"Ахмет Байтұрсынұлына" арналған презентация

Ахмет Байтұрсынов

(1873-1938)

Қазақ әдебиеті мен өнерінің көрнекті қайраткері Ахмет Байтұрсыновтың бұл жинағында «Әдебиет танытқыш» деп аталған зерттеу еңбегі мен өлеңдері топтастырылған.

Ахмет Байтұрсынов – қазақ балаларының ана тілінде сауат ашуына арналған алғашқы әліппелер мен қазақ тілі грамматикасын танытатын тұңғыш оқулықтарының авторы, қазақша сауат аштыру мен қазақ тілін пән ретінде оқыту әдістерін баяндайтын құралдардың да иесі. Бұл кітапта сол оқулықтар мен методикалық құралдардың қолда бар басылымдардың текстері толық ұсынылып отыр. Сонымен бірге автордың қазақ жазуы (графикасы), емлесі, терминологиясы жайында жазылған мақалалары, сөйлеген сөздері мен қазақ жеріндегі оқу-ағарту мәселелеріне арналған еңбектері де енеді. Бұлардың барлығы дерлік араб жазуынан қазіргі қазақ жазуына көшіріліп беріледі

ҚОҒАМДЫҚ –САЯСИ , ҒЫЛЫМИ-ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ӘДЕБИ ҚЫЗМЕТТЕРІ ТУРАЛЫ ТАРИХИ ШЫНДЫҚ ЖАЗЫЛҒАН ТАҢДАМАЛЫ ШЫҒАРМАЛАР.

Отызыншы жылдары сталиндік озбырлықтың құрбаны болған ұлы ғалым-лингвист, әдебиет зерттеушісі, ақын-аудармашы, публицист А.Байтұрсыновтың ардақты есімі қайта құру заманы арқасында ақталып, артына қалдырған асыл мұрасы халыққа қайтып оралды. Ахаңның бұл жинағында өзінің көзі тірісінде-ақ “революциялық рухтағы алғашқы сөз”, “елшілік ұраны” деп бағаланған атақты кітаптары – “Қырық мысал” мен “Маса”, әйгілі “Әдебиет танытқыш”, сондай-ақ ауыз әдебиеті мұраларын ұдайы жинап, өңдеген танымсыз ізденісінің бір бөлігі ретінде танылған “23 жоқтау” мен “Ер Сайын” және қазақ жұртын өнер-білім шұғаласына, рухани жетілуіне үндеген көсем сөздері (публицистика) еніп отыр.

Ахмет Байтұрсынұлының “Жан сөзімді кім түсінер?” деп аталатын бұл кітабында өзінің көзі тірісінде жарық көрген “Маса”, “Қырық мысал” сияқты өлеңдері аудармалары басылған кітаптардағы поэтикалық шығармалары топтастырылып беріліп отырды.

Жинаққа қазақ тілі білімінің негізін салушы ахмет Байтұрсынұлының тілтану саласындағы еңдектері енгізілді. Атап айтқанда, “Тіл –құрал. Сөйлем жүйесі мен түрлері,” “Тіл-құрал. (Қазақ тілінің сарфы)” атты оқулықтары және автордың әліпьи, емле, әдістеме жайында жазылған ғылими және ғылыми-әдістемелік мақалалары да енгізілді. Кітап тілтанушы мамандарға, студенттерге, жалпы көпшілік қауымға арналған.

Ахмет Байтұрсыновтың атын қазақ баласының естімегені жоқ шығар, Ахаңдай арысты туғызған елі оның өмірбаяндық деректерін әлі толық біліп болған жоқ. Ахаңның кейінгі ұрпаққа қалдырып кеткен мол мұрасын бойға сіңіру үшін де көп уақыт керек –ау...