Ибрагим Асанов. «Биринджи разведка» икяесинде дженк мевзусы.

ПЛАН КОНСПЕКТ УРОКА ПО КРЫМСКОТАТАРСКОМУ ЯЗЫКУ 6А6Б КЛАСС

ТАРИХ: 29.02.2022 – 02.03.2022

Мевзу: Ибрагим Асанов. «Биринджи разведка» икяесинде дженк мевзусы.

Макъсатлар:

- талебелерни И.Асановнынъ иджадынен таныштырув;

- «Биринджи разведка» икяесинен таныштырмакъ;

- бильги алув фаалиетини,нутукъ ве афызыны, эсерлерни окъувгъа мусбет мотивацияны инкишаф эттирмек;

- нутукъ,фикир этюв, тасавур къабилиетини шекиллендирмек;

- метиннен чалышмагъа огретмек;

- метинде керекли малюматны тапмакъ;

- группаларда чалышмагъа огретмек; 

- дженкяверлерге сайгъы ве урьмет ашламакъ;

Маариф (обр.):

- И. Асановнынъ «Биринджи разведка» икяесинен таныш олмакъ;

- талебелернинъ тиль байлыгъыны зенгинлештирмек .

Инкишаф эттирюв(разв.) :

-озь фикирлерини догъру ифаде этмеге алыштырмакъ ;

- алынгъан янъы бильгилерини амелиятта къулланмакъ ;

- озь нокътаий назарыны исбатламагъа алыштырмакъ .

Тербиелев(воспит.):

- тильге урьмет ве севги ашламакъ.

- сыныфта талебелернинъ озь ара ве оджанен багълы гузель мунасебетлер тизилювини къайгъырмакъ

Планлаштырылгъан нетиджелер(Планируемые результаты).

1. Предметные : И. Асановнынъ омюри ве иджадыны огренмек .

2. Метапредметные: ана тили бильгилерини башкъа фенлерде къулланмакъ ; фенлер ара олгъан багъыны сечмек ; алынгъан бильгилерини амелиятта къулланмакъ .

3. Личностные : къырымтатар тилининъ эмиетини анъламакъ ; тильге урьмет ве севги ашламакъ ; нутукъ байлыгъына ынтылмакъ .

Дерснинъ чешити: янъы мевзуны огренюв.

Донатма: дерслик, вазифелер,ИКТ,ресим,видеоролик

Эпиграф Чевирильди эм мермерге, эм тунчкъа

Эляк олып кеткен джесюр аскерлер!

Р. Халид

Дерснинъ кетишаты

I.Тешкилий къысым

Дерснинъ эпиграфы узеринде иш

Дерснинъ мевзу ве макъсадыны сеслендирюв. Мотивация

Дерс макъсатларыны талебелернен бельгилемек

1. дженк акъкъында видеоролик бакъыла. Ролик «Ассоциатив тюп» тизмек.

Дженк не олгъаныны сиз бильсенъиз керек. Халкъ башына насыл агъырлыкълар тюшкенни сиз кинофильмлерден,бедий китаплардан танышсыз. Ашагъыдаки тюпке дженкке аит сёзлерни кетирейик.

Янгъын, козьяш, эляк, олюм, хасталыкъ,оксюзлик,виране

II. Янъы мевзу устюнде чалышув

Оджанынъ Улу Ватан дженки акъкъында базы тарихий малюматлары.

Улу Ватан дженки башлагъанына чокъ йыллар кечсе де, лякин о дешетли куньлерни бизден не къадар узакълаштырсалар да, дженкнинъ фелякетили акъибети инсанларнынъ анъларында ич де силинмей. Къырымтатар халкъы дженкнинъ биринджи куньлеринден башлап, халкъ дженк мейданларында эляк олгъанларнынъ хатиресини мукъддес сакълай. Гъалебеге къырымтатар халкънынъ къошкъан иссеси пек буюктир. Бизим къараманларымыз о дешетли дженк йыллары джебеде фааль курештилер.

  Халкъымызнынъ пек чокъ генераллары ,юзге якъын полковниклери, бинълердже офицер ве адий аскерлери озь яшайышларыны Ватанымыз ичюн къурбан эттилер.

  Олар миллетимизни рухландырып, янъы енъишлерге етекледилер.

Амет-хан Султан. Бу адам озюнинъ япкъан къараманлыкъларынен бутюн дюньяда танылды. Онынъ шанлы омюри тиллерге дестан олды.

 Фетислям Абилов. Джесюр инсан, бизим ватандашымыз , 9 кунь ичинде 16 койни душмандан азат эте

Абдуль Тейфукъ. Халкъымызнынъ ватанпервер, бильгили инсанларындан биридир. Дженктен эвель мектепте чалышып, талебелерге Ана-Ватанымызгъа севги ве урьмет дуйгъуларыны ашлап, озю де Ватанны къорчаламагъа ашыкъты.Алиме Абденнанова . Джаныны феда эткен дженкчи къызларымыздан биридир,Узеир Абдураманов, Сеитнафе Сеитвелиев, Абдураим Решидов, Сеит-Ибраим Мусаев,

Дженкяверлер арасында къырымтатар языджылар ве шаирлер дженкнинъ биринджи куньлеринден озь къалемлерини силягъа авуштырып, Ватанны душманлардан къорчаламагъа кеттилер

Олар зор сынавлардан шерефнен кечкен, озьлерининъ джесюрликлеринен сынъырсыз севги беслеп, Ватанымыз ичюн курешлерде гъалебе къазандылар.

Дженкке кеткен 15 языджымыздан он экиси, яни Ыргъат Къадыр, Амди Алим, Осман Амит, Макъсуд Сулейман, Абляй Шамиль,Азам Амет, Бекир Ваап, Мамут Дибагъ, Меннан Джаманакълы, Таир Усеин, Осман Батыров, Эннан Алимов кери къайтып кельмедилер. Оларнынъ къыскъа омюри ичинде къалдыргъан юксек бедиий эсерлери эдебият хазинемизде эбедий яшайджакъ эсерлердир

Кечкен дженкнинъ гъалебесине эркеклернен бир сырада бизим къадынларымыз да буюк иссе къоштылар. Оларнынъ ватанперверлиги акъкъында китаплар чыкъты, очерк, дестанлар язылды. Шанлы къадынларымыз дженкнинъ буюк къыйынлыкъларыны корип кечирдилер, олар юрек эмиринен джебэлерде, фронт аркъасында, гизли тешкилятларда, партизанлыкъта мисли, корюнмез джесюрликлер косьтердилер. О афатлы дженкнинъ аджджысы аля бугунь юреклеримизде, аналарнынъ козьяшларында, тул къалгъан къадынларда, ана-бабасыз къалгъан балаларнынъ къальбиндедир. Дженкте кими гъайып ольди, кими эляк олды, кими сагъ къалды, базылары дженкнинъ бутюн ёлларыны юрди. Ольгенлер де, сагъ къалгъанлар да - эписи бугунь бизим хатиримизде, бизим зеинимизде. Оларгъа джан - гонъюльден урьмет этемиз. Къараманлыкъ шунынъ ичюн унутылмай ки, дженкнинъ алеви-атеши сувнен дегиль де, къаннен сёндирильди.

(на 3-4 мин)

«Мий уджюми» усулы иле, И.Асановнынъ терджимеиалы узеринде иш.

Онынъ терджимеиалы акъкында не бильдинъиз?

1.И.Асанов къаерде ве не вакъыт догъды?

2. Урушта насыл полкта хызмет этти?

3.Насыл орденлернен мукяфатландырылды?

3.Метиннен чалышув.

Оджа: Бугунь биз онынъ разведкаджылар акъкъында язгъан икяеси устюнде алышаджакъмыз

Суаль-джевап по содержанию

1.Эсердеки вакъиа не вакъыт олып кече?

2. Икяенинъ селевасы на коре ким акъкъында язылгъан?

Икяенинъ къараманлары ким?( разведчиклер)

3. Разведчиклер не макъсаднен разведкагъа чыкъалар?

4. Вазифени беджерелерми?

- «Иджадий устаханеси»усулы чалышув

( метин 3 къысымгъа болюне эр бир группагъа вазифелер бериле)

Группаларда иш

1 гр. «Кластер» усулы иле Разведчиклер акъкъында малюмат топлайлар

- шенъ

-киргин

- пек шакъаджы

-гъурурлы

-озь араларында пек дост олалар

- низамлы ве озь сёзюне саип инсанлардыр

2 гр. «Мешакъатлы ёл» разведкаджыларнынъ маршрут –харитасыны азырлайлар(апликация на ватмане)

3 гр.Къараманларнынъ хасиетнамеси ве арекетлери акъкъында икяе эте

Разведкагъа 12 адам чыкъа:

Лейтинант,ярдымджысы Иванов, минаджылар, ве башкъа разведкаджылар.

Олар биринджи кере разведкагъа чыкъалар, бир-бирилерини яхшы танымайлар.

- минаджылар озь ишини догъру ве яхшы беджерелер

-амма лейтинантнынъ ярдымджысы огге кете ве лейтинантнынъ эмирини динълемей, сабыр этмей. Джанлы тильни-сакъчыны сессиз алып оламайлар.атышма чыкъа ве сакъчы агъыр яралы алда, сагъ алып келялмайлар.

Беден ве козь раатлыгъы. (Оджа теклиф эткен арекетлерни текрарлайлар.)

Ишлернинъ такъдими.

Оджа талебелернинъ джевапларыны умумийлештире

Умумий суаль бериле: къырымтатар халкъынынъ белли разведчиклерден кимлерни билесинъиз? (Алиме Абденнанова ве Абдуль Тейфукъ акъкъында талебелер айтып берелер)

Оджанынъ къыскъадан Велиляев Насибулла акъкъында икяеси.

IV.Пекитюв

Тахтадаки эпиграф узеринде чалышув ,

- Эпиграфымыз дерске келишеми?

Сиз насыл анълайсынъыз «Чевирильди эм мермерге, эм тунчкъа

Эляк олып кеткен джесюр аскерлер!»

-Айтынъыз, бизим койде бойле абиделер, эйкеллер бармы?

V.Нетидже. Рефлексия.

Учь «Н» суалине джевап бермек.

1. Насыл языджынен таныш олдыкъ?

2. Насыл икяе язгъан?

3.Не акъкъында бу эсер?

Оджа : Халкъымызнынъ къараманлары,оларнынъ япкъан джесаретлери унутылмаз. Биз дженк йылларында иштирак эткен къараманларымызны унутмамакъ керекмиз,ве келеджек несиллеримизге олар акъкъында икяе этип , урьмет ве сайгъы ашламакъ керекмиз.

Бугунь бизлер Ватан сувун тоя-тоя ичкенде,

Къат-къат котерильген эвлер янчыгъындан кечкенде,

Ватан ичюн къурбан кеткен йигитлерни унутмайыкъ!

VI.Эв вазифеси.Икяени окъумакъ. Икяенинъ планыны тизмек.

Баалав (Микрофон усулы)