Авторские разработки

Газ тұтынудың біркелкі еместікті жою әдістері.

1.Жыл мезгілі мен тәуліктегі уақытқа байланысты тұтынушылар мен газы тұтынудың біркелкі келмеуі.

2.Газды тұтынудың біркелкі еместігін жою әдістері.Сағаттық біркелкі еместікті жою.Маусымдық біркелкі еместікті жою.

3.Газдың газгольдері станциялары мен жер астында сақтаушылары.

Мақсаты: Газ тұтынудың біркелкі еместікті жою әдістерімен танысу

Газды тұтыну біркелкі емес. Бұл ретте газды тұтынудың біркелкі еместігінің мынадай түрлері ажыратылады: маусымдық немесе жыл айлары бойынша; тәуліктік немесе апта күндері бойынша; сағаттық немесе тәулік сағаты бойынша. Газды тұтыну режимі жекелеген тұтынушылардың режиміне және олардың жалпы тұтыну көлеміндегі үлес салмағына байланысты.

Тұтынудың біркелкі еместігі газ бөлу жүйелерінің экономикалық көрсеткіштеріне әсер етеді. Газдың ең аз шығынына есептелген газ құбыры ең көп тұтыну кезінде оның қажетті санын беруді қамтамасыз етпейді. Тұтыну шыңына есептеу кезінде бағдарлау жүктемені төмендету кезеңінде газ құбырларының өткізу қабілетін толық пайдалануға алып келеді, бұл газ көлігінің өзіндік құнын арттырады. Айлар бойынша газды тұтыну режимі айтарлықтай біркелкі еместігімен сипатталады. Сыртқы ауа температурасына сәйкес өзгеретін газдың ең біркелкі емес жылыту жүктемесі, яғни қыста ауаның төмен температурасы кезінде газдың шығыны максималды.

Өнеркәсіптік кәсіпорындардың газ отынын біркелкі тұтынады, себебі олардың режимі негізінен технологиялық процестің сипатына байланысты, тұтынудың ең көп біркелкілігі Үздіксіз технологиялық процеспен кәсіпорындар ерекшеленеді. Өнеркәсіптік кәсіпорындардың газды бірқалыпты пайдаланбауы, сондай-ақ жылытуға және желдетуге баратын жылудың және технологиялық процестерге жұмсалатын жылудың арақатынасына байланысты болады.

Апта күндері газды тұтыну режимі халықтың өмір сүру тәртібіне, кәсіпорындардың жұмыс режиміне, сыртқы ауа температурасының өзгеруіне байланысты. Пәтерлерде газ тұтыну аптаның алғашқы төрт күні біркелкі. Жұма күні газ шығыны артып, сенбі күні ең жоғарғы мәнге жетеді. Жексенбі күні газ тұтыну төмендейді. Газды тәулік сағаты бойынша бьгг және коммуналдық тұтынушылардың тұтыну режимі айтарлықтай біркелкі емес. Тәуліктік тұтыну кестесі таңғы және кешкі екі Пикпен сипатталады. Газды тұтынудың әркелкілігі екі көрсеткішті сипаттайды,

жыл айы бойынша газды тұтыну режимінің мысалында талданатын аг коэффициенті: жылдық тұтынудан үлесіндегі газ санымен анықталатын аг коэффициенті.

Орташа біркелкі берілуінің орташа коэффициенті (көлемді көрсеткіш); газды тұтынудың маусымдық біркелкі еместігінің ең жоғары коэффициенті K (қуатты көрсеткіш), яғни осы айдағы газ шығысының жыл ішіндегі орташа айлық шығыстарға қатынасы.

- Сур. 2.21 ай бойынша газды тұтыну кестесі берілген. Тұтынудың әркелкілігі газ берудің орташа сызығының үстінен сызылған графика алаңымен сипатталады, ол әркелкілікпен анықталады

Сур.2.1.Ай бойынша газды тұтынудың бірқалыпсыздығы

мұнда к, - біркелкі емес коэффициенті; л, - айдағы күндердің саны.

Маусымдық біркелкі емес тұтыну коэффициенті

Газды тұтынудың маусымдық біркелкі еместігін реттеу үшін: газ қорларын жер астында сақтау; жаз мезгілінде артық газды тастайтын тұтынушы-реттеуіштер; кәсіпшілік және газ құбырларының резервтік қуаттары пайдаланылады.

Газды оны ең аз тұтыну кезеңінде сақтау орнына айдайды, ал ең көп тұтыну айларында газды одан алады

Егер қойманың сыйымдылығы шектеулі болса, онда тұтынушы реттеуіштерді пайдаланады, олардың көмегімен тұтыну кестесінде ойықтарды толтырады, яғни оларға артық газды бере отырып. Реттегіш-тұтынушылар ретінде электр станциялары, қазандықтар, Қос отынмен жабдықтауға есептелген өнеркәсіптік кәсіпорындар пайдаланылады: газ және мазут немесе газ және көмір шаңы. Жаз мезгілінде мұндай кәсіпорындар газдың артық мөлшерін пайдаланады, ал қыста олар отынның басқа түріне көшеді.

Тұтынудың тәуліктік әркелкілігі, сондай-ақ электр станциялары мен қос отынмен жабдықталатын өнеркәсіп кәсіпорындарына газ беруді шектеу жолымен реттеледі.

Газды тұтынуды реттеудің перспективалық бағыты сұйытылған газдың изотермиялық қоймаларын және регазификация қондырғыларын құру болып табылады.

Тұтынудың сағаттық әркелкілігін жабу үшін магистральдық газ құбырларының соңғы учаскелерінің шоғырландыру сыйымдылығын пайдаланады, яғни түнгі уақытта газ құбырында жиналады және оның қысымы өсуде, ал күндіз газ құбырының өнімділігі жинақталған газдың есебінен артады. Егер соңғы учаскенің сыйымдылығы жетіспесе, стационарлық емес жұмыс режиміне магистральдық газ құбырының келесі учаскесі қосылады. Магистральдық газ құбырының жинақтау сыйымдылығының көмегімен тұтынудың сағаттық біркелкі еместігін жабу мүмкін болмаған кезде тұтынушы-реттеуіштерді пайдаланады.

Бақылау сұрақтары:

1. Өнеркәсіптік кәсіпорындардың газ отынын біркелкі емес тұтынудың негізгі себебі қандай?

2. Тәуліктік тұтыну туралы не білесіз?

3. Маусымдық тұтыну дегеніміз не?