Бой тутуу, булчуң жана тери сезими, жыт сезүү жана даам татуу

Биология сабагы .

Сабактын темасы: Бой тутуу, булчуң жана тери сезими,жыт сезүү жана даам татуу.

Үй тапшырмасын кайталоо. Тема: Угуу анализатору, Угуунун гигиенасы.

• Сабактын максаты:
• Угуу анализаторуна мүнөздөмө бергиле.
• Угуу анализаторунун түзүлүшүн жана кызматтарын талдоо.
• Үн толкундарынын жаралышын жана анын мээнин кыртышында иштелип чыгуу процессин талдоо

1-варианттын тапшырмасы (10мин.) (таб.№1)

Суроолор

Балл

Анализатор деген түшүнүккө мүнөздөмө бергиле?

Балл

3

Сунушталган сүрөт аркылуу угуу анализаторунун түзүлүшүн аныктагыла?

5

Угуу анализаторунун нерв системасы менен байланышын далилдегиле?

6

Угуу анализаторунун бузулуу себептерин аныктагыла?

4

Берилген викторинанын суроолоруна жооп бергиле.

5

Ун толкундарынын жаралуу механизмин баяндап бергиле?

6

2-варианттын тапшырмасы(10мин.) (таб.№2)

Суроолор

Балл

Угуу анализаторун мүн ө зд ө гүл ө

Балл

3

Угуу анализаторунун түзүлүшүндөгү ар бир бөлүгүнүн аткарган кызматтарына талдоо жүргүзгүлө

5

Угуу анализаторунун рефлекс процесси менен байланышын далилдегиле?

6

Кулак угуу түтүгүнүн (наушник) зыяндуулугун далилдегиде?

4

Берилген викторинанын суроолоруна жооп бергиле.

5

Угуу жана көрүү сезимдери адамдардын ортосундагы мамилелердин негизи экенин баяндап бергиле?

6

Викторина (1 вариант)

• Адамдагы негизги сезүү органдары канча?

5.

6.

7.

2. Кайсы сезим тең салмактуулукту жана салмакты пайда кылат?

А) көрүү

Б) жыт сезүү

В) вестибулятардык аппарат

3 . Адамда көрүү кандай?

А) фасеткалык

Б) бинокулярдык

В) монокулярдык

4. Адам үндү кандай деңгээлин кабыл ала алат?

А) 16 Гц-20кГц

Б) 50 Гц-70 кГц

В) 100Гц-230кГц

5. Хеморецепциялык сезүу кайсы сезүүгө таандык?

А) жыт

Б)көрүү

В) даам

Баллдын жалпы суммасы

Тапшырмалар

Баллдар

1

2

3

4

5

6

Жалпы суммасы

29 балл

Баллдар

25-29 балл - «5»

18-25 балл – «4»

12-18 балл – «3»

5-10 балл - «2»

Жаңы сабактын темасы: Бой тутуу, булчуң жана тери сезими, жыт сезүү жана даам татуу

Сабактын максаты:

• Жогорудагы сезүү органдарынын кызматтарын мүнөздөо.
• Сезүү органдарынын импульстарынын мээнин бөлүмдөрүндө иштелип чыгышына талдоо жүргүзүү.

Топ менен иштөө

• Класс 5 топко бөлүнүп, ар бир топ өз алдынча тема алат.
• Тема боюнча топтун ар бир мүчөсү тапшырмаларга даярданат жана презентация жасайт.
• Топтордун презентациялары саатын жебесинин багыты аркылуу ротацияланып, текшерүүдөн өтүп,(№2 таблица) менен бааланат.(15-18 минут)

2-топтун тапшырмасы. Булчуң сезими.

• Адамдын денесинин абалын өзгөртүп турушунун өзгөчөлүгүн мүнөздөгүлө?
• Төмөндө көрсөтүлгөн сүрөттү пайдаланып адамдын булчуң сезиминин дагы бир өзгөчөлүгүн баяндагыла?
• Кайсы учурларда адамдын булчуң сезими бузулушу мүмкүн?

1-топтун тапшырмасы. Бой тутууну сезүү.

1. Бой тутуу сезими кайсы сезүү органы менен тыгыз байланышта экенин далилдегиле?

2. Төмөндө берилген сүрөттөрдү пайдаланып, бой тутуу сезимин баяндагыла?

3. Бой тутуу сезиминин импульстарынын иштелип чыгышын баяндагыла?

2-топтун тапшырмасы. Булчуң сезими.

• Адамдын денесинин абалын өзгөртүп турушунун өзгөчөлүгүн мүнөздөгүлө?
• Төмөндө көрсөтүлгөн сүрөттү пайдаланып адамдын булчуң сезиминин дагы бир өзгөчөлүгүн баяндагыла?
• Кайсы учурларда адамдын булчуң сезими бузулушу мүмкүн?

3- топтун тапшырмасы Тери сезими

• Тери сезимине мүнөздөмө бергиле?
• Адамдын тери сезиминин импульстары мээнин кайсы кыртышында иштелип чыгаарын баяндагыла?
• Төмөнкү практикалык ишти ишке ашыргыла.

Кайсы бир предмет сунушталат.

Аны көздү жумуп, аны мүнөздөп

бергиле?

Жаңы теманы баалоо

Топтор

Тапшырмалар

1

Баллдар

1

Жыйынтык баа

2

5

2

5

3

1

5

5

2

3

?

5

3

5

1

2

5

?

5

3

5

?

Сезүү органдар силердин турмушуңарда...

Үй тапшырма

Сабактын максаттарына жооп берүү.

Жалпы тапшырма: «Сезүү органдары жашоонун даамы» деген темада биологиялык эссе даярдоо.

1-топтун тапшырмалары: балыктардын, канаттуулардын жана адамдын көрүү органдарына салыштыруу жүргүзүп, презентация даярдагыла.

2-топтун тапшырмасы: балыктардын, канаттуулардын жана адамдын угуу органдарына салыштыруу жүргүзүп, презентация даярдагыла.

3-топтун тапшырмасы: сүт эмүүчү жаныбарлардын анын ичинен адамдын жыт сезүү органдарынын өзгөчөлүктөрү боюнча презентация даярдагыла.

4-топтун тапшырмасы: жаныбарлар даам сезеби? Деген суроо боюнча презентация даярдагыла.

5-топтун тапшырмасы: жаныбарларда тери сезими кандай өрчүгөн? Деген суроого презентация даярдагыла.

Жаңы терминдер боюнча маалымат топтоо

• Бинокулярдык көрүү Хеморецепциялык сезүү Агевзия
• Бинокулярдык көрүү
• Хеморецепциялык сезүү
• Агевзия

Көңүл бурганыңыздар үчүн рахмат