Հետաքրքրաշարժ փաստեր բժշկության վերաբերյալ

Բժշկություն

1. Հայտնի է , որ արյունը կազմում է մարդու մարմնի զանգվածի մոտ 8%-ը: 32 գ արյուն մոխրացնելիս ստացվում է 0,33գ մոխիր: Պարզվել է նաև , որ արյան յուրաքանչյուր 100գրամը պարունակում է 0,446 մգ յոդ , ինչպես նաև արյան հեմոգլոբինի նմուշը պարունակում է մոտ 3գ երկաթ տարր:

1. Կարծիք կա, որ արհեստական արյան ստացման հիմք են հանդիսացել Երկրորդ աշխարհամարտի ժամանակ տխրահրչակ 731 ջոկատում կենսաբանական զենքի փորձարկումներով զբաղված ճապոնացի հանցագործ բժիշկների հետազոտությունները: Երկար ժամանակ այդ աշխատանքները դադարեցված էին , բայց անցյալ դարի 60-ական թ-ին վերսկսվեցին: Դրանք հաջողությամբ ավարտվեցին 1979 թ Ճապոնիայի Գրին քրոս դեղաբանական ֆիրմայում Ռ. Նաիտոյի ղեկավարությամբ: Կասկածներ կան, որ բժիշկ Նաիտոն ևս մասնակցել է 731 ջոկատի հանցավոր և հակամարդկային գործունեությանը:

Ինչևէ, Նաիտոն որոշեց արհեստական արյունն առաջին անգամ իր վրա փորձարկել: Արդյունքը դրական և հուսադրող էր : Պարզվեց ,որ արհեստական արյունն ունի մի շարք առավելություններ: Այն իր հատկությունները պահպանում է 3 տարի, իսկ դոնորային արյունը ՝ ընդհամենը 3 շաբաթ: Արհեստական արյունն ի զորու է կլանելու 3 անգամ ավելի թթվածին, քան բնական արյունը: Այն կարող է ներարկվել հիվանդին առանց նրա արյան խմբի համապատասխանության: Սակայն դեռևս ոչ մատչելիության պատճառով այսօր էլ ողջ աշխարհում արյան մեծ կորուստների դեպքում հիվանդներին շարունակում են ներարկել ոչ թե արհեստական արյուն , այլ ֆիզիոլոգիական լուծույթ:

1. Օձի խայթոցի դեպքում կիրառվող շիճուկի բացակայության դեպքում կալիումի պերմանգանատի ջրային լուծույթն օգտագործում են առաջին օգնություն ցույց տալու համար:Խայթած տեղում ներարկում են 0,5-1,0 մլ կալիումի պերմանգանատի 1% զանգվածային բաժնով ջրային լուծույթ:

1. Կալիումի պերմանգանատի 0,5 % զանգվածային բաժնով լուծույթը կիրառվում է վերքերը լվանալու , կոկորդը ողողելու , այրվածքները բուժելու համար:

1. Ջրածնի պերօքսիդի 3% զանգվածային բաժնով ջրային լուծույթը բժշկության մեջ օգտագործվում է վերքերը լվանալու և ախտահանելու համար: Պերօքսիդի այդ կիրառությունը պայմանավորված է նրանից անջատված ատոմային թթվածնով: Կենդանի բջիջներում առկա կատալազ նյութի շնորհիվ է արագանում ջրածնի պերօքսիդի քայքայման , հետևաբար նաև նրա ազդեցուէյան գործընթացը:

1. Ջրածնի պերօքսիդը օգտագործվում է հին նկարները վերականգնելու համար: Յուղաներկով նկարված կտավները օդում պարունակվող ծծմբաջրածնի հետքերի ազդեցությամբ ժամանակի ընթացքում սևանում, խամրում են ՝ կապարի սպիտակը աստիճանաբար սև գույնի կապարի սուլֆիդի վերածվելով:Նկարները ջրածնի պերօքսիդով լվանալիս սև կապարի սուլֆիդը օքսիդանում է և փոխարկվում սպիտակ կապարի սուլֆատի:

1. Թթվածինը մասնակցում է սովորական ջերմաստիճանում ընթացող բազմաթիվ դանդաղ օքսիդացման ռեակցիաների: Կենդանի օրգանիզմում բոլոր հյուսվածքներին և բջիջներին թթվածին է հասցնում հեմոգլոբինը, որը թթվածնի հետ առաջացնում է անկայուն օքսիհեմոգլոբին միացությունը, որը բջիջներում քայքայվելով, աօահովում է թթվածնի անհրաժեշտ քանակությունը:

1. Ժյուլ Վեռնը իր «Երկրից դեպի Լուսին» վեպում նշում է , որ դեպի Լուսին ճանապարհորդելիս թթվածնի օրական պահանջը կազմում է 2400լ, որը կարելի է ստանալ Բերթոլեի աղից:

Մետաղներ, համաձուլվածքներ

1. Այն հարցին, թե առաջինը որ մետաղն է կիրառվել մարդու կողմից, պատասխանում է հնագիտությունը: Հայտնի է ,որ հին ժամանակներում ավելի մեծ հետաքրքրություն են ունեցել պղինձը և նրա համաձուլվածքները:Այդ մասին են վկայում Հարավարևելյան Անատոլիայում հայտնաբերված իրերը: Պղնձե իրեր հայտնաբերվել են հողի շերտերում , որոնց տարիքը որոշել են՝ օգտագործելով ածխածնի C-14 իզոտոպը:

1. Քրոմի միացությունները գունային բազմազանության շնորհիվ դեռևս շատ հին ժամանակներից կիրառվել են գեղանկարչության մեջ: Նրանցից մեկը, որը հայտնի է եղել կանաչ կրոն անունով , ինտենսիվ կանաչ գույնի և մթնոլորտային երևույթների նկատմամբ բարձր կայունության շնորհիվ այսօր էլ կիրառվում է յուղաներկեր, գունավոր ապակի և խեցի ստանալու համար: Դա նաև դժվարահալ, կարծր, մուգ կանաչ նյութ է և կիրառվում է մետաղները փայլեցնելու , անհարթ մակերևույթները հղկելու, ողորկելու համար: Այդ միացության բանաձևն է Cr2O3:

1. 1504 թ-ին իտալացի հայտնի նկարիչ Չիմա դա Կոնելյանոն վերջին վրձնահարվածներով ավարտեց եկեղեցական թեմաներով ստեղծված աշխարհահռչակ, այսօր արդեն գլուխգործոց համարվող և շատ թանկ գնահատվող «Սուրբ Թովմասի անհավատ լինելը » կտավը: Այդ կտավի յուրահատուկ կանաչ գույնի երանգները ստեղծելիս նկարիչը օգտագործել է մի ներկ , որը հայտնի է մալաքիտ անունով :

1. Դեռևս Ք.ծ.ա. 3-րդ դարում քանդակագործ Խարեսը ստեղծեց աշխարհի 7 հրաշալիքներից մեկը համարվող Հելիոս աստծո հսկա արձանը Հռոդոսում: Դա մոտ 30 մ բարձրությամբ մի տպավորիչ փարոս էր՝ պատրաստված երկաթե կմաղքից , երեսպատված բրոնզե թիթեղներով: Սնամեջ արձանը մինչև ծնկները լցված էր քարերով՝ կայունությունը ապահովելու համար: Հելիոս աստծո հսկա արձանը երկար կյանք չունեցավ և ապրեց մոտ 50 տարի՝ ամենաքիչը Հին աշխարհի 7 հրաշալիքներից: Գիտնականները ենթադրում են , որ դրա կործանման առավել հավանական պատճառներից կարող են լինել ուժգին երկրաշարժը և երկաթի կերամաշումը:

1. Հյուսիսային Կովկասի լեռնային ժողովուրդներին ՝ չերքեզներին և չեչեններին, դեռևս 18-րդ դարից հայտնի էր պողպատի ստացման յուրահատուկ մի եղանակ: Նրանք թրերի պատրաստման համար նախատեսված երկաթի կտորները 10-15 տարով թաղում էին հողում: Երկար մնալով հողում ՝ երկաթը կերամաշման էր ենթարկվում ՝ պատվելով երկաթի մետահիդրօքսիդի շերտով: Դարբինները դրանցից բարձրորակ թրեր էին պատրաստում: Այդ թրերով հնարավոր էր մեկ հարվածով կտրել հրացանների փայտյա կոթերը: Լեռնային ժողովուրդների ստացած պողպատի գաղտնիքը այն էր, որ երկաթի մետահիդրօքսիդը հրաշալի սորբենտ է: Այն կլանում է օրգանական նյութեր, որոնք ջերմային մշակման ժամանակ վերածվում էին մեծ կարծրությամբ երկաթի կարբիդների և նիտրիդների:

1. Որոշ երկրներում պղինձ ստանում են հանքանյութը մանրէներով մշակման ենթարկելով: Կան մանրէներ , որոնք վերամշակում են մեծ քանակությամբ Fe2+ և S2-, քանի որ գոյության համար անհրաժեշտ էներգիան դրանք ստանում են այդ մասնիկների օքսիդացման արդյունքում, ինչի շնորհիվ ջրում չլուծվող քալկոպիրիտը վերածվում է երկաթի և պղնձի ջրալույծ աղերի: Իրականում այդ մանրէները խժռում են ոչ թե հանքանյութը , այլ հանքանյութի օքսիդացման գործընթացին մասնակցող էլեկտրոնները, որոնք մանրէների բջիջներում մասնակցում են դրանց գոյությունն ապահովող կենսաքիմիական գործընթացներին:

1. Հնուց ի վեր ոսկին համարվել է հզորության, հարստության ,շքեղության խորհրդանիշ: Ալքիմիկոսներն այն համարել են մետաղների արքա և նույնացրել արեգակի հետ: Մաքուր ոսկին շատ փափուկ է և գործնական կիրառություն չունի: Լայն կիրառություն ունեն ոսկու համաձուլվածքները:Դրանցում ոսկու պարունակությունն ընդունված է արտահայտել հարգերով, որը դրոշմվում է ոսկե իրերի վրա և ցույց է տալիս ոսկու զանգվածը 1կգ համաձուլվածքում:

1. Վերջին ժամանակներս ոսկերիչներին հաջողվել է ստանալ տարբեր գույն ունեցող ոսկու համաձուլվածքներ: Օրինակ՝ կանաչավուն ոսկին պարունակում է Cd , իսկ օրինակ սպիտակ ոսկին՝ Ni կամ Pd:

Մեկնաբանել աղյուսակը

Բնություն

1. Ով իմանա , որ ամրոցի

Պարիսպներից պոկված քարեր,

Մեկը մեկի ուսին թիկնած,

Մեկը մեկի վրա թեքված,

Կիրճերն ի վար անփութորեն

Փռված քարեր Հայաստանի:

Գիտնականները պարզել են , որ երկնաքարերի բաղադրության 9/10 մասը կազմում է երկաթը: Ապացուցվել է նաև քիչ քանակությամբ կոբալտի և նիկելի առկայությունը: Մարս մոլորակի կարմիր գույնը պայմանավորված է երկաթի եռարժեք օքսիդով:

1. Հայաստանում կան օպսիդիանի , լեռնային ապարի մեծ պաշարներ: Այն հայտնի է որպես հրաբխային ապակի: Ժողովրդի մեջ տարածված է սատանայի եղունգ անվանմամբ, դրա փայլով զմայլվել են շատերը՝ Երևանից Սևան ուղևորվելիս: Ըստ հայտնի վարկածներից մեկի հունարենից թարգմանաբար այն տեսիլք , տեսարան է նշանակում, քանի որ կիրառվել է հայելիների պատրաստման համար: Այդ անվանմամբ այն հիշատակվում է անգամ Պտղոմեոս Ավագի հանրագիտարանում: Այժմ որոշ երկրներում դրանից պատրաստում են վիրաբուժական նշտարներ:

1. Բնության մեջ կերակրի աղը հանդիպում է հալիտ միներալի ձևով, որը հունարենից թարգմանած աղ և ծով է նշանակում: Բնական հալիտը հազվադեպ է սպիտակ լինում , այն սովորաբար դեղնավուն երանգ է ունենում , բայց հանդիպում է նաև կապույտ հալիտ: Այդ գույնը վկայում է այն մասին , որ աղը ճառագայթվել է հարևանությամբ գտնված ուրանի հանքով: Հալիտը բնական է , քիմիապես մաքուր չէ և մինչև 8% խառնուրդներ է պարունակում: Առավել հաճախ դրա կազմության մեջ առկա են մագնեզիումի քլորիդ և մագնեզիումի սուլֆատ , որոնք էլ պայմանավորում են խոնավածուծ հատկությունը: Արդյունահանման տարածքից կախված՝ հալիտը կարող էպարունակել նաև մանգան, երկաթ, պղինձ, ֆտոր, ցինկ և այլ տարրեր:

1. Բասկունչակը ՌԴ Աստրախանի մարզում գտնվող աղի լիճ է , զբաղեցնում է 115 կմ ² տարածք, 21մ ցածր է ծովի մակարդակից , աղիությունը 300 պրոմիլ է: Այդ լճի մասին հիշատակվում է դեռ 1627 թ-ին՝ որպես վայր, որտեղ սառցի պես մաքուր աղ են կոտրում:Բասկունչակի կերակրի աղը միջին հաշվով պարունակում է 97 % նատրիումի քլորիդ, 0,18% մագնեզիումի քլորիդ, 0,19% կալցիումիի քլորիդ , 1,1% կալցիումի սուլֆատ:

1. Դեռևս 1626 թ. գերմանացի քիմիկոս Գլաուբերը, ուսումնասիրելով Նոյշտադտ քաղաքի հանքային ջրերը, հայտնաբերեց միրաբիլիտի բուժիչ հատկությունները: Այդ նյութը այսօր հայտնի է որպես գլաուբերյան աղ : Այն ավելի քան 300 տարի կիրառվել է որպես մատչելի և անվնաս թուլացնող միջոց: Միրաբիլիտի օգտագործման մյուս ոլորտը ապակու արտադրությունն է: Միրաբիլիտի՝ գլաուբերյան աղի մեծ պաշարներ կան Կարա-բողազ գոլ կասպյան ծովալճակում՝ Թուրքմենստանի տարածքում: Ձմռանը, երբ Կասպից ծովի ջրի ջերմաստիճանը հասնում է 5,5-6ºC , այն բյուրեղանում է ծոցի ափերին և հատակին:

Արտադրություն

1. Հայտնի է ,որ այժմյան Ալավերդու տարածքում դեռ 1770 թ. ֆրանսիական կապիտալի ներդրմամբ հիմնվել էր Ռուսական կայսրության առաջատար պղնձաձուլարաններից մեկը՝ Լալվարի Մանես գործարանը: Կան հավաստի տվյալներ այն մասին, որ ռուս հանճարեղ գիտնական Մենդելեևը այդ տարածքներում անձամբ է կատարել որոծ հետազոտական աշխատանքներ սուլֆիդային հանքաքարի բաղադրության որոշման ուղղությամբ: Հետագայում Ալավերդու լեռնամետալուրգիական կոմբինատում գործում էր պղնձաձուլման ավարտուն շղթա, որը ներառում էր էլեկտրոլիտային պղնձի գլանվածքի, պղնձարջասպի և ծծմբական թթվի լայնածավալ արտադրություններ:

1. Կոքսագազը, գեներատորային բնական գազերը վնասակար խառնուրդ հանդիսացող ծծմբաջրածնից մաքրելու և վերջինիս մեջ պարունակվող ծծումբն օգտագործելու համար գազային խառնուրդը բաց են թողնում բնական երկաթի եռարժեք հիդրօքսիդի՝ ճահճային հանքաքարի միջով: Այդ ժամանակ ստացված երկաթի եռսուլֆիդը խոնավ օդում օքսիդանում է՝ նորից առաջացնելով երկաթի եռհիդրօքսիդ և ծծումբ:

1. 1799 թ-ին իտալացի ֆիզիկոս Վոլտան հայտնաբերեց վոլտյան սյունը, որը հաստատուն էլեկտրական հոսանքի ստացման առաջին սարքն էր և ժամանակակից գալվանական էլեմենտների նախատիպը: Գալվանական էլեմենտում քիմիական էներգիան վերածվում է էլեկտրական էներգիայի: Գալվանական ավազանում , ընդհակառակը, էլեկտրական էներգիան վերածվում է քիմիական էներգիայի , այսինքն ՝ տեղի է ունենում էլեկտրոլիզ՝ էլեկտրատարրալուծում:Էլեկտրոլիզի օրենքները 1830-ինհիմնավորել է Ֆարադեյը:Այս թեման ուսումնասիրում են թե քիմիայում , թե ֆիզիկայում:

1. Դիտարկենք էլեկտրոլիզի կիրառման օրինակ. մետաղական իրերը կոռոզիայից պաշտպանելու համար դրանց մակերեսը պատում են այլ մետաղի շերտով: Էլեկտրոլիզի կիրառմամբ ստացված ծածկույթները ամուր են , երկար են ծառայում: Հատկանշական է, որ այս եղանակով կարելի է մետաղապատել ցանկացած ձևի իրեր՝ ապահովելով դրանց դեկորատիվ տեսքը:Այս ճյուղը հայտնի է որպես գալվանաստեգիա:

1. Հայտնի է , որ մետաղները հալված վիճակում խառնվում են՝ առաջացնելով լուծույթ: Վերջինս սառչելիս վերածվում է պինդ համաձուլվածքի լուծույթի: Հաճախ կիրառվում են 2 մետաղների համահալումից ստացված համաձուլվածքները:Եթե ելային մետաղները ունեն նմանատիպ բյուրեղավանդակ և համաչափելի ատոմային շառավիղներ , ապա ստացվում է , այսպես կոչված , տեղակալման պինդ լուծույթ: Այդպիսի համաձուլվածքը կարելի է դիտել որպես ելային մետաղներից մեկի բյուրեղ, որում որոշ ատոմներ տեղակալված են երկրորդ մետաղի ատոմներով:

1. Երբ ելային մետաղների ատոմային շառավիղներն անհամաչափելի են, ապա ստացվում է , այսպես կոչված , ներդրման պինդ լուծույթ: Այդպիսի համաձուլվածքում փոքր շառավղով մետաղի ատոմները տեղավորվում են մյուս մետաղի բյուրեղավանդակի «դատարկություններում»: Ներդրման համաձուլվածքները իրենց ամրությամբ և կարծրությամբ գերազանցում են ելային 2 մետաղներին: Որոշ դեպքերում 2 մետաղների համահալումից բյուրեղանում են որոշակի հաստատուն բաղադրությամբ միջմետաղական միացություններ:

1. Կոլոիդները այնպիսի համակարգեր են, որոնցում մասնիկների չափերը 1-100 նմ են, և որոնք անզեն աչքով անտեսանելի են: Կոլոիդները իսկական լուծույթներից տարբերվում են տեսանելի լույսը ցրելու հատկությամբ / Տինդալի երևույթ /: Դրանք կարող են առաջանալ քիմիական ռեակցիաների հետևանքով: Օրինակ նատրիումի կամ կալիումի սիլիկատները հանքային թթուների հետ փոխազդելիս գոյանում է սիլիկաթթվի կոլոիդ լուծույթ: Երկաթի եռարժեք աղերը հիդրոլիզի արդյունքում առաջացնում են երկաթի եռարժեք հիդրօքսիդի զոլ: Զոլեր կարող են դառնալ նաև ցիտոպլազմայի, բջջահյութի, արյան ավշի, հյուսնածքահեղուկի, մարսողական հյութերի հումորալ հեղուկները:Այդպիսի համակարգերը երբեմն օժտված են յուրահատուկ սոսնձող հատկությամբ / օսլա, սպիտակուցներ, պոլիմերներ /:

1. Ժամանակի ընթացքում կոլոիդ մասնիկները կարող են կոագուլվել՝ իրար միանալով խոշորանալ: Որոշ կոլոիդներ կոագուլվում են տաքացնելիս, միջավայրի թթվահիմնային փոփոխությունից կամ էլեկտրոլիտ ավելացնելիս: Կոլոիդ համակարգերից են հայտնի կոսմետիկ որոշ միջոցներ, մսային արգանակը, մեդուզաների մարմինը, մազերը , մկանային և նյարդային հյուսվածքները: Ժամանակի ընթացքում դոնդողի կառուցվածքը խախտվում է . նրանցից անջատվում է ջուրը:Այդ երևույթը հայտնի է սիներեզիս անվանմամբ:

Եթե ֆուտբոլի գնդակը մեծացնել N_A անգամ ըստ ծավալի, ապա նրա մեջ կտեղավորվի ամբողջ երկրագունդը, իսկ եթե NA անգամ մեծացվի գնդակի տրամագիծը, ապա նրա մեջ կտեղավորվի հարյուրավոր միլիարդ աստղեր պարունակող ամենամեծ գալակտիկան: Ի դեպ , տիեզերքում գտնվում է մոտավորապես N_A աստղեր:

Եթե ագռավը 100 տարին մեկ նստի գրանիտե ժայռին , որն ունի խորանարդի տեսք և որի կողի երկարությունը 1կմ է , ապա ժայռը կմաշվի 1/1000 –ական գրամով: Տարիների թիվը , երբ ժայռից չի մնա ոչ մի հատիկ , կլինի ավելի փոքր , քան Ավոգադրոյի թիվը: