Мөӊгүн-Тайга кожуун
Тоолайлыг эге школазы.

Тургускан башкы:
Тоолайлыг эге школазыныӊ
4 «а» клазыныӊ башкызы
Самбуу Сайзана Ивановна
«Байырлыг, эге школам!»
Башкарыкчы: - Эргим, уруглар, хундулуг ада-иелер,
башкылар болгаш келген аалчылар!
Эге школа-биле байырлажылганын байырлыг кезээн эгелээр-дир бис. Дорт чыл бурунгаар бо школага чедип келген силер. Чылдан чылче билиглернин берге чадаларынче кодурлуп ундувус. Номчуп, бижип, санап, эптиг-найыралдыг болурунга ооренип алдывыс. Богун менээ, силерге мунгаранчыг-даа, оорунчуг-даа болур ужурлуг. Чуге мунгаранчыгыл дээрге, кузун менээ чаа оореникчилер келир, а силерге – чаа башкылар. Мен ол башкыларнын силерге ынак болурун кузээр-дир мен. Чуге оорунчуг болурул, чуге дизе силер озе берген, угаанныг апарган, хой-хой чуулдерге ооренип алган силер, уруглар!
Башкарыкчы: - Дорт чыл бурунгаар кандыг турган эвес
силер, сактыышкындан кылыптаалынарам. Ынчангаш байырлалывыстын I-ги кезээ «Бир-ле дугаар бирги класска» (фотослайд)
I-ги кезээ: «Бир-ле дугаар бирги класска»
Ыры «Ужуглелим»
Чергелешкек дорттар шыйып
Черлик аннар чуруун коруп
Эдилелдер адын адап
Эге дугаар ашкан номум
Ужуглелим, ужуглелим.
Анай чураан арындан-на
А деп ужук эгелээштин
Азыг санай ужук парлаан
Ала карттыг арыг номум
Ужуглелим, ужуглелим.
Баар оруум айтып берген
Баштайгы-ла ашкан номум
Чеже-даа ном номчузумза
Чер-ле утпас ынак номум
Ужуглелим, ужуглелим.
II-ги кезээ: «Эртемнернин чыскаалы»
1.Эртем билиг чедип аары
Ээрем далай кежери дег
Шораан берттиг кадыр сынны
Човап шуудеп ажары дег
Чуг-ле харын кызымаккай
Чуткулдуглер ону чедер.
2.Эртинени черден казар
Эртемнерни номдан тывар
Узуп ижер суг дег херек
Угаан билиг далайы ном.
3.Сонуурганчыг кичээлдерден адаптаалы
Шошкуп, маннаар – куш-культура
Фигуралар, позициялар коргузер дээш
Бистин шаавыс тоне бээрин утпаан силер.
4.Аялгалар доктаадыпкаш, ырлажырда
Аажок хоглуу – музыка.
Кончуг солун чуруктарнын автору боор
Хостуг чурулга кичээлдери онзагай-ла.
5.Хунну, дээрни, черни, сугну
Куштар, аннар, балык аймаан
Билип аар дээш, ооренир дээш
Бойдус номун ажыглаар бис.
Каан-халыын, бораан-шуурган
Кандыг уе турбас дээрил
Мону база билип аарда
Бойдус ному дуза кадар. (бойдус)
Башкарыкчы: - Бойдустан кезек айтырыгларга харыылап корунерем.
- Амылыг бойдуска чулер хамааржырыл?
- Амы чок бойдус деп чул?
- Термометр деп чул?
- Глобус деп чул?
6.Орус дылды номчуп, бижип
Соглээр кылдыр билир болза
Ораннарга салгын ышкаш
Хостуг ужар эзир боор сен.
Орус дыл деп эртем номун
Улус шупту оорензин дээш
Чараш кылдыр парлап чурааш
Оолга, кыска белек кылган. (орус дыл)
Башкарыкчы: - Орус дыл кичээлин кайы-хире ооренип турганынарны коргузуп корунерем?
- Назовите слова, отвечающие на вопросы Кто? Что? Это какая часть речи?
- Что такое глагол ?
Я рисую хорошо. (Сделать синтаксический разбор предложения)
7.Торээн чугаа ному-биле
Тоогуну билип болур
Амгы, келир уени-даа
Ында бижип каан болур
Тоол, шулук, ырынын-даа
Доозазын чыып бижээн
Торээн чугаа солун номун
Догеренер хундуленер! (торээн чугаа)
8.Ток кээп душкеш соглээр созум
Торээн дылга адаттынар
Торелдерим баштай корген
«Ава» деп сос адаан дылым
Торээн дылым дурумнерин
Тоду билип ооренип аар
Тыва дылдын солун ному
Тыва кижээ ортээ турбас
Адаарымга адаттынгыр
Ырлаарымга ырлаттынгыр
Тыва дылым унемчезин
Деннээр чуве тыппас-тыр мен. (тыва дыл)
Башкарыкчы: - Тыва дылдын сонуурганчыг айтырыгларынга харыыны кым бериптерил?
- Бирги класска чуу деп номнар-биле ооренген силер?
-Тыва дылда каш ужук барыл?
-Каш ажык эвес уннун ужуу барыл?
-Кажар уннернин ужуктери кажыл?
- Ун илеретпес ужуктерни ада.
- Каш падеж барыл?
9.Санаар, чуруур, шыйыг шыяр
Бодалгалар, деннелгелер
Квадрат, тогерикти
Эртемнернин ханы болур
Математика ооредип каар. (сан)
Башкарыкчы: - Эртемнернин хааны боор сан кичээлинин даалгаларын куусединер.
- Кандыг фигуралар барыл?
- Чангыс оранныг саннардан ада.
- Ийи оранныг саннардан ада.
- уш оранныг сандан ада.
- Массанын эге хемчээлдерин ада.
- Узунунун эге хемчээлдерин ада.
Шупту:
А- биле бир-ле дугаар эгелээштин
Адак соонда я-биле доозулду
Ужуктерниӊ дөгерезин танып алдывыс,
Ужуглелге четтиргенивис илередип тур бис!
Үлегер домактар-биле ажыл.
Кижи болуру чажындан, ……
Эки кижээ эш хой, эки а…….
Хун адам, чер…….
Эки кылган ажыл элеп читпес……
Эремнерни черден казар, ……..
Ажылдан дескен турегге дужер, билигден дескен …….
- Эр хей уруглар, дыка хой чуулдерни билип алган-дыр силер, ол кымнарнын ачызы-дыр.
Аваларынарнын, ачаларынарнын, башкыларынарнын. Силер ынчангаш ада-иенерни, башкыларынарны хундулеп чорунар, ыныдыг уруглар чараш аажы-чанныг болурга эки-даа, коску-даа.
Эртем номну эгелеп каан,
Эге класс башкылары
Ажылынар алдаржыдып
Алгап-йорээп байыр тудаал!
Ыры: «Башкыларым»
Чангыс ужук бижий албас
Чангыс-даа сос номчуп билбес
Хензиг бичии чаштарны шуут
Бижиир, номчуур, санаар кылган
Башкыларым, башкыларым
Башкыларым авыралы.
Эге бирги класстан бээр
Эртем-билиг бедиинге дээр
Ооредип кижизиткен
Ортээ турбас эргим улус
Башкыларым, башкыларым
Башкыларым уттундурбас
Ажылчынга, тараачынга
Академик, чогаалчыга
Амыдырап чурттарынын
Ажык орун изеп берген
Башкыларым, башкыларым
Башкыларым онмас белээ
III-ку кезээ: «Башкыларга могейиг»
Урана Мерген-ооловна !
Вы учили нас трудиться,
И дружить и уважать.
Вы повсюду были рядом
Будь прогулка иль обед
И одним всего лишь взглядом
Говорили слово «нет».
Джамиля Молдургаевна!
Сколько мы видели Вас на работе –
Вечно Вы в поисках, вечно в заботе.
Мы Вам желаем такой оставаться
И ни за что никогда не меняться.
Сайлыкмаа Очур-ооловна!
Знаем мы, с работой этой сложною
Справляетесь вы круглый год.
И делаете все, и даже невозможное,
Чтоб наша школа двигалась вперед.
Марта Семис-ооловна!
За Вами как за каменной стеной,
Поможете уладить все проблемы!
За нас болели Вы душой
Спасибо вам сегодня скажем все мы!
Доруун-оол Дыртык-оолович!
Признаем, что мы немножко
Вам доставили хлопот,
Но ученья быть не может
Совершенно без забот.
Обещать, готовы дружно,
Хоть всем классом к вам придем,
Дорогой Вы наш директор,
Больше Вас не подведем!
Деӊге: Спасибо вам учителя!
Спасибо за любовь, за труд и знания,
За всё, что дали вы ученикам.
Пусть ваши сбудутся заветные желания!
Учителя, за всё спасибо вам!
IV-ку кезээ: «Эге школа-биле байырлажылга»
Эге школа доозарында
Эргим ынак башкыларын
Эргелеткен ада-иен
Эки чагыын утпайн чору
Шушпен болба, чалгаа чорба
Шуулгеннерден чуреккир чор
Эштеринден чыда калба
Эртем-номга ооренип чор!
Бергелерге торулбайн
Белен чуве бодавайн
Билиг чедип, угаан кирип
Бисти оортуп чурттаӊар-ла!.
УРУГЛАР:
Ужуглелден орук изээн кижи толу
Ууле-херек боду чуктээр – оруу узун
Ортумак школа билиглерин шингээдири
Оруувус бооп, ажыттынды, магаданчыын!
Догеревис найыралдыг
Дортку классты доостувус
Академик, эртемденнер
Алызында бистен унер.
Байырланчыг бо ойде, бо шакта.
Базым санын сактып кээли.
Эге школа доосканнарга.
Энерелдиг изиг байыр!
Ыры: «Доозукчу эжим»
Эртем-билиг чадазы боор
Эге класс эжиин ажып
Оорлер-биле кады кирип
Оорендивис дорт чыл эрти.
Доозукчу эжим
Долганыылы бээр кел
Чашкы уе ыржыгажын
Чарыштырып ырлаал.
Хемчик хемнин шакпыны дег
Ажык орук мурнувуста
Ада-ие, башкыларнын
Айыткалын чандыр баспаал.
Доозукчу эжим
Долганыылы бээр кел
Чашкы уе ыржыгажын
Чарыштырып ырлаал.
Бешки класстын билиглери
Белен эвес болдур ийин
Башкывыстын чагыг созун
Базым санай сактып чоруул
Доозукчу эжим
Долганыылы бээр кел
Чашкы уе ыржыгажын
Чарыштырып ырлаал.
Башкарыкчы: - Эргим, уруглар! Эге школа доозуп турарынар-биле силерге байыр чедирип тур мен. Бугу-ле чуулдерге эн-не экини кузедим.
Курзук бичии, чолдак бодун озуп келдин,
Кужур башкын, ада-иен ачызындан
Алфавиттин ужуктерин ооренгеш,
Адын салып, бижип, номчуп ооренгеш,
Эрге чассыг оолак чораан, уен эрткен,
Эге класс доозукчузу болганын ол.
Ада-иен, башкыларын чагыг созун
Аайындан эртпейн чору, ажылгыр бол,
Эки келзе салдынмайн,эчис-кузел соруктуг бол,
Чараш эки будуштуг бооп, эрес чараш болунарам!
Ада-иелерге башкынын ооруп четтириишкини.
Школанын директорунга сос.
Класстын ада-иелеринге сос.
Аалчыларга сос.
Туннел: -Ынчангаш, байырлалывыстын байырлыг кезээ моон-биле доозулду. Оюн-хөгже чалап тур бис!