

Бексултан Жакиев

• «Атанын тагдыры»

Максаты :

• Бексултан Жакиевдин чыгармачылыгы менен кыскача таанышышат.

2. Драма жёнщндё тщшщнщк алышат

3. «Атанын тагдыры» драмасынын негизги мазмуну менен билишет

3. Согуш жана адам тагдыры жёнщндё тщшщнщк алышат

4. Тынчтыкты сщйщщгё , щй –бщлёнщ барктоого,ата-эне сыйлоого тарбияланышат.

Жакиев Бексултан –

1936-жылы Ысык-Кёл облусунун Тоъ районундагы Бёкёнбаев айылында туулган

Эмгектери. Драматургдун адам турмушунун ар кыл жагдайларына арналган курч кёйгёйлщщ «Миъ кыял», «Алтын аяк», «Ёкщм», «Эртеъ– жаъы жыл», «Жолугушуу» «Кщттщргён жаз да келер»,

«Саадак какты», «Жщр ёлщчщ жщрёк оорутпай», «Жаза» жана башка драмалары бар. Ал бир катар новелла, аъгеме, очерк, киносценарийлердин («Азамат Алтай» повесть-эссенин) автору.

Сыйлыктары

Ал Кыргыз ССРинин искусствосуна эмгек сиъирген ишмер, Кыргыз эл жазуучусу, Кыргыз ССРинин Токтогул атындагы мамлекеттик сыйлыгынын, Казакстандын Тёлёгён Айбергенов жана Жамбыл Жабаев атындагы эл аралык сыйлыктарынын лауреаты болгон. Ошондой эле III даражадагы Манас ордендери, Даък, Казакстан Республикасынын Астана медалдары менен сыйланган.

• Адабият теориясынан

• Драма жёнщндёє тщшщнщк
• Драма (гр. – аракет) – сахнага коюуга ылайыкталып жазылган чыгарма; єёзщнчёє бир адабият теги.
• Ал байыркы грек адабиятында пайда болуп, ошол мезгилдеги негизги сапаты азыр да кадимкисиндей сакталып келе жатат, б.а. драмалык чыгармаларда окуя каармандардын речинде гана єёнщгёт, мында прозадагыдай автордук баяндоо, сщрёттёёлёр болбойт, жанрдын негизин конфликт тщзёт.
• Драма комедия, трагедия, драма болуп щч жанрга ажырайт. Кыргыз адабиятында совет бийлигинин жылдарында гана пайда болгон бул адабият тегинин негиз салуучулары М.Токобаев («Кайгылуу Какей»), К.Жантёшевдер («Карачач») эсептелет.

«Атанын тагдыры».

Б.Жакиев коомчулукка «Атанын тагдыры» аттуу алгачкы драмасы менен таанылган. Анда драматург кайраттуу карыянын согуш кесепетинен башына тщшкён оор кайгысы аркылуу бщткщл элдин муъун чагылдырган. Бул чыгарма Кыргыз драма театрында 500дён ашуун жолу коюлган.

Тааным дарек

«АТАНЫН ТАГДЫРЫ» ЖЁНЩНДЁЄ

Драма согуштан кайтпай калган Болотбек уулунун караанын кщтщп, щмщт менен жашаган Акылбек карыянын тагдырын, толгонууларын, муъун баяндайт.

Жесир калган келини, атасын кёрбёй калган небереси Жеъишбек чоъ атасы щчщн єёзщнчёє медер, тирек эле…

Тёрт кщн . «Атанын тагдырын» Бексултан Жакиев тёрт кщндёє жазып бщтщргён. Аны автор студент кезинде, кщнщ-тщнщ уктабай жараткандыгын айтат.

21 жаш. Чыгарманы жазганда Бексултан Жакиев 21 жашта болгон. Пьеса биринчи коюлушу менен эле кёрщщчщлёр тарабынан абдан жакшы кабыл алынган. Театрларда аншлаг болуп, ал эми бул чыгарманын жаралышы кыргыз драматургиясындагы эъ чоъ окуя, ири бурулуш учурга айланган .

Прототиптер. Автор драмага киришкенден тарта, чоъ атасы Абийирдин образын тарта баштагандыгын, анын бир катар сёздёрщ чыгармага єёзщнён-єёзщ эле кирип кеткендигин айтат. Ал эми Жеъишбектин прототиби – иниси Имаш. Ал кадимки турмуштагы каарман

59 жыл илгери. «Атанын тагдыры» драмасы 1957-жылы жазылып, ал эми премьерасы 1960-жылдын 3-сентябрында болгон. Жакиев бул чыгарманы жазып жатканда «Мукемдин (Муратбек Рыскулов) сахнада башка спектаклдерден кёрщп жщргён кщркщрёгён щнщ, баскан-турганы менен кёз алдымда турду», – деп айтканы бар

Кара сёздён драмага айланган тагдыр. Алгач, автор согушта кщйёёсщ єёлщп, аны кайрат менен кётёрщп, єёзщнщн ар-намысына шек келтирбей, энелик, келиндик милдетин татыктуу аткарган айылдык мугалимдин тагдырын жазууну кёздёгён. Бирок, пландалган повесттеги тилдик баяндоолорго ичи чыкпай, кийин драмалык чыгармага айланган.

Бир нече тилдерде сщйлёгён «Атанын тагдыры». Чыгарма казак, тщркмён, тажик жана корей тилдерине которулган. Ал тургай, Казакстандагы Корей театры спектаклди Фрунзе шаарына да келип коюп кеткен. Андан сырткары Казакстандын бардык театрларында коюлган.

АТАНЫН ТАГДЫРЫ

(Тёрт кёшёгёлщщ драма)

Катышуучулар:

А к ы л б е к – 65–72 жаштарда

У у л ж а н – кемпири

З у у р а – алардын келини, 25–32 жаштарда

Ж е ъ и ш б е к – абышка-кемпирдин небереси, Зууранын уулу, 6–13 жашта

М а й р а ш – абышка кемпирдин кызы, 18–25 жаштарда

Б у р у л – Зууранын жеъеси, 35–42 жаштарда

Ш а р ш е к е – мугалим

О ъ о л к а н – Зууранын экинчи кайненеси

Б о ш к о й – анын уулу, Зууранын кийинки кщйёёсщ

С а п а й – пионер, узун бойлуу, куркуйган арык бала

Б о р б у к – пионер, кыска бойлуу бала

Б а л а

Драманы окуп, таблица менен иштёё

Тёмёнгщ таблицаны толтуруп Акылбек менен Оъолкандагы

адамдык сапаттарды салыштырып мщнёздёгщлёє:

Акылбек

Оъолкан

2.Таблица

Оъолкан жана Зууранын мщнёздёрщн салыштырып, тёмёндёгщ таблицаны толтургула

Оъолкан

Зуура

Бышыктоочу суроолор.

1.Драма эмне щчщн «Атанын тагдыры» деп аталат?

2.Акылбектин арманы эмне эле?

3.Оъолкандын ачуулуу, каардуу кайнене болушуна кимди айыптуу деп ойлойсуъар?

4. Жеъишбекке мщнёздёмёє бергиле.

5 Оъолканга окшогон кайненелер тууралуу оюъарды ортого салгыла?

Щй тапшырмасы

Синквейн: (Зуура)

Зат атооч: __________

Сын атооч :___________

Синоним: ____________

Этиш: __________

Сщйлём: ______________

Жеъишбек