Бекир Чобан-заденинъ 120-йыллыгъына багъышлангъан "Эдебий керван" тедбирининъ сценарийи ("Литературная гостиная", посвящённая 120-летию со дня рождения Бекира Чобан-заде)

БЕКИР ЧОБАН-ЗАДЕНИНЪ 120-ЙЫЛЛЫГЪЫНА БАГЪЫШЛАНГЪАН «ЭДЕБИЙ КЕРВАН» ТЕДБИРИНИНЪ СЦЕНАРИЙИ

«ЭДЕБИЙ КЕРВАН» (БЕКИР ЧОБАН-ЗАДЕНИНЪ 120 ЙЫЛЛЫГЪЫНА БАГЪЫШЛАНГЪАН ТЕДБИР)

Макъсатлары: шаирнинъ омюр ве яратыджылыкъ ёлунен таныштырув; бильгилерини арттырув; шиирлернинъ ифадели окъувына эмиет берюв; эдебияткъа севги ашлав

Таминлев: ноутбук, презентация

Мерабанъыз, балалар.

Малюм ки, бу сене белли шаир, алим, тюркшынас Бекир Чобан-заденинъ догъгъанына 120 йыл толды.

Бу мунасебетнен бугуньки тедбиримиз Бекир Чобан – заденинъ 120 йыллыгъына багъышлана. «Тувгъан тиль» шиирден дёртлюкни оджа окъуй. Бу сатырларны белли шаир Бекир Чобан-заде язды.

Терджимеий ал презентация ярдымынен икяе этиле.

Бекир Чобан – заде… Бу ад бизлер ичюн энъ азиз, энъ мукъаддес адлардан биридир. Бекир Чобан-заденинъ ады асырларджа яшайджакъ.

Бекир Чобан – заде Къарасувбазар шеэринде Къурт Ваап адлы бир чобаннынъ къорантасында дюньягъа келе. О, еди-секиз яшларына келип, бабасынен берабер Къарабий яйласынынъ этеклеринде чобанлыкъ. Къышта исе, кой оджапчесине къатнап окъуп башлай.

Бекир Къарасувбазар шеэринде ачылгъан мектепте окъуй. 1909 сенеси Къарасувбазар джемиет хайриеси энъ истидатлы, зеккий талебелер арасындан Бекирни, тасилини девам эттирмек ичюн, Стамбулгъа ёллай. Бекир Стамбул мектеплеринде тюрк ве эджнебий тиллерни огрене. Сонъра Маджаристандаки мешур Будапешт университетине кире ве 1919 сенеси оны мувафакъиетнен битире. Бу йыллары арап ве маджар тиллерини огрене, чокъ ильмий ишлер яза, профессор унваныны ала.

Озь халкъы арасында чалышмакъны арзылап тургъан Чобан-заде, 1920 сенеси тувгъан юртуна къайтып келе ве окъув, тасиль саасында чалаша. Ильмий ишлерини де девам эте.

Бекир Чобан-заде чокъ йыллар Баку университетинде, профессор оларакъ, омрюнинъ сонъуна къадар чалышты. Бизим элимизде шимди Чобан-заденинъ бойле шиирлери бар: «Булутлар, булутлар», «Дунай таша», «Тувгъан тиль», «Анам», «Умют», «Догъдым бир эвде», «Яз акъшамы эв алдында», «Балтыкъ ялысында» ве дигерлери. 1930 сенелери алимлер апске алына, Бекир Чобан-заде де. 1937с. октябрь 13 къатиль этиле. Шаирнинъ яраткъан эсерлеринде къырымтатар халкъынынъ кечмиши, бугуни ве келеджеги озь тасвирини корьгендир. Мукъаддес Ана ве Ватан образлары бераберликте, узвий багълыкъта тенъештирилип ифаделене. Табиат левхалары халкънынъ ички дуйгъулары ве миллий чизгилерини ачыкъландырмагъа хызмет этелер. Бекир Чобан-заденинъ шиириетинде янъы омюр ве аятнынъ Къырымда тикленюви, халкъ яшайышы ве алынынъ денъишюви тасвир олунгъандыр.

Къарасувбазар шеэринде Бекир Чобан-заденинъ адыны ташыгъан китапхане ве мейданда эйкель бар.

1. Шиирлер ярышы

Фукъаре къорантанынъ аджыныкълы алда яшагъанларыны «Догъдым бир эвде» шииринде корьмек мумкюн. Оны Сейтвелиев Усеин эзберден айтаджакъ.

«Булутлар, булутлар» шииринде муэллифнинъ юрегинде Ватанына, тувгъан коюне, севимли анасына олгъан дуйгъуларнынъ кучю ве гузеллиги косьтериле. Бу шиир тюркюге чевирильди. Онъа музыканы белли бестекяр Ильяс Бахшыш язды, Рустем Меметов иджра эте. Сулейманова Фериде эзберден айта.

Чобан-заденинъ юрек ярасы гъайрыдан сызлай, кене де асретлик. Буны биз «Узакъ тавлар» шииринде корьмек мумкюнмиз. Сейтмеметова Сайме эзберден айта.

«Тувгъан тиль» шииринде тилимизнинъ кучю, ифаделиги, шаирнинъ юрегине балалыкътан синъген севимли татлы ана тили акъкъында яза. Сейтвелиев Асан эзберден айта.

«Яз акъшамы эв алдында» шаир муаббет къырымтатар къорантасынынъ омрюнден бир акъшамны тасвирлей. Энъ эсасы, олар бири бирлерини севелер. Олар – бахытлылар. Куртмалаев Айдер эзберден айта.

«Бир изин беринъиз» шиирни Юнусов Ильяс эзберден айта.

1. «Инанам-инанмайым» оюны.

Шаирнинъ терджимеийалы боюнджа джевап бермек керек.

1. Бекир Чобан-заде Къарасувбазар шеэринде догъды. (инанам)

2. О ыргъат къорантада догъды. (инанмайым)

3. Бабасынынъ ады Къурт Веис эди. (инанмайым)

4. Тасилини девам эттирмек ичюн оны Стамбулгъа ёллайлар. (инанам)

5. О «Тувгъан Ватан» шиирини язды. (инанмайым)

6. Будапешт университетинде окъуй. (инанам)

7. Доцент унваныны къазана. (инанмайым)

8. Омюрнинъ сонъунадже профессор оларакъ чалыша. (инанам)

1. Кроссвордны чезмек.

1. Шаирнинъ ады? (Бекир)

2. Насыл къорантада дюньягъа кельди? (чобан)

3. Насыл шеэрде догъды? (Къарасувбазар)

4. Бабасынен берабер къойларны насыл этеклеринде бакъа? (Къарабий)

5. Тасилини девам эттирмек ичюн оны къайда ёллайлар? (Стамбул ш.)

6. Сонъ насыл университетке кире? (Будапешт)

7. О университет къайда ерлеше эди? (Маджаристан)

8. Насыл унван къазана? (профессор)

9. Насыл университетте омрюнинъ сонъунадже чалыша? (Баку)

10. Даа ким оларакъ сайыла эди? (алим)

11. Бабасынынъ ады? (Къуртваап)

12. «Къабримде мелеклер соргъу сораса,

Азраиль тилимни бинъ кере тораса…» - бу сатырлар насыл

шиирден? («Тувгъан тиль»)

Бунынънен, бизим тедбиримиз сонъуна етти. Иштирак эткенинъиз ичюн чокъ сагъ олунъыз!