"Билгалдош." Чеч.язык 4 класс

«Билгалдош» 4 класс

14 - г1а январь.

Классера болх.

Ч1ара, ч1аба, ч1иж, ч1епалг.

Ч1 ч1 Ч1 ч1

Мусас хи чуьра ч1ара баьккхира.

Дешнаш т1ехь болх

ч1иж(ду)-цамгарна дуьхьал кочахь лело х1ума /янтарный амулет/

Диктант

1аж

паста

хьормат

йо1

эса

комар

юрг1а

Х1етал-метал

Муьлха дакъа ду со ала?

Муха ю и, стенах йина,

Чам,бос,барам гойту ас

Муха ю,я хьенан, стенан?

Жоп а лур ду,эшахь хьуна.

Билгалдош

Муьлха дакъа ду со ала?

Муха ю и, стенах йина,

Чам,бос, барам гойту ас

Муха ю, я хьенан, стенан?

Жоп а лур ду,эшахь хьуна.

ц1ен

Муха?

боккха

мерза

Билгалдашо гойту

бос

чам

сийна

баьццара

барам

дуьра

1аьржа

мерза

воккха

долахь хилар

ненан

еха

къаьхьа

к1айн

вешин

лекха

чаьмза

дечган

йоца

к1ентан

Суна пису эцна. Цуьнан кетар ю. Цергаш ю,

лергаш ду коьрта т1ехь. М1араш ю когаш т1ехь.

Барта билгалдаха х1окху текста т1ера билгалдешнаш

Суна хаза, можа, эсала пису эцна. Цуьнан можа ,к1еда кетар ю. Цергаш ю ч1ог1а ира . Кегий, сема, ира лергаш ду, жимачу коьрта т1ехь. Ира м1араш ю когаш т1ехь.

Бакъо ешар

Дагахь латтаде:Х1уманан билгало а

гойтуш, муха? муьлха? муханиг ?

муьлханиг? хьенан? стенан? бохучу

хаттаршна жоп лучу дешнех билгалдешнаш

олу.

Предложенехь билгалдешнаш ц1ердешнашца

уьйр йолуш хуьлу.

Мерза 1аж

1аж бу хилла, ц1ен, мерза,

Горга, чкъор ду сов хаза.

Ас и юккъех боькъур бу,

Доттаг1чунна а кхачор бу.

1.Т I екхечи шийла I а. Арахь, бамба санна, диллина к I айн ло ду. Дитташ т I ехь х I инца баьццара г I аш дац. Сирла малх кхеттехь а, цо йовхо к I езиг ло. Бераш, йовха х I уманаш а юьйхина, ишколе доьлху. Царна юкъахь дуккха а дика дешархой бу.

2.Т I екхечи I а. Арахь, бамба санна, диллина ло ду. Дитташ т I ехь х I инца г I аш дац. Малх кхеттехь а, цо йовхо к I езиг ло. Бераш, х I уманаш а юьйхина, ишколе доьлху. Царна юкъахь дуккха а дешархой бу.

К1еда (мягкий) – ……

Беса (бесцветный) – ……

Ирсе (счастливый) – ……

Даьсса (пустой) –………

Деза (тяжелый) – ……..

Деза (дорогой) – ……..

К1еда (мягкий) – ……буьрса (строгий)

Беса (бесцветный) – ……басахь ( в цвете, красочный)

Ирсе (счастливый) – ……декъаза (несчастный)

Даьсса (пустой) –……… дуьзна (полный)

Деза (тяжелый) – ……..дайн (легкий)

Деза (дорогой) – …….дораха (дешевый)

Йозанан болх Шардар №181

• Вайн раг1у к1елхьарчу ц1ечу г1ожмашна т1ера к1айн котамаш. (Цергаш.)
• Ло санна к1айн , моз санна мерза.

• Вайн раг1у к1елхьарчу ц1ечу г1ожмашна т1ера к1айн котамаш.

• Ло санна к1айн , моз санна мерза.

Кеп: йоккха-жима,... Лекха, шуьйра, мерза, к1айн, йовха, чехка, стомма, вон, сиха, стомма.

Х1етал-метал

Iай кIайн духар.

Аьхка (сира - мокха) духар.

Лергаш деха, сема ду.

Когаш маса,чехка бу.