Чыңгыз Айтматов жөнүндө

Чыңгыз Айтматов жөнүндө

Чыңгыз Айтматов – Борбордук Азиянын эң көрүнүктүү адабият ишмерлеринин бири, анын чыгармалары дүйнөлүк адабияттын тарыхында айтып бүткүс из калтырган. 1928-жылы 12-декабрда Кыргызстандын аймагында жайгашкан Шейтан-Арык айылында жарык дүйнөгө келген Чыңгыз Айтматов кыргыз адабиятынын көрүнүктүү өкүлү, улуттук сыймыктын символу болгон.

Айтматов адабий чыгармачылык жолун 1950-жылдардын башында баштап, өзүнүн таланты, курч социалдык кыраакылыгы менен окурмандардын көңүлүн дароо бурган. Анын “Жамиля”, “Ак пароход”, “Кылымдан да узак күн” сыяктуу чыгармалары совет адабиятында сыймыктуу орун алып, дүйнөлүк прозанын классикасына айланган.

Чыңгыз Айтматовдун чыгармачылыгындагы негизги темалардын бири – адам менен табияттын мамилеси. Анын чыгармаларында жаратылыш маанилүү роль ойнойт, көбүнчө тазалыктын, сулуулуктун жана туруктуу акылмандыктын символу катары кызмат кылат. Ал тоолор менен өрөөндөрдүн, талаалар менен көлдөрдүн көркөм образдарын жаратып, мекенин сүйүү жана таазим менен сүрөттөйт.

Айтматовдун чыгармачылыгындагы маанилүү тема – адамдын жан дүйнөсү жана анын түбөлүктүү тилеги. Ал сүйүү, берилгендик, достук жана жан аябастык маселелерин изилдеп, турмуштун кыйынчылыктарына жана сыноолоруна туш болгон баатырлардын кайталангыс портреттерин тартат.

Чыңгыз Айтматов адабий ишмердүүлүгүнөн тышкары адам укуктарын коргоп, сөз эркиндигин, демократияны жактаган жигердүү коомдук ишмер болгон. Анын маданият менен билим берүүнү өнүктүрүүгө кошкон салымы көптөгөн эл аралык уюмдар тарабынан бааланып, ысымы акылмандыктын, таланттын, боорукердиктин символуна айланган.

Чыңгыз Айтматов 2008-жылдын 10-июнунда каза болгон, бирок анын мурасы уланып, окурмандардын жана жазуучулардын көптөгөн муундарына дем берип келет. Анын эмгектери гуманизмдин, сабырдуулуктун жана адамдык ар-намыска болгон ишенимдин маанилүүлүгүн эске салып, мезгилдин түбөлүк күбөлөрү болуп кала бермекчи.