Башҡортостандың ете мөғжизәһе. һандар

Башҡортостандың ете мөғжизәһе. һандар

Башҡортостан

Өфө районы

Алексеевка ҡасабаһы

Хәйруллина Г.Р.

“ Һаумыһығыҙ” уйыны

• -Сәләм, һаумы?
• -Һинең исемең нисек?
• -Нисә йәш?
• -Ҡайҙа йәшәйһең?
• -Хәлдәрең нисек?

• … һин беҙҙең  Тыуған, үҫкән илебеҙ.  Беҙгә икмәк, өй биргән,  һыуын эскән еребеҙ. Тауың бирә һары алтын,  Ерең бирә ҡара алтын.  Балыҡҡа бай һыуҙарың,  Ашлыҡҡа бай ҡырҙарың. Ағасҡа бай урманың,  Таҡыр һинең юлдарың,  Матур һинең ҡырҙарың,
• Батыр һинең улдарың.

• Мөғжизә – чудо
• Һәйкәл – памятник
• Мәмерйә – пещера.
• Һыу - вода
• Минерал һыуҙар – минеральные воды
• Сәйәхәт-путешествие

• Петр I ,
• М.Кәрим,
• Дуҫлыҡ монументы,
• А.Матросов,
• Салауат,

• Ете ҡыҙ,
• Аҡмулла, М.Ғөбәйҙуллин, Ватан Әсә,
• Ломоносов
• М. Ғафури

• тауянған,
• манятау,
• ралу,
• ханши,

• йөтаурәк,
• ратотау,
• имәлрә,
• идекрән

• 1)Башҡортостандың майҙаны күпме?
• А) йөҙ ҙә ҡырҡ алты квадрат километр
• Б) йөҙ ҙә ҡырҡ алты бөтөн ундан өс квадрат км.
• В) ике йөҙ ҡырғ ете квадрат км.
• 2. Башҡортостанда нисә район бар ?исә ҡала бар?
• А) 31
• Б) 21
• В) 20

• 3. Башҡортостандың иң оҙон йылғаһы?
• А) Ағиҙел
• Б) Ҡариҙел
• В) һаҡмар
• 4. Башҡортостандың иң ҙур күле?
• А) Ҡандракүл
• Б) Ҡарағай күле
• В) Асылыкүл

• 5.башҡортостан дың нисә районы бар?
• А) 5
• Б)54
• В) 64
• 6).Башҡортостанда иң бейек тау ниндәй?
• А) Ямантау
• Б) Янғантау
• В) Ирәмәл
• 7.Ниндәй шифаханалары бар?
• А) Красноуфимск
• Б) Краснояр
• В) Красноусол

• 8. Башҡортостанда нисә йылға бар?
• А) 1000-дән ашыу
• Б) 13000-дән ашыу
• В) 100
• 9. Өфө ҡалаһы ҡасан барлыҡҡа килгән?
• А) 1774 йыл
• Б) 1554 йыл
• В)1574 йыл
• 10 Башҡортостандың республика көнө ҡасан?
• А) 10 сентябрь
• Б)11 октябрь
• В) 12 июнь

• Ил буйлап сәйәхәткә сығайыҡ,
• Урал тигән илгә барайыҡ,
• Уралда тауҙар бейек –ошолай!
• Уралда йылғалар киң-ошолай!
• Байлыҡтары бик күп- ошолай!

• Бәлеш, аш, бишбармаҡ, эремсек, ҡорот, бал, ҡымыҙ ҡаҙы, тултырма.

Салауат Юлаев 32йк2ле

?урай

Урал батыр эпосы

Ш1лг2н таш м2мерй23е

Баш7орт балы

Ян4ан тау

Красноусол минераль 3ыу6ары

Башҡорт балы - беренсе мөғжизә

• Башҡорт балы – донъяла иң шифалы, иң файҙалы бал иҫәпләнә. Хатта Америка белгестәре лә башҡорт балының сифатына иң юғары баһа бирә. Үҙҙәрендәге бал беҙҙекенән күпкә ҡалыша икән.

Салауат Юлаев һәйкәле- икенсе мөғжизә

• Салауат Юлаев һәйкәле – Рәсәйҙә ат һынындағы иң ҙур һәйкәл, бейеклеге – 9,8 метр, ауырлығы – 40 тонна. Башҡорт халҡының арҙаҡлы улы Салауат Юлаевҡа ҡуйылған һәйкәлдең скульпторы – Сосланбек Тавасиев.  
• Салауат Юлаев һәйкәле баш ҡалабыҙҙың символы. Ул Ырымбур юлы менән машинала үткәндә лә, самолеттан да бик һәйбәт күренә.

Ө сөнсө мөғжизә – « Урал батыр » эпосы.

• “ Урал батыр” эпосы – баш-ҡорт халҡының борон-борондан, телдән телгә күсеп, һаҡланып килгән ғәжәйеп һоҡланғыс эпосы – 4576 шиғри юлдан тора. Йәшәйешебеҙҙең, ғүмер итмешебеҙҙең, нигеҙе ул “Урал батыр” эпосы.
• « Урал батыр » эпосы – башҡорт халҡының баш китабы. Ул 1910 йылда Мөхәмәтшә Буранғолов тарафынан яҙып алына.

Дүртенсе мөғжизә – Ҡурай .

• Ҡурай – башҡорт халҡының милли музыка ҡоралы.Ҡурайҙа моң һыҙҙыра алмаған башҡорт юҡтыр, моғайын. Мәҫәлән, 2007 йылда үткәрелгән Башҡортостан ҡурайсылары съезында иң бәләкәй башҡарыусыға 6 йәш, иң өлкәненә 83 йәш ине.
• Ҡ урай үләне башҡорт халҡының символы. Уның ете тажы, берләшкән ете ырыуҙы символлаштыра. Башҡортостандың флагында ла, гербында ла ҡурайҙың ете тажы һүрәтләнгән

Шүлгәнташ мәмерйәһе – Бишенсе мөғжизә.

• Еребеҙҙең йөҙөк ҡашы булған, 2 саҡрымдан ашыу оҙонлоҡҡа һуҙылған, данлыҡлы мөһабәт Шүлгәнташ мәмерйәһе. 1959 йылда унда таш быуаттың тәүге палеолит осоронда, йәғни беҙҙең эраға тиклем 40 – 10 мең йылдар элек, йәшәгән тәүтормош кешеләренең мәмерйә стенаһына төшөрөлгән һүрәттәре табылғас, ул бөтә донъяла танылыу таба. Мәмерйә стеналарында ҡыҙыл буяу (охра) менән ҡырағай ат, мамонт, носорог һүрәттәре эшләнгән.
• Был беҙҙең өсөн мөғжизәме , уҡыусылар? Эйе. Шулай булғас, дәфтәребеҙгә яҙып ҡуяйыҡ.
• Шүлгәнташ мәмерйәһе – Башҡортостандың Бөрйән ра-йонында урынлашҡан. Палеолит эпохаһында йәшәгән тәүтормош кешеләре – беҙҙең ата-балаларыбыҙ тураһында һөйләй. Ер йөҙөндә икәү генә иҫәпләнгән һәм бик һирәк осрай торған мөғжизәбеҙ ул.

Ш1лг2н таш м2мерй23е

Алтынсы мөғжизә.- Янғантау.

• Был беҙҙең планетала ер аҫтынан бер туҡтауһыҙ ҙур күләмдә йылылыҡ, эҫе пар, газ сығып торған берҙән бер урын. Тауҙың сере 200 йылдан ашыу ғалимдарҙың иғтибарын йәлеп итеп тора. Тау янында химик элементтарға бай, шифалы Ҡорғаҙаҡ урғыла.

Етенсе мөғжизә – Красноусол минерал һыуҙары.

• Красноусол минерал һыуҙары. Был минерал һыуҙар кальций сульфатына, минерал тоҙҙарға һәм файҙалы микроэлементтарға бик бай. Шуның өсөн, һыуҙы дауалау өсөн дә ҡулланалар.
• Тимәк , тағы ла бер мөғжизәбеҙҙе таптыҡ.

Красноусол минераль 3ыу6ары

• 146.3– кәсер һаны- дробное число
• 1574 йыл, 11 октябрь – рәт һаны- порядковое число
• 13000-дән ашыу йыйыу һандары- приблизительное число
• 21, 54 , 7 – төп һандар- колич. числа

Өйгә эш

• А)- һүҙҙәр ятларға
• Б) 7 мөғжизә һүрәтен төшөрөргә
• В) Алексеевкаға 7 мөғжизә яҙып ҡарағыҙ.