Инклюзивті білім беру жағдайында кедергісіз білім беру ортасын құру жолдары

Кедергісіз білім беру ортасын ұйымдастыру

ЖОСПАРЫ:

• Инклюзивті білім беру нұсқаларының сипаттамасы (тұрақты, толық; тұрақты, толық емес; уақытша, ішінара; эпизодтық; қашықтықтан оқыту).
• Қауіпсіз білім беру ортасының түсінігі.
• Қауіпсіз білім беру ортасын құруды ресурстық қамтамасыз ету жағдайларына қойылатын талаптар.

БІЛІМ БЕРУ ОРТАСЫ

???

Инклюзивті білім беру ортасы

???

Инклюзивті білім беру ортасы-

білім беру процесінің барлық

субъектілеріне тиімді өзін-өзі

дамыту мүмкіндігін

қамтамасыз ететін білім беру

ортасының түрі.

Инклюзивтік білім беру ортасы ЕББҚЕ балалардың келесідей білім беру мәселелерін шешуді көздейді:

• білім беру кеңістігінің әр баланың қажеттіліктеріне бейімделуі,
• білім беру процесін қайта құру,
• әдістемелік икемділік және вариативтілік,
• қолайлы психологиялық климат,
• оқу үй-жайларын қайта жоспарлау: балалардың барлық қажеттіліктеріне жауап беруі және мүмкіндігінше балалардың білім беру процесіне толық қатысуын қамтамасыз ететіндей болуы.

Кеңістіктік-пәндік компонент - бұл мекеменің қолжетімді (кедергісіз) сәулет-кеңістіктік және материалдық мүмкіндіктері; балалардың білім беру қажеттіліктеріне сәйкес келетін қазіргі заманғы құралдармен және жүйелермен қамтамасыз етілуі.

Қауіпсіз білім беру ортасын құруда педагогикалық ұжым міндетті:

• Директор уәждемесінің болуы;
• Негізгі құндылықтар, мақсаттармен білім беру ортасын технологияландыру және ЕББҚЕ балаларды оқытуда педагогикалық ұжымының инклюзияға психологиялық дайындығы;

ИБ беру жағдайында қауіпсіз ортаны құруда қажет:

• Қажетті мамандардың (дефектолог-мұғалімдердің, педагог-психологтардың, логопедтердің, ассистент-көмекшілердің және т. б.) немесе психологиялық-педагогикалық және медициналық-әлеуметтік орталықтармен ЕББҚЕ балаларды психологиялық-педагогикалық сүйемелдеу туралы шарттардың болуы
• ЕББҚЕ балаларды оқыту және тәрбиелеу үшін арнайы жағдайлардың, оның ішінде кедергісіз ортаның болуы;
• Инклюзивті білім беру жағдайындағы педагогтарының біліктілігін арттыру мүмкіндігі

ЖББ мекемедегі ИББ дамуының бірінші кезеңіндегі іс-шаралар:

• Директор инклюзивті білім беру ортасын ұйымдастыру туралы шешім қабылдайды;
• Білім басқармасының бірлескен өкілдері мамандардың біліктілігін, пәндік-дамыту ортасын, білім беру бағдарламалары мен технологияларын жинақтауға талдау жүргізеді.

Білім беру мекемесіндегі ИО құрудың бірінші кезеңіндегі іс-шаралар:

• Директор бастаған педагогикалық ұжым отырысы негізгі мақсаттарды, құндылықтарды және инклюзия принциптерін, ұжымның перспективалық және ағымдағы іс-қимыл жоспарын талқылау және пысықтау, кешенді комиссия құрамын анықтау және инклюзивті білім беруді ұйымдастыру және дамыту жөніндегі үйлестірушіні бекітеді;
• ЕББҚЕ балалардың отбасыларымен танысу және алғашқы диагностикаларды жүргізу (ұсыныстарымен).

Білім беру мекемесіндегі ИО құрудың бірінші кезеңіндегі іс-шаралар:

• Ата-аналар жиналысы өткізіледі

• Сабақ кестесі құрастырылады

• ЕББҚЕ балаларға арналған жеке (вариативті) сабақ кестесі

Әрбір бала жеке талқыланады

Инклюзивті сыныпта оқу үдерісін бейімдеу және түрлендіру:

• Жұмыс оқу жоспары
• Міндетті оқу бағдарламасы
• Вариативті оқу бағдарламасы
• Білім алушының дайындық деңгейі

Білім беру мазмұнын игерудің базалық

деңгейі-білім алушылардың білім, білік

және дағды көлемінің міндетті

минимумын меңгеру деңгейі

Білім беру мекемесіне кіру

Тірек-қимыл аппараты бұзылған мүгедек балалар үшін мектепке кіре берісте пандус орнату қажет.

Пандус арбадағы бала өз бетімен көтерілу және оның бойымен түсу үшін жеткілікті (10-12о) қысқа болуы тиіс.

Пандустың қажетті атрибуттары қоршау борты (биіктігі - 5 см кем емес) және тұтқалар (биіктігі - 50-90 см) болып табылады, олардың ұзындығы әрбір жағынан пандустың ұзындығынан 30 см артық болуы тиіс.

Қоршаушы ернеу арбаның сырғуын ЕСКЕРТЕДІ. Есіктер пандустың қарама-қарсы жағына ашылуы тиіс, әйтпесе бала арбада төмен қарай сырғып кетуі мүмкін.

Мектепке кіруді күзеттің алдын алу үшін қоңырау шалумен жабдықтау ұсынылады.

Білім беру мекемесіне кіру

Көру мүмкіндігі шектеулі балалар үшін мектепке кірер кезде баспалдақтың шеткі сатылары қарама-қарсы түске боялуы қажет.

Баспалдақтар міндетті түрде таяныштармен жабдықталуы тиіс.

Есік ашық контрасты бояу қажет. Шыны есіктерде ашық бояумен ашылатын бөліктер белгіленуі тиіс.

Білім беру мекемесінің ішкі кеңістігі

Мектептің барлық периметрі бойынша дәліздерді тұтқалармен жабдықтау қажет.

Есік ойықтарының ені 80-85 см кем болмауы тиіс, әйтпесе мүгедектер арбасында адам одан өтпеуі тиіс.

Арбадағы адам көтерілуі үшін, жоғарғы қабаттарға, мектеп ғимаратында ең болмағанда бір лифт (мүмкін, қажет шектеуге, оған қалған оқушы), сондай-ақ көтергіштер баспалдақтар қарастырылуы тиіс.

Егер мектепте телефон бар болса, оны төмен орналастыру көтеру керек. Өйкткені қажетті жағдайда арбадағы бала қолдана алатындай.

Білім беру мекемесінің ішкі кеңістігі

Көру қабілеті бойынша мүгедек балалар үшін едендерді әртүрлі бедерлі жабындармен төсеу қажет: бағытын ауыстырған кезде еден бедері де өзгереді. Бұл еден плиткасы және тек кілем жолдары болуы мүмкін.

Мектеп ішіндегі шеткі сатылар кіре берістердегідей, жарқын қарама-қарсы түстерге боялып, таяныштармен жабдықталуы керек. Сынып кабинеттерінің атаулары кестелерде қарама-қарсы түстердің ірі шрифтімен жазылуы тиіс. Атауларды Брайль шрифтімен жазу қажет.

Шешінетін бөлме

ЕББҚЕ балаларға өту жолдарынан шет жағындағы аймақты бөліп қою, оны тұтқалармен, орындықтармен, сөмкелер мен киімдерге және т. б. арналған сөрелермен және ілмектермен жабдықтау қажет.

Сондай-ақ, осы мақсаттар үшін жеке шағын бөлме бөлуге болады.

АСХАНА

Асханада ЕББҚЕ балалар үшін басқ балалар өтпейтін аймақты қарастыру қажет.

Мүгедектер арбасында еркін жүріп-тұру үшін үстелдердің арасындағы өту енін 1,1 м дейін ұлғайту ұсынылады.

Бұл үстелдер асханада буфет тірегіне жақын болуы керек.

Сонымен қатар, басқа сыныптастардан бөлек асханаға ЕББҚЕ балалардан басқаларды отырғызуға болмайды.

ӘЖЕТХАНА

Дәретханаларда тірек-қимыл аппараты бұзылған балаларға (оның ішінде арбалы-мүгедектер) көлемі 1,65 м кем емес 1,8 м жеке кабинка орнату керек.

Арнайы кабинадағы есіктің ені кемінде 90 см болуы тиіс.

Унитаз жақтарының бірінің жанындағы кабинада креслолардан унитазға ауыстыру мүмкіндігін қамтамасыз ету үшін кресло-арбаларды орналастыруға арналған бос алаң көзделуі тиіс.

Кабина тұтқалармен, штангалармен, аспалы трапециялармен және т.б. жабдықталуға тиіс. Дәретханадағы кем дегенде бір раковина еденнен 80 см биіктікте орналасуы керек. Айналардың және қолды кептіруге арналған электр аспабының төменгі шеті, сүлгі мен дәретхана қағазы осындай биіктікте орналасады.

Спорт зал

Тірек-қимыл аппараты бұзылған мүгедек балаларға арналған дене шынықтыру залы жанындағы шешінетін орын, себезгі және дәретхана ені кемінде 90 см болатын кең өту жолдары мен есік ойықтарымен жабдықталуы қажет.

Сынып кабинеттері

Есту қабілеті нашар мүгедек балаларға оқушы орындарын электракустикалық аспаптармен және жеке құлаққаптармен жабдықтау қажет. Нашар еститін балалар жақсы бағдарлануы үшін сыныпта сабақтың басталуы мен аяқталуы туралы хабарлайтын сигналдық шамдарды орнату керек.

Сондай-ақ қамтамасыз ету қажет:

1.Жеке білім беру бағыттары.

2.Баланың жақын және өзекті даму

аймағының үйлесуі.

3. Білім беру кеңістігіндегі орталардың

өзара кірігуі (оқу, оқыту, әлеуметтендіру).

Көру қабілеті әлсіреген балалардың кеңістігінде кедергісіз жүріп-тұру үшін есіктерде, үстелдерде, құрал-саймандарда қызыл түсті жиектеу, дене шынықтыру және Музыка залдарында белгі салу түрінде шекаралық желілер (фото); тактильді көрсеткіштер, тактильді плитка, жолдар қажет.

Нашар көретін баланы бағдарлау дағдыларын меңгерудегі қиындықтарды назарға ала отырып, таяқпен жүруді қамтамасыз ету және мектепке дейінгі жастан бастап оның көмегімен жүріп-тұру тәсілдерін үйрету қажет.

Көру қабілеті нашар балалар үшін

Балалардың кеңістіктік бағдарының ерекшеліктерін ескере отырып, жарақат алу қаупі жоғары жиһазды жаңғыртуға болады: үстел бұрыштарын кесіңіз.

Қозғалу және көру функциясы шектелген балалар үшін үстелдер заттарға домалауға мүмкіндік бермейтін арнайы ернеулермен жабдықтау.

Ал қозғалуы шектелген бала үшін арнайы бағдарламасы бар үстел-орындық қажет.

Көру қабілеті нашар балалар үшін

Көру қабілеті нашар адамдар үшін

Нашар көретін баланың қолын оқуға дайындау және тактильді қабылдауды дамыту үшін Брайль шрифтін қолдану арқылы тактильді кітаптарды, оқу материалдарын қолданамыз.

Дыбысты тыңдау үшін дыбысты, тасымалды колонкаларды ұсынамыз.

Есту қабілеті нашар балалар үшін

Кедергісіз орта параметрлерінің бірі білім беру процесін техникалық қамтамасыз ету болып табылады.

Балалардың түрлі санаттары үшін арнайы техникалық құралдар қолданылады (мысалы, есту қабілеті бұзылған балалар үшін кедергісіз ортаның сипаттамалары жеке есту аппараттарының (немесе кохлеарлы импланттардың), FM- жүйелерінің болуымен, сондай-ақ білім беру бағдарламасын меңгеруді жеңілдететін оқу процесіне компьютерлік технологияларды енгізумен анықталады.

Кіру жолы

Пандустар, стационарлық

КІРЕТІН ЖОЛ

Телескапиялық пандустар

Мобильді пандустар

КІРЕТІН ЖОЛ

Ашық пандус

Аудармалы пандус

Кіру жолы

Пандустар, стационарлық

КІРЕТІН ЖОЛ

Телескапиялық пандустар

Мобильді пандустар

КІРЕТІН ЖОЛ

Ашық пандус

Аудармалы пандус

Кіру тобы

Қоңырау түймелері

Тұтқалар

Тұтқалар

Компьютерное оборудование

Компьютерлік жабдықтар

Компьютерлік жабдықтар

Специальная мебель, столы, парты

Арнайы жиһаз, үстелдер, парталар

Арнайы жиһаз, үстелдер, парталар

Арнайы жиһаз, үстелдер, парталар

Инклюзивті білім беру ортасының мәселелері