2 ЕСЕПТЕУ БӨЛІМІ
2.1 Диафрагма дискасының қалыңдығы көмегімен шығынды есептеу
Диафрагма қондырылған құбыр өткізгішпен өтетін будың массалық шығынын және шығынды анықтау қателіктерін анықтау. Бу тығыздығын жанама әдіспен анықтаймыз. Шығынды өлшеу жүйесінің сипаттамалары мен бастапқы шамалары және өлшеу нәтижелері кестеде 1 көрсетілген.
Кесте 1
Параметрдің аталуы және өлшемі | Белгіленуі | Шамасы |
Құбыр өткізгіш диаметрі, 20°С кезіндегі, мм | D20 | 170 |
Диафрагма саңылауының диаметрі, 20°С кезіндегі, мм | d20 | 120 |
Диафрагма алдындағы будың (абсолютті) қысымы, МПа | Р | 3,5 |
Будың температурасы 0C | T | 404 |
Диафрагмадағы қысым құламасы, кПа |  | 29 |
Диафрагма типі | - | Фланецті Жинақтауыш |
Құбыр өткізгіш материалы | - | Болат 20 |
Құбыр өткізгіштің ішкі бетінің жағдайы | - | Холоднотянутая |
Диафрагманы тексеріс аралық интервалы |  | 3 |
Диафрагма материалы | - | 14X17H2 |
Диафрагма алды жергілікті кедергісі | - | Тиек |
Диафрагма алды құбыр өткізгіштің түзу сызықты участок ұзындығы, м | L1 | 1,5 |
Құбыр өткізгіш осінің салыстырмалы диафрагма осіне ығысуы, мм | ех | 3,5 |
Диафрагма дискасының қалыңдығы, мм | ЕД | 7,1 |
Диафрагма алды құбыр участкасындағы қосымша құбырдың шығу биіктігі, мм | Һ | 3,9 |
Тарылтылған қондырғылардағы қысымның түсу шамасы бойынша шығын тәжірибеде былайшы анықталады:
1.Жұмыс жағдайындағы құбыр өткізгіштің және тарылтылған қондырғының диаметрлері анықталады (жұмыс ортасының t температурасы кезіндегі):
D = D20 [1+ γ(t − 20)]; (1.1)
D = 170 [1+ 0,00001366(404 − 20)]= 170,005
d= d20 [1+ γ(t − 20)]. (1.2)
d = 120 [1+ 0,00001166(404 − 20)]=120,004
мұндағы γ – тарылтылған қондырғыдағы және құбыр өткізгіштегі материалдың сызықты ұлғаю коэффициенті;
D20, d20 – 20 °С температура кезіндегі құбырдың және тарылтылған қондырғы саңлауының диаметрлері.
Температураның кең диапазоны үшін әртүрлі материалдардың γ сызықты ұлғаюының температуралық коэффициент мәні 10 % қателікпен мына формуламен есептелуі мүмкін:
γ=10−6
, (1.3)
Құбырөткізгіш үшін:
γ =10−6
=0,00001366
Диафрагма үшін:
γ =10−6
= 0,00001166
мұндағы ае, be, ce – cәйкесінше температура диапазонындағы тұрақты коэффи-циенттер, кестеде көрсетілген [2. 23 бет 2.1. кесте].
2. β- диафрагма саңылауының салыстырмалы диаметрі мына формуламен анықталады: β =
.
β =
= 0,75
3. Жұмыс жағдайындағы будың тығыздығы ρ, кг/м3 [2. 73 бет П.18 кесте] кестеден алынады: ρ= 4,502 кг/м3
4. Е- кіріс жылдамдық коэффициенті мына формуламен анықталады:

= 1,15
5. С = С∞ кезіндегі массалық шығын мына формуламен анықталады:
, (1.4)

мұндағы ρ– жұмыс жағдайындағы ортаның тығыздығы; Рейнольдса саны Re → ∞ кезіндегі С∞- ағу коэффициенті.
Диафрагма үшін С∞ мына формуламен анықталады:
(1.5)

Мұндағы L1 = l1/D – диафрагма кірісінен диафрагма алдындағы қысымды жинау үшін қажетті саңылау осіне дейінгі арақашықтықтардың өлшеу құбырының диаметріне қатынастары;
L2 = l2/D – диафрагма шығысынан диафрагмадан кейін қысымды жинау үшін қажетті саңылау осіне дейінгі арақашықтықтардың өлшеу құбырының диаметріне қатынастары. Бұл шамалар төмендегі кестеден алынады.
Кесте 2
Қысымды жинақтаға қажетті саңылаулардан диафрагмаға дейінгі салыстырмалы арақашықтықтардың шамалары
Жинақтау тәсілдері | Бұрыштық | Үш радиусты | Фланцты |
L1 | 0 | 1 | 25,4/D |
L2 | 0 | 0,47 | 25,4/D |
Ескерту. D диаметр шамасы миллиметрмен өрнектелуі қажет. |
6. Құбыр өткізгіштің эквивалентті кедір-бұдырлылығы Rш, мм берілген тапсырмадағы құбырдың жағдайына байланысты [2. 25 бет 2.4. кесте] кестеден алынады.
7. Өлшеу құбыр қабырғасының кедір-бұдырлылыққа Kш әсерін түзету келесі жолмен анықталады:
(1.7)
= 1,00247
мұндағы
(1.8)

Рейнольдса санына түзету шамасы (1.7) бойынша ARe = 0,5 тең деп қабылданады.
ARe = 0,5 (1.9)
Өлшеу құбырының кедір-бұдырлылыққа түзетуі есепке алынбайды, егар мына шарттар орындалса:
Стандартты диафрагма үшін:
(1.10)
Бұл жағдайда
Kш = 1. (1.11)
8. (1.4) формуладағы Kп диафрагма саңылауының кіріс пұшпағының топтасуына түзету енгізу, d d ≥ 125 мм кезінде Kп = 1 тең)
(1.12)
= 1,00419 ≈ 1
мұндағы
– диафрагманың кіріс пұшпағының дөңгеленген радиусының орташа тексеріс аралық интервалы, ол төмендегі формуламен өрнектеледі:
. (1.13)
мұнда rн – диафрагманың кіріс пұшпағының дөңгеленген радиусының бастапқы мәні, өлшеу жолымен анықталады немесе τ = 0 кезінде 0,05 тең деп алу қабыл-данған; τп.п – тексеріс аралық интервал, жыл.τп.п = 1 жыл болған кезде
= 0,0292 + 0,85rн . (1.14)
9. (1.4) формуладағы ұлғаю коэффициенті ε қысымды жинақтаудың үш стандартты тәсілдерінің бірін пайдаланатын стандартты диафрагмалар үшін мына формуламен анықталады:
ε=1−(0,41+0,35β4 )Δp /(kp) , (1.15)
ε =1− (0,41+ 0,35*0,7054 )29*103 /(1,37*3,5*106)= 0,997≈1
мұндағы Δр – диафрагмадағы өлшенген қысым түсуі; р – диафрагма алдындағы абсолютті қысым; k – өлшенетін газ ортасының адиабата коэффициенті (кейбір газдардың физикалық сипаттамасы туралы мәліметтер, соның ішінде адиабата коэффициенті [2. 42 бет, 3 бөлімде] көрсетілген).
Массалық шығын qm ∞ кезіндегі Рейнольдса санын Re∞ мына формуламен есептейміз:
(1.16)
= 0,00121*10-6
Әртүрлі орталар үшін динамикалық тұтқырлық коэффициентін анықтау [2. 42 бет, 3 бөлімде] қарастырылған.
Рейнольдса санының соңғы шамасының ағып кету коэффициентіне әсерін ес-керетін KRe түзету коэффициенті анықталады. Стандартты диафрагмалар үшін KRe былайша анықталады:
(1.17)
Стандартты сопла, Вентури құбыры мен сопласы үшін KRe Рейнольдса санына түзету коэффициентін анықтаудың формулалары кестеде [2. 27 бет, 2.5 кесте] көрсетілген.
Нақты Рейнольдс саны мына теңдеумен есептеледі:
Re=Re∞ KRe . (1.18)
Re = 0,00121*10-6* 2,426 = 0,003*10-6
13. Егер 5 пункте анықталған құбыр қабырғасының кедір-бұдырлылыққа түзету коэффициенті Kш≠ 1 болса, онда кедір-бұдырлылыққа түзету коэффициентінің нақты шамасы анықталады K′ш. Бұл үшін (2.7) формуласы пайдаланылады, мұндағы АRe коэффициенті мына формуланы пайдаланып анықталады:
1046 кезіндегі
(1.19)
Re106кезіндегіARe=1 (1.20)
Re 4 кезінде Kш коэффициенті бірге тең:
K′ш=Kш=1. (1.21)
14. Массалық шығынның нақты шамасы төмендегі формуламен анықталады:
(1.22)

Бу шығынын есептеу нәтижелері кесте 3 көрсетілген.
Кесте 3
Параметрдің аталуы, белгіленуі және өлшемі | Есептеу формуласының номері | Шамасы |
Құбыр өткізгіш диаметрі, 392°С кезіндегі D, мм | (1.1) | 170,005 |
Диафрагма саңылауының диаметрі, 392°С кезіндегі d, мм | (1.2) | 120,004 |
Диафрагма cаңылауының салыстырмалы диаметрі | 2 пунктте көрсетілген | 0,705 |
Жұмыс жағдайындағы бу тығыздығы , кг/м3 | Кесте П.18 [2. 88 бет] | 4,502 |
Жұмыс жағдайындағы бу тұтқырлығы , Па. с | Кесте П.1 [2. 69 бет] | 24,39*10¯6 |
Адиабат көрсеткіші k | Кесте П.4 [2. 71 бет] | 1,37 |
Кіріс жылдамдық коэффиценті Е | 4 пунктте көрсетілген | 1,15 |
Рейнольдс саны Re кезіндегі ағу коэффи-циенті | (1.5) | 0,59 |
Құбыр өткізгіштің эквивалентті кедір-бұдырлы-лығы Rш, мм | Кесте 2.4 [2. 25 бет ] | 0,03 |
Өлшеу құбыр қабырғасының кедір-бұдырлылыққа Kш әсерін түзету Kш, ARe = 0,5 кезінде | (1.7), (1.8) | 1,00247 |
Диафрагма саңылауының кіріс пұшпағының топтасуына түзету енгізу Kп | (1.12), (1.13) | 1,00419 |
Ортаның ұлғаю коэффициенті | (1.15) | 0,9968 |
Re → ∞ qm кезіндегі массалық шығын, кг/с | (1.4) | 3,94 |
Рейнольдс саны Rе ∞ | (1.16) | 0,00121*10-6 |
Рейнольдс санының соңғы шамасын түзету, KRe | (1.17) | 2,426 |
Рейнольдс нақты саны Re | (1.18) | 0,003*10-6 |
ARe коэффициенті | (1.19), (1.20) | 0,5 |
Нақты массалық шығын qm, кг/с | (1.22) | 9,5 |