Дискриминация презентация

Тема: Көп түрдүүлүк жана дискриминация.

• Дискриминация  – ( лат.   discriminatio  - ажыратуу, бөлүү) – айрым жарандарды  расасы ,  улуту , жынысы,  жыныстык ориентациясы , социалдык теги,  дини , саясий көз караштарына байланыштуу укуктарынан ажыратуу же чектөө

• Адамдар жашы, терисинин түсү, соттолгондугу, расасы, сырткы келбети, бою, салмагы, ден соолугу, психикалык оорулары, баңгизатын колдонгондугу, майыптыгы, улуту, үй-бүлөлүк абалы, генетикалык өзгөчөлүктөрү, дини, социалдык классы, билими, гендердик өзгөчөлүгү, жумушу жана жашаган жери боюнча дискриминацияга кабылышы мүмкүн.

Дискриминациянын түрлөрү.

• Гендердик дискриминация - 1917-жылы  Октябрь революциясынан  кийин убактылуу өкмөт мурдагы  Орусия империясынын  аймагында аялдардын укуктарын чектеген бардык мыйзамдарды жокко чыгарган. Аялдар билим алууга, менчик мүлккө ээ болууга, кесипти тандоого, ажырашууга жана бойдон алдырууга укуктар берилген. Бирдей эмгек акы киргизилип, аялдардын жарандык жана саясий укуктары биринчи советтик Конституцияда бекемделген. Ага карабай кыргыз аялдарын мектепке тартуу, коомдук-саясий иштерге аралаштыруу оор шартта өткөн. Алсак,  Ош  шаарына жакын  Кара- Суу районунда  басмачылар съездге делегаттарды  шайлоо  үчүн үгүт жүргүзүп жаткан эки активист аялды мыкаачылык менен өлтүрүп, денесин эт базарына илип коюшкан. Манаптар, бектер жана дин адамдары кыргыз калкынын арасында аялдардын билим алуусуна каршы багытталган катуу үгүт иштерин жүргүзүшкөн.

• Эйджизм - Жаш курагына карата (эйджизм) – кимдир бирөөнү жаш курагына карата кемсинтүү. Бул адамдын жашына карата басмырлоону же баш ийдирүүнү актоо үчүн колдонулган ишенимдердин, нормалардын жана баалуулуктардын жыйындысы. Эйджизмге көбүнчө карылар, өспүрүмдөр, жаш балдар кабылышат. Жаш курак дискриминациясы адамдарды жумушка кабыл алууда көп колдонулуп келет. Эйджизм маселесин көп көтөргөн саясатчылар адатта адамдардын эмгекке жарамдуу курагын көп этибарга алышпайт жана жаш куракка байланыштуу иш берүүчүлөрдүн кызыкчылыгын четке кагып келишет.

• Майыптыгы бар адамдарга карата дискриминация - Майыптыгы бар адамдар билимге, саламаттыкты сактоого, инфраструктурага жана негизги кызматтарга бирдей жеткиликтүүлүккө ээ эмес. Адамдар майыптыгы бар адамдарга кайдыгер, орой, кээде дискриминациялоочу мамиле кылышат

• Улутуна карата дискриминация - Улутуна  карап басмырлоо, кээде расалык дискриминация менен байланышып кетет. Улутуна карата дискриминация - бул улутуна карап жумушка алуудан баш тартууга, тек-жайына шек келтирүүгө, иштен бошотууга, компенсация жана эмгек акыга ж.б.

• Дискриминациялаган ысымдар - Кыргызстанда жана кээ бир Борбордук Азия өлкөлөрүндө уул төрөлүшүн күткөн ата-энелер кыз төрөлгөндө, аялды уул төрөп бере алган жок деп жемелешет. Үй-бүлөдө катары менен кыздар төрөлүп кала турган болсо, дароо ырым-жырымдарга көңүл буруп башташат. Эң көп тараган ырымдардын бири - артынан уул ээрчитип келсин деп кызга Жаңыл, Бурул же Уулжан деген сыяктуу ысымдарды коюу. “Жаңыл” – мааниси боюнча кы здан жаңылып уул болсун дегени

• Тил дискриминациясы - Кайсы бир тилди билбеген, сүйлөй албаган адамдарга же адамдардын тобуна карата  басмырлоо, кемсинтүү мамилеси тил дискриминациясына кирет. Мисалы, Колумбияда жашаган миңдеген вайуу элинин жарандыгын тастыктоочу документтерине жергиликтүү мамлекеттик кызматкерлер шылдыңдап түрдүү күлкүлүү аттарды жазып жана баарынын төрөлгөн  күнүнүн  датасын бир күнгө жазып коюшкан. Жергиликтүү чиновниктердин вайуу элине карата мындай басмырлоосу көп жылдан кийин ачыкка чыккан.

• Хайтизм - бул адамдарды боюна карап жек көрүү же басмырлоо. Негизи бул адамдардын боюнунун норма чегинен кичине же өтө узунуна карата басмырлоочу мамилени билдирет.

• Диний  дискриминация - Адамдарды же топторду тутунган динине же дин тутпоого карата басмырлоо диний дискриминацияга кирет. Бир нече диний жамааттар, анын өкүлдөрү болгон бир катар өлкөлөрдө дискриминация диний стратификация менен коштолот. Башкача айтканда, социалдык тепкичте жамааттар бири-бирине карата жогору же төмөн статуска ээ.