«Организмнің эмбриондық және постэмбриондық дамуындағы қоршаған орта факторларының рөлі»

Батыс Қазақстан облысының білім басқармасының «Бөкей ордасы колледжі» мемлекеттік коммуналдық қазыналық кәсіпорны

Тақырыбы:

«Организмнің эмбриондық және постэмбриондық дамуындағы қоршаған орта факторларының рөлі»

Пәні: Биология

Оқытушы : Лукпанов Б.С.

Сайқын, 2019 жыл

Сабақ тақырыбы: Организмнің эмбриондық және постэмбриондық дамуындағы қоршаған орта факторларының рөлі.

Күні:

Тобы: 1 курс Аспаз

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: организмнің эмбриондық және постэмбриондық дамуындағы қоршаған орта факторларының рөлі, токсиндік заттардың әсері туралы түсінік қалыптастыру;

Дамытушылық: сабақтың мазмұнын ашып, түсінуге жағдай жасау:сөйлеу дағдыларын, сөздік қорын, ақыл ойын және шығармашылық қабілеттерін дамыту;

Тәрбиелік: салауатты өмір сүруге тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: теориялық сабақ

Сабақтың типі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: тақырыпты түсіндіре отырып түйінді мәселе қою

Сабақтың технологиясы: сын тұрғысынан ойлау технологиясы
Сабақтың көрнекілігі:Интерактивты тақта, тірек сызба нұсқалары,кітаптар,
Пәнаралық байланыстар:   химия, салауаттану, экология,медицина
Сабақтың барысы:
І Ұйымдастыру. Амандасу, кезекші есебін тыңдау.

Оқушылардың назарын сабаққа аудару.

Психологиялық тренинг

“Мен қандаймын?

(Түстерді таңдау арқылы өздерінің мінездерін білу)

Алқызыл — нәзік жанды ұяң жандардың түсі. Осындай адамдар туралы жұрт өмірдің тек жақсы, жарқын жақтарын ғана елеп ескеріп, қараңғы тұстарын ескергісі келмейді. Аузын ашса жүрегі көрінетін, кіршіксіз, табиғи болмысты биязы және әдемі заттармен жайлылықты сүйетін адам. Оған сезімталдық, нық сенімділік қасиеттері де тән.

Сары - жылу мен жарықтың түсі. Бұл адамдар көпшіл, достыкқа берік, еркіндікке талпынғыш. Ол бәрінен де өз еркіңдігін биік қойып, әр түрлі шектеулерді жек көреді. Көңіл күйі тез өзгергіш, оптимист адам.

Жасыл — өзге біреудің сіздің үстіңізден билік жүргізгенін қаламайсыз. Өмірге деген құштарлығыңыз да зор.Жақындарыңыздың қолдауын сезген кезде тау-тасты қопаратындай алапат күшке ие боласыз мақсатыңызға ұмтыла түсесіз.Жаныңызда сүйеу болар адам болса еш қиындыққа мойымайсыз.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау: “ Миға шабуыл”.
1-топ

1. Онтогенез қандай кезеңдерден тұрады?

2. Эмбриология дегеніміз қандай ғылым?

3. Түрленіп даму дегеніміз не?

4. Биогенетикалық заң туралы қазіргі көзқарастар?

5. Сперматогенез дегеніміз не?

2 – топ.

1. Гаметогенез дегеніміз не?

2. Жынысты көбею?

3. Ұрықтану дегеніміз не?

4. Гаструла дегеніміз не?

5. Тура даму дегеніміз не?

3 – топ.

1. Постэмбриондық даму дегеніміз не?

2. Нейрула дегеніміз не?

3. Овогенез дегеніміз не?

4. Қосарлы ұрықтану дегеніміз не?

5. Биогенетикалық заңды қандай ғалымдар тұжырымдады?

ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру:

Видеоролік Сіздерге 10 минут уақыт алдарыңызда тұрған топ атауларын постер жасау арқылы қорғап бересіздер. бас саусақ арқылы топ мүшелері бағалайды.

Жаңа тақырып: Организмнің эмбриондық және постэмбриондық дамуындағы қоршаған орта факторларының рөлі.

Кітаппен жұмыс: Біз ойлаймыз, үйренеміз, үйретеміз әдісі бойынша.

Қоршаған орта жағдайларының ұрыққа әсері.

Пайда болған әр эмбрион қоршаған ортаның жағымсыз әсерлеріне өте сезімтал келеді

Қоршаған орта факторлары

Биотикалық

Абиотикалық

Вирус, бактерия, саңырауқұлақ, жануар, өсімдік

Ылғал, температура,

қысым, радиация, химиялық заттар.

Семей ядролық сынақ полигоны.

Еліміздің тарихындағы ең қайғылы парақтардың бірі - Семей ядролық сынақ полигонының өмірге келуі. Семей ядролық полигоны ауданында 450-ден астам жер үсті және жер асты ядролық сынақтарының өткізілуі нәтижесінде атмосфераға, гидросфераға және литосфераға өте үлкен мөлшерде радиоактивті материалдар шығарылды. Семей ядролық полигонындағы сынақтардың жалпы саны 456 ядролық және термоядролық жарылысты құрады. Олардың 116-сы ашық болды, яғни жер бетіндегі немесе әуе кеңістігінде жасалды.

Радиация әсері

Айналамызда болып жатқан табиғат құбылыстарына мән берелік

Талдау

1-топ

1) Адам организмінің әсіресе эмбриондық, балалық пен жасөспірім шақта дамуына .......... мен ....... зиянды әсер етеді.

2) Организмге ......... ұзақ уақыт түсіп отырғанда, ең алдымен, ......... және ........ жолдары зақымдалады.

3) .......... заттарды пайдалану да организмге зор зиян келтіреді.

4) Ұрықтану соңынан бірінен соң келесілері жүретін жедел митоздар үдерісі ...  

4) Факторларды организмнің қалыпты дамуы үшін ......және ........ деп бөлуге болады.

5)Биогенетикалық заңның авторы ...

1- алкоголь мен никотин, 2 – никотин, өкпе және тыныс жолдары, 3 – есірткілік, 4 – бөлшектену, 5 – қажет және зиянды, 6 – Мюллер мен Геккель

2-топ

1. Басқаларынан кешірек түзілетін ортаңғы ұрық жапырағы ...

2. Өкпе ... ұрық жапырағынан түзіледі.

3. Жүрек ... ұрық жапырағынан түзіледі.

4. Ұрықтанған жұмыртқа жасуша ...

5. Хромосомалар жиынтығы өзгермейтін кездегі жасушалардың бөліну типі ...

6. 1 – аналық жасушадан 4 еншілес түзіліп, ондағы хромосомалар жиынтығы 2 есе кемігендегі жасушалардың бөліну типі ...

1. Мезодерма 2. Энтодерма 3. Мезодерма 6. Мейоз 5. Митоз 4. Зигота

3-топ.

1. Екі гаметалардың қосылуы …

2. Жыныс жасушалардың хромосомалар жиынтығы …

3. Зиготаның хромосомалар жиынтығы…

4. Организм ұрығының дамуы …

5. Организмнің жұмыртқа қабықшасын жарып шыққаннан кейін---

6. Организмның тарихи дамуы…

Жауаптары:

1. 1. ұрықтану

   2. гаплоидты

   3. диплоидты

   4. эмбриогенез

   5. постэмбриондық даму

   6. филогенез

Сергіту сәті: Табиғат адамзатқа аманат

IV.Жаңа материалды бекіту:

1.Бірі қонақта қалғаны үйде әдісі

Кластер жасау

2.Тест сұрақтары

1.Аналық жыныс мүшелерінің ауруларын емдейтін дәрігер.

А. Гинеколог В. дерматолог

С. кардиолог Д. Уролог Е. Хирург

2. Жасушада тұқымқуалаушылықтың бұзылуы ... құрылымына байланысты

А. Лизосоманың В. мембрананың

С. хромосоманың Д. Вакуольдің

Е. Митохондрияның

3. Адамның хромосомаларының диплоидті жиынтығы:

А. 48 В. 23 С. 6 Д. 92 Е. 12

4. Эмбриология ғылымының негізін қалауға үлес қосқан ғалым?

А. Г. Кребс В. И.П.Павлов С.И.И.Сеченов Д. И.Чагиров Е. К.Бэр

5. Эмбриондық дамудан соң дәрнәсілдің пайда болуы:

А. түрленіп даму В. Тура даму С. онтогенез Д.Постэмбриондық даму Е. овогенез

V.Қорытындылау.(білім бағалау)

Сабаққа белсенді қатысқан студенттерді бағалау

VI.Үйге тапсырма:Сұрақтарға жауап жазу

VII. Рефлексия