Байыркы Эгей дүйнөсү

§ 9. Байыркы Эгей дүйнөсү

Оригинальные шаблоны для презентаций: https://presentation-creation.ru/powerpoint-templates.html

Бесплатно и без регистрации.

Дүйнө тарых

10-класс.

Сабакка колдонулган медиа материалдар

Сабактын планы

• Эзелки падышалыктар ( Крит жана Микены)
• Троя согушу.
• Гомер: «Илиада» жана «Одиссея»
• Байыркы гректердин дини.
• Кудайлар жана баатырлар тууралуу мифтер

Эзелки падышалыктар

Эгей облусу төрт райондон

турган

Крит

аралынан

материктик Грекия

Кичи Азиянын

жээктеринен

аралдар

дүйнөсүнөн

Эгей облусу

төрт райондон

турган

Эллада

• Гректер өз өлкөсүн Эллада, ал эми өзүлөрүн элладалыктарбыз дешкен.
• Байыркы гректер балык уулоочулук жана малчылык мене кесиптенишкен
• Грекияда темир, күмүш, жез,, коргошун жана мрамор кендери, ал эми Фасос аралынан алтын алынган.

Миной цивилизациясы

• Мамлекет б. з. ч. 2 миң жылдыкта алгач Критте пайда болгон.
• Англиялык археолог Артур Эванс 1894-ж. таап, аны «миной цивилизациясы» деп атаган.
• Бул мезгилде коло куралдары кеңири тарап, көп кабаттуу имараттар курулган.

Артур Эванс

(1851-1941-жж.)

Б.з.ч. XXI-XVII Криттеги ойлоп табуулар

Карапа, фаяс жасоону билишкен

Эң байыркы төрт дөңгөлөктүү арабаны ойлоп табышкан

Жазууна ойлоп табышкан, сыяны колдонушкан

Б.з.ч. 1600-б.з.ч.1100-ж. крит маданиятынын гүлдөө мезгили болгон.

Крит

Кеме куруу өнүккөн, Египет, Сирия, Финикия, Микендик Грекия менен байланышта болгон

Кносстогу падыша сарайы

Кносстогу падыша сарайы грек мифтеринде лабиринт ( грекче «лабрис» – «кош кабат ай балта») деп аталган. Аянты 16 миң чарчы метр болуп, жүздөгөн бөлмөлөрдөн турган.

Б.з.ч. 1450-ж. Крит цивилизациясы зор жанар тоо атылгандан жана согушчан михей урууларынын басып киришинен талкаланган.

7

Троя согушу

• Археологиялык изилдөөлөрдүн жана грек эпосунун негизинде Кичи Азияда Троя шаары болгондугу аныкталган. Троя шаары б. з. ч. XVII -XIVкк. гүлдөп өнүккөн.
• Троя согушу он жылга созулуп, Микены падышасы Агамемнон башчылык кылган ахейлердин уруулук бирикмеси тарабынан б.з.ч. 1200-ж. талкаланган.
• Троя шаарынын калдыгын немец археологу Генрих Шлиман тапкан.
• Троя менен болгон согуштар «Илиада» жана «Одиссея» поэмасы жаралган.

Генрих

Шлиман

«Илиада» поэмасы

• «Илиада» жана «Одиссея» поэмасы б.з.ч. VIII к. түзүлүп, б.з.ч. VI к. жазылган деп айтылат. «Илиада» деп Илион деген шаардын атынан келип чыккан. Поэмада грек урууларынын жол башчылары Ахилл менен троялыктардын баатыры Гектордун ортосундагы жекеме – жеке салгылаш сүрөттөлөт.
• Гректер Одиссейдин кеңеши менен жыгач ат жасашып, ичине жоокерлер жашынып калат. Троялыктар бул атты гректердин кудайларга берген белеги деп, шаарга сүйрөп киришет. Түн ичинде аттан ичинен чыгып, дарбазаны ачышып, шаарды талкалаган.
• Ошентип гректер Троя менен болгон согуштун онунчу жылында, Троя шаарын жеңип, шаарды талап-тоноп, көптөгөн адамдарды туткундап кеткен.

«Одиссея» поэмасы

• «Одиссея» поэмасында Троядан-өз мекенине Итака аралына кайткан Одиссеянын окуялары баяндалат.
• Одиссея он жыл бою жол жүрүп, укмуштуу окуяларга туш болуп, өз мекенине кайтат.
• Поэма - аял кудай Афина Одиссеяны колдоп, Итака аралындагы атактуу адамдары кожоюндук кылгандарды жеңип, өзү башкарып калгандыгы менен аяктайт.
• «Илиада» жана «Одиссея» поэмаларынын автору сокур акын Гомер болгон.

Байыркы гректердин дини

Гректер жаратылыштын көп кубулуштарына түшүнүшпөгөн жана алардан коркушкан, алар эркек жана аял кудайлар жашашат, жараталашты ошолор башкарат деп ишенишкен. Аларда ар бир кудайдын аттар болгон.

Зевс

• Асман кудайы «булут айдоочу»
• Асман кудайы «булут айдоочу»

Посейдон

• Деңиз кудайы
• Деңиз кудайы

• Жер алдындагы дүйнөнү кудайы
• Жер алдындагы дүйнөнү кудайы

Аид

Афродита -сүйүүнүн кудайы

Апполон -искусствонун кудайы

Гермес –соода кудайы

Артемида -аңчылык кудайы

Олимп

тоосундагы

кудайлар

Гефес -от кудай

Арес -согуш кудайы

Афина- акылмандык жана кол өнөрчүлүк кудайы

кудайлар

12

Зевс кудайы

• Гректер Зевс кудайынын буйругу менен жамгыр жаайт, кургакчылык болот дешкен.
• Каарына калган адамдарды жана кудайларды кудурети күчтүү Зевс өзүнүн алтын жебелери менен өлтүрөт деп ойлошкон.

Посейдон кудайы

• Посейдон деңиз кудайы Зевстин бир тууганы болгон.
• Посейдон өзунүн айрысы менен жерди тититретет, деңизди катуу толкутуп, кемелерди чөктүрөт деп ишенишкен.

Аид кудайы

• Адам каза болгондон кийин анын жаны жаңы өлгөндөрдүн жер алдындагы караңгылык падышалыгына барат, ал жакты каардуу Аид башкарат.
• Аиддин бутунун жанында үч аштуу дөбөт отурат жана ал жер астынан эч кимди сыртка чыгарбайт дешкен.

Прометей жөнүндө миф

• Кудайлар отту адамдардан жашырган, бирок ак ниет Прометей адамдарга жөнөкөй камышка салып Олимптен от алып келген. Ал үчүн Прометейди кудай Зевс жазалапйт. Ал аскага кадалып, кыйноо тартат, бир бүркүт күндө келип анын боорун жеп турат, бирок боор кайра жаңырып өсө берет. Бул кыйноо жүздөгөн жылдардан 30 миң жылга созулуп, Геракл бүркүттү жаа менен атып өлтүргөнгө чейин созулат. Ошентип Прометей бошотулат

Геракл

Аргонавттар

Тесей жөнүндөгү миф

Тема боюнча суроолор:

• Байыркы Эгей дүйнөсүндөгү алгачкы мамлекеттер жөнүндө айтып бергиле.
• Троя согушунун натыйжасы кандай болгон?
• «Илиада» жана «Одиссея» поэмасынын автору ким болгон? Бул поэмалар эмне жөнүндө баяндайт?
• Байыркы гректердин дини жана мифтери жөнүндө айтып бергиле.

Көңүл бурганыңыздар үчүн рахмат