Бронхиальды астма

Бронхиальды астма

Кіріспе

• Бронхты демікпе-ұсақ бронхтардың түйілуінен дамитын, демігу ұстамаларымен көрінетін созылмалы, қайталамалы ауру. Қазір бронхтты демікпемен ересек тұрғындардың 3-5% ауырады. Ауру негізінде міндетті түрде бронхоспазм дамып, бронхтардың кілегейлі қабаты гиперергиялық түрде ісініп, кілегей көп мөлшерде бөлініп, демікпе ұстамасының дамуы жатады. 

Бронхиалды астманың екі негізгі түрі болады 

экзогендік атопиялық,аллергиялық 

эндогендік иммундық емс механизмдермен сабақтас . 

Этиологиясы

Ауруды тудыратын қауіп-қатер факторларын бірнеше топтарға бөлуге болады.

• 1.Бейімделу факторы на атопия мен тұқымқуалау жатады.Атопия депо иммуноглобулиндерінің генетикалық себептерден көптеп бөлінуі аталады.
• 2.Себепші факторлар немсе индукторлар тыныс алу жолдарын сенсибилизасиялап, аурудың басталу на себепші болады. 3.Күшейтетін факторлар.Бұлар индукторлар әсер еткенде астма дамуын күшейтетін себептерге жатады. 

Себепші Күшейтетін факт орлар

Себепші факторлар

• Тұрмыстық аллергендер
• Сыртқы аллергендер
• Кейбір дәрі- дәрмектер Химиялық аллергендер

• Күшейтетін факторлар 

• Ауаның ластануы
• Вирустық инфекция
• Шылым шего
• Паразиттік қатерлі факторлар жатады. 

Бронхиальды астманың клиникалық көрінісіі

Бронхиальды астмада клиникалық симптомдардың үштігі байқалады. Олар:

• тұншығу,
• жөтел
• ентігу.

Науқастардың аздаған бөлігінде кеселдің жалғыз білінісі ұстама түріндегі жөтел болуы мүмкін. Бронхиалды астма да клиникалық симптомдары 

Бронхты демікпе ұстамасының белгілері

• 1.Ұстама көбіне түнде басталады.
• 2. Дем шығару қиындайды,экспираторлық ентігу домиды
• 3.Науқасты қиындықпен бөлінетін қақырықты жөтел мазалайды.
• 4. Дем алу жиілейді,дистанциялық сырылдар естіледі.
• 5.Науқас ортопноэ жағдайында отрады. 

• 6. Дем алу актісіне көмекші бұлшық ветер қатысады.
• 7.Науқас аузымен ауа қармайды,танаулары желбірейді.
• 8. Кеуде торы бөшке тәріздес болады.
• 9.Өкпе шекарасы төмендейді,өкпе экскурсиясы шектеледі.
• 10. Перкуссия жасалғанда екі өкпе тұсынан қораптық дыбыс естіледі,аускультация кезінде қатаң дом естіледі,көптеп түрлі калибрлі сырылдар естіледі. 

Ұстама кезіндегі жедел көмек

• 1.Ұстама себебін жою.
• 2.Науқасты тыныштандырып,ортопноэ жағдайында отырғызу.
• 3. Жылы сілтілі су ішкізу,ыстық аяқ-қол ванналарын жасау,қыша қағаздарын қою.
• 4.Эуфиллин,теофедрин таблетка түрінде беру.
• 5.Астмопент(алупент),салбутанол немсе беротек-аэрозоль түрінде беру(қалта ингаляторы арқылы) 

• 5.Астмопент(алупент),салбутанол немсе беротек-аэрозоль түрінде беру(қалта ингаляторы арқылы).
• 6.Ұстаманы басқанға дейін 0,1% адреналин ерітіндісінен 0,5 мл тері ішіне его.
• 7. Небулайзер арқылы сальбутамол 2,5-3,0 мл немсе беродуал 0,5-1,5 мл беру.
• 8.2,4%-10 мл эуфиллин+10 мл физиологиялық ерітіндіні көк тамырға бабу его мг преднизолон көк тамырға его. 

Кома кезінде:

1. Спонтаннды тыныс кезінде тез арада трахеяны интубациялайды.

2. Жасанды өкпе желдетуі.

3.Қажет болған жағдайда жүрек өкпелік реанимация.

4. Медикаментозды терапия.

Демікпе ұстамасының емі

Демікпе ұстамасының емі Бронхты демікпе ауруының емі мен демікпе ұстамасының емін ажырата білу керек.Ұстама емін бронходилятаторлармен жүргізеді. Бронходилятаторлар бірнеше топқа бөлінеді.

• а) В2 антогонистер: сальбутамол(1-2 дом алу).Әсері 5 минүттан соң домиды,2-3 сағатқа созылады.Беротек(аэрозоль) әсері 5 минут тан соң басталады,ұзақтығы 7-8 сағат.
• б) холинолитиктер В2 антогонистер көмектеспеген жағдайда қолданылады. Атровент ең жоғары әсері минут тан соң басталады, ұзақтығы 4-8 сағат. 

•   в) теофиллин дер қайтымды бронхиты обструкция кезінде қолданылатын бронходилятаторларға жатады.Жоғарыдағы екеуіне қарағанда теофиллин дердің әсері әлсіздеу, бірақ олар тыныс алу бұлшық ветерінің шаршауын төмендетеді, тыныс алу н жеңілдетеді.
• г) Эуфиллинді ұстама кезінде көк тамырға бабу егіледі.Әсері 12 сағатқа дейін созылады. д)құрамдалған бронходилятаторлар.Беродуал (беротек+атровент) 1-2 тыныс алу тәулігіне 3 лет. Дитек+интел жеңіл,орташа ұстамаларда қолданылады . 

Негізгі дәрілердің тізімі:

  Кислород

Преднизолон 30 мг по 1 мл ампула 0,9 % натрий хлорид – 400 мл, фл.

Натрия хлорид 0,9 % - 5,0 мл, ампула.

Аминофиллин 2,4 % 5,0 мл ампула.

Эпинефрин 0,18 % - 1,0 мл ампула. 5% декстроза – 400,0 мл, фл.

Гепарин 5000 Б фл.

Будесонид 1000 – 2000 мкг.

Сальметерол + флутиказон аэрозоль 25/50 мкг, 25/125 мкг, 25/250 мкг.

Сальбутамол аэрозоль 100 мкг/ доза, 20 мл ерітінді небулайзер үшін.

Алдын алу шаралары

• Біріншілік профилактикаға шылым шегумен, атмосфераның ластануымен,аллергизациямен күрес жұмыстары жатады.
• Екіншілік шараларға ұстама аралық кезеңде жүргізілетін шаралар жатады.Науқастарға аллерген дерден бойын аулақ ұстау керек. Өсімдіктер гүлдейтін кезеңде қала сыртына шықпауы керек.Үйдің шаңын сүрткенде,дымқылданған хирургиялық маска кеген жөн.