“Безнең аяк астында нәрсә?”

Класс: 1

Укытучы: Исламова Алия Фаритовна

Тема : “Безнең аяк астында нәрсә?”

Максатлар: әйберләрнең формасы, үлчәмнәре, төсе турында күзаллауны үстерү; ташларны (гранит, кремен, известняк) аерырга; кеше тормышында ташларның әһәмияте турында сөйләргә; зурайту приборы - лупа кулланырга өйрәнергә. Планлаштырылган нәтиҗәләр: укучылар терек булмаган табигать объектларын төрле билгеләр буенча төркемләргә өйрәнәләр; фотографияләр, рәсемнәр буенча ташлар үрнәкләрен билгеләргә; кремен, гранит, известьташ аерырга өйрәнәләр.

Җиһаз: ташлар коллекциясе; укучыларда - кайчы, клей, үрнәкләр.

Алдан әзерләнү: аяк астында яткан төрле ташларны йөреп, җыеп алу.

Дәрес барышы

1. Уңай психологик халәт тудыру һәм укуны мотивлаштыру.

— Узган дәрестә без баш өстендә нәрсә бар икәне турында сөйләштек. Сезнең нәрсә хәтерегездә калды? (Без зур җидегән йолдызлыгы белән таныштык.)

- Зур Аю чүмече килеп чыксын өчен, йолдызларны кем ясый ала? 

2. Проблемалы ситуация тудыру, уку проблемасын формалаштыру.

- Балалар, без сезнең белән безнең аяк астында булуына игътибар иттек. Нәрсә хәтерегездә калды сезнең? (Балаларның җаваплары.)

— Ә менә кырмыска гына ташларның тулы бер коллекциясен җыйды. Сез безгә табылган ташлар турында нәрсә сөйли аласыз? (Ташлар бер-берсеннән зурлыгы, формасы, төсе белән аерыла.)

— Без бүген дәрестә нәрсә турында сөйләячәгебезне кем аңлады? (Балаларның җаваплары.)

Яңа теманы ныгыту.

- Икенче куелган бурычтан башлыйк. Кырмыска алып килгән ташларны дәреслектә күрсәтелгәнчә өч төркемгә таратып карыйк. (Балаларның кайберләре тактада эшли, калганнары парлап үзләренең ташларын формасы, зурлыгы, төсе буенча сортларга аералар.)

- Без нинди нәтиҗә ясый алабыз? (Камни төрле төстә, зурлыгы һәм форалары булырга мөмкин Кырмыска тагын шундый ташлар китерде. (Укытучы гранит, известьташ һәм чакма күрсәтә.)

- Бу ташлар турында сез нәрсә әйтә аласыз? (Алар төсләре, формасы, зурлыгы ягыннан төрлечә.) Кырмыска алып килгән ташларга охшаган ташларны табыгыз. Әгәр кыенлык тудырасыз икән, бу ташларның үрнәкләрен 20 нче биткә карагыз. Рәсемнән файдаланып, әлеге үрнәкләрне табып карагыз. (Һәр укучының партасында шушы таш һәм лупның үрнәкләре ята. Кирәк булганда, укучылар атлас-билгеләүче белән файдалана алалар.)

- Тагын бер кат 20 нче биткә таш сайлауның дөреслеген тикшерегез. - Гранитны лупа ярдәмендә карагыз. Нәрсә күрдегез? (Гранит төрле төстәге вак бөртекләрдән тора.

Гранит - бик нык таш, аны төзелештә еш кулланалар. Ә крем һәм известняк турында сез нәрсә беләсез? (Балаларның җаваплары.) - Сезнең җавапларыгызны 21 нче биттәге мәгълүмат белән чагыштырыгыз. (Укучы балалар яки укытучы калган укучыларны әлеге мәгълүмат белән таныштыра.)

Икенче нәтиҗә ясыйбыз: ташлар арасында гранит, кремен, танылган кеше кулланырга өйрәнгән. (Алга таба укучылар биремне эш дәфтәрендә мөстәкыйль рәвештә үтиләр (10-11 нче, 1 нче бит).

Физкультминутка

Юл буйлап бардык, бардык,

(Бер урында атлыйлар.)

Күп ташлар таптык.

Утырабыз, җыябыз,

Алга таба барабыз.

(Бер урында атлыйлар.)

Өйрәнгәннәрне ныгыту күнегүләре.

Дәреслек белән эшләү.

№2 (11 б.). - 59 нчы биттәге ташлар рәсемен табыгыз. Аларны кисегез һәм биремне үтәгез. (Дәреслек буенча тикшерү (20 б.).

Рефлексия

Кырмыска янә сезнең өчен хәйләкәр сораулар әзерләде.

—безнең аяк астында нәрсәләр бар?

- Төрле ташлар бер-берсеннән ни белән аерыла? (Формасы, Күләме, төсе.)

- Сез нинди таш исеме белән истә калдырдыгыз? (Известняк, гранит, кремень.)

— Алар ни өчен хезмәт итә?

Афәрин! Кырмыска үзенең эшеннән канәгать.

- Дәрестәге казанышларыгызны бәяләгез.

VIII. Подведение итогов урока

Сез ташларны сортларга аерырга өйрәндегез. Сез моны ничек эшләдегез? (Формасы, үлчәме, төсе буенча.)

Өстәмә материал

Гранит бик ныклы таш булып санала.

Гранитны безнең эрага кадәр үк төзелеш материалы буларак кулланылган. Мәсәлән, борынгы Мисыр һәм греклар аны сыннар һәм каберлекләр ясаганда кулланганнар. Ә гранитны ныклы булган өчен бик озак вакыт дәвамында каберләр, кабер плитәләре һәм һәйкәлләр ясау өчен кулланганнар.

Хәзерге вакытта гранит шактый очсызлы, әмма шул ук вакытта бик матур төзелеш ташы дип санала. Корылмаларның архитектур детальләре, граниттан эшләнгән, көчле тәэсир калдыра. Күп кенә архитектура һәйкәлләре нәкъ менә шушы материал ярдәмендә үзләренең гүзәллеген тапты.