УА “Скідзельскі дзяржаўны сельскагаспадарчы прафесійны ліцэй”
Званы Хатыні
Куратарская гадзіна, прысвечаная трагедыі ў Хатыні
Скідзель
Мэта:
выхаванне ў вучняў любові да роднага краю як да сваёй малой Радзімы;
фарміраванне асновы нацыянальнай самасвядомасці, вернасці традыцыям, грамадзянскай і прававой накіраванасці асобы, актыўнай жыццёвай пазіцыі;
усведамленне ў вучняў маральных каштоўнасцяў да лёсу Айчыны, яго мінуламу, сапраўднаму, будучаму.
Задачы:
вывучэнне гісторыі роднага краю, знаёмства з лёсам вёскі Хатынь;
выхаванне пачуцця любові, гонару за сваю Радзіму, гатоўнасці яе абараняць;
развіццё ў вучняў павагі, міласэрнасці і спагады да ветэранаў вайны і працы, сем'ям загінуўшых абаронцаў Айчыны, састарэлым людзям;
стварэнне неабходных умоў для выхавання патрыятызму, як духоўнага складніка асобы грамадзяніна.
Неабходнае абсталяванне:
камп’ютар, мутымедыйная прэзентацыя, відэарад, відэаролік.
Мэтавая аўдыторыя:
вучні першага курса 276 групы.
Слайд 1.
Слайд 2.
Настаўнік (чытае урывак з верша А.Вярцінскага):
Вы чулі, як у Хатыні
Звоняць каміны?
Кроў у жылах стыне,
Як слухаеш тыя званы.
Кроў у жылах стыне,
Слухаеш і маўчыш,
А наўкола – пустыня,
А наўкола – ціш.
Толькі адны каміны…
Толькі адны званы…
Толькі адны яны…
Слайд 3.
Настаўнік: (дэманструецца відэарад, настаўнік чытае словы)
Цішыня…. Жудасная, маркотная цішыня….. свеціць сонца. Толькі зрэдку дзесьці высока ў небе ці ў кронах дрэў спяваюць птушкі. Цвітуць кветкі, стракочуць конікі, пахне свежай травой. Здаецца звыклая веска, але…. Раптоўна ДЗЫН-Н-НЬ… Маркотны, цяжкі гук звана…. Затым цішыня… затым зноўку ДЗЫН-Н-НЬ. Здаецца, што ад гэтага гуку стыне у жылах кроў і становіцца так самотна….
Хатынь…. Звыклая беларуская вёска. Але не, не зусім звыклая. Вы не знойдзеце гэту вёску ні на адной карце. Гэта помнік. Помнік усім тым жудасам вайны, якія напаткалі нашу Радзіму; усім тым, хто загінуў і больш ніколі не ўбачыць сонца; усім тым, хто хацеў жыць..
Цэнтральная вуліца, калісьці пясчаная, цяпер шэрая - з граніту. Каліткі, якія цяпер ніхто ніколі не адчыніць. Зрубы хат, на месцы якіх болей не будуць узведзены хаты. Калодзеж, з якога болей ніхто не зможа напіцца. Замест прыгожых палісад, зяленых садоў і драўляных хат адзін толькі шэры граніт і чорны мармур. Паўсюль, наколькі хапае зроку. І пліты, пліты, пліты ….. як на пагосце, і лічбы, і імёны дарослых і дзяцей: 50, 30, 15, 9 год, 7 тыдняў. Страшна… як гэта страшна.
Вучань 1:
Хатынские колокола
Трава сквозь плиты проросла…
Хатынь.
Колокола вызванивают: “Дзынь”.
Над пепелищем этот перезвон,
Как разговор, как шёпот и как стон.
И ветер хрипло прокричит:
Не стынь!
Ты, сердце, это ведь
Хатынь, -
Порог, ведущий в пустоту двора,
Когда-то здесь играла детвора,
И сладко шелестела до утра
Трава.… Как будто бы вчера…
Случилось…. И застыл старик...
Колокола срываются на крик,
Колокола срываются на вой:
Не стой же так, старик,
Прошу, не стой.
И девочка давно уже мертва,
И горлом – это кровь,
А не слова,
Кровь – память пепелищ твоих,
ХАТЫНЬ,
Колокола напоминают:
ДЗЫ-НН-НЬ!
Т. Некрасова
Слайд 4.
Настаўнік:
Калісьць у гэтай вёсцы жылі звыклыя людзі. Працавалі, будавалі жыллё, займаліся гаспадаркай, гадавалі дзяцей.
Слайд 5. А затым здарылася самае жудаснае – ВАЙНА. Вайна, якая знішчыла шмат людзей, зламала шмат жыццяў.
Усе пачалося раніцай 22 сакавіка 1943 года. Партызанскі атрад напаў на нямецкую калонну і забіў афіцэра Ганса Вёльке. Быў вызваны атрад карнікаў, якія па слядах выйшлі на вёску Хатынь. Усё насельніцтва вёскі выганялі з дамоў: жанчын, мужчын, дзяцей і старых людзей – усяго 149 чалавек. Нікому не дазволілі застацца. Усіх сагналі у калгасны хлеў. Зачынілі дзверы, затым абклалі хлеў саломай і падпалілі.
Слайд 6,7.
Людзі хацелі жыць, таму кінуліся на дзеры хлява. Пад цяжасцю чалавечых цел дзверы не вытрымалі і ўпалі. Але замест свабоды людзей сустрэлі дулы аўтаматаў. Усе, хто хацеў вызваліцца, былі застрэлены. Толькі тры чалавека змаглі вызваліцца Віктар Жэлабковіч змог выжыць толькі дзякуючы сваёй маці, якая закрыла яго сваім целам. Антон Бараноўскі, які быў паранены у ногу. Яго рана была настолькі жудаснай, што карнікі прынялі яго за мертвага. Адзіным дарослым, які перажыў гэты ад быў 56-гадовы Іосіф Камінскі. Але яго трагедыя была яшчэ гарчэйшая – у яго на руках памер яго сын. Слайд 8.
Страшна сабе уявіць, што адчувалі людзі, калі ішлі ў хлеў. Як цяжка было бацькам, якія ведалі, што больш не ўбачаць сваіх дзяцей. І як шкада дзяцей, якія болей не ўбачаць сонца.
На месцы, дзе калісьці стаялі хаты, цяпер стаяць бетонныя срубы. Іх усяго 26, толькі як і хат у былой вёсцы. Замест комінаў, званніцы са званамі, якія кожныя 30 секунд звоняць, як бы напамінаючы ўсім аб гэтай жудаснай трагедыі. А на гэтых комінах імёны тых людзей, якія калісьці жылі у гэтых хатах. Слайд 9,10,11.
Вучань 2:
Не Хатыни звон –
А набатный звон!
На месте, где стояли срубы,
Трава кустится на золе
И чёрные печные трубы,
Как вечный траур на земле,
Всё, что осталось от Хатыни
От двадцати шести дворов
Над жуткой тишиной пустыни
Закат пронзительно багров. Слайд 12.
Настаўнік:
У цэнтры былой вёскі стаіць помнік “Непакаляны чалавек” - мужчына з памерлым дзіцём на руках. Гэта Іосіф Камінскі са сваім сынам – Адамам.
Слайд 14,15.
На месцы калгаснага хлява, дзе былі спалены усе 149 жыхароў вёскі, стаіць помнік з граніту, які выглядае, як дах хлява.
На брацкай магіле жыхароў спаленай вёскі ляжыць белы вянок з мармуру. З аднаго боку вянка выбіты наказ памерлых жывым: «Люди добрые, помните: любили мы жизнь, и Родину нашу, и Вас, дорогие. Мы сгорели живыми в огне. Наша просьба ко всем: пусть скорбь и печаль обернутся в мужество ваше и силу, чтобы смогли вы утвердить навечно мир и покой на земле. Чтобы отныне нигде и никогда в вихре пожаров жизнь не умирала!»
А з другога боку адказ жывых памерлым: «Родные вы наши. Головы в скорби великой склонив, стоим перед Вами. Вы приняли смерть, но пламя любви Вашей к Родине нашей советской вовек не погаснет. Память о Вас в народе бессмертна, как вечна земля и вечно солнце над нею!» Слайд 16.
Вучань 1:
Хатынь
Иду безмолвно
По Хатыни.
От жесткой правды
Сердце стынет.
Горячий ветер
Сушит губы.
Здесь вместо хат -
Печные трубы.
И в трубах
по угасшей жизни
Колокола
Справляют тризну...
От пепла стал седым
Закат.
Здесь дети спят.
Здесь вдовы спят.
Здесь все в былом,
Здесь жизнь была.
Колокола...
Колокола. Слайд 17.
Настаўнік:
“Могілкі вёсак”. Пад час вайны яшчэ 186 вёсак паўтарылі шлях Хатыні. Іх таксама спалілі разам з жыхарамі. На гэтым сімвалічным пагосце заходзяцца помнікі з назвамі ўсіх вёсак і лічбамі жыхароў, якія там загінулі.
Слайд 18,19,20.
“Дрэвы жыцця”. Сімвалічна у выглядзе дрэў адлюстраваны назвы вёсак, якія таксама былі спалены разам з жыхарамі падчас вайны, але змаглі адрадзіцца, адбудавацца зноўку. Слайд 21.
Вучань 3: (чытае верш Пятруся Броўкі “Мёртвая деревня”)
Мёртвая деревня.
Нет, невозможно найти оправданье.
Было селенье – осталось название.
Вражьи солдаты ворвались как звери, -
И птицы,
И хаты,
И люди сгорели,
А жить им хотелось,
А жизнь так манила -
Всё в небо ушло,
Чёрным облаком сплыло. Слайд 22.
Настаўнік:
Званы у Хатыні звоняць і звоняць. Іх гукі стукаюць у сэрцы людзей, просячы каб не забывалі людзі тыя жудасы вайны, якія напаткалі нашу краіну.
У быстрым імклівым бегу жыцця праходзяць гады. Але чалавечая памяць вечная. Трагедыя Хатыні, трагедыя іншых беларускіх вёсак ніколі не будуць забыты. Слайд 23.
Гарыць вечны агонь, як сімвал таго, што людзі памятаюць аб гэтай трагедыі і ніколь не забудуць. Слайд 24.
Вучань 4: чытае верш Андрэя Дземенцьева
Вновь иней на деревьях стынет
По синеве, по тишине
Звонят колокола Хатыни
И этот звон болит во мне.
Перед симфонией печали
Молчу и плачу в этот миг
Как дети в пламени кричали!
И до сих пор не смолк их крик.
Над белой тишиной Хатыни
Колокола, - как голоса тех,
Что ушли в огне и дыме за небеса.
"Я - Анна, Анна, Анна!" -
издалека:
Старик с ребенком через страх
Идет навстречу.
Босой.
На бронзовых ногах
Увековечен.
Один с ребенком на руках.
Но жив старик
Среди невзгод,
Как потерявшийся прохожий,
Который год, который год
Из дня того уйти не может.
Он слышит: по голосам
Из автомата.
По детским крикам и слезам -
Из автомата.
По тишине и по огню - из автомата.
Старик все плачет:
Не потому, что старый:
А потому, что никого не осталось:
Село оплакивать родное
Идет в сожженное село.
По вьюгам, ливню и по зною
Несет он память тяжело.
Ему сюда всю жизнь ходить
И до последних дней,
149 душ хранить,
В душе своей:
Теперь Хатынь - вся из гранита
Печально трубы подняла.
Скрипят деревья, как калитка, -
Когда еще здесь жизнь была
Вновь иней на деревьях стынет.
По синеве, по тишине,
Звонят колокола Хатыни.
И этот звон болит во мне… Слайд 25
(Прагляд відэароліка)
Спіс выкарыстанных матэрыялаў:
https://www.liveinternet.ru/users/5144691/post360544939/
http://libverse.ru/dementyev/kolokola-hatuni.htmlhttp://открытыйурок.рф/%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8/634562/
http://yutubvideo.ru/watch/Khatin-stikhotvorenie-avertinskogo/VmfZStkNojQ
http://ist.na5bal.ru/voennoe/17211/index.html
https://yandex.by/images/#!/images/search?img_ lr=10274
https://yandex.by/images/#!/images/search?img_url=https%3A%2F%2Fcontent.onliner.by
https://www.yandex.by/images/#!/images/search?img_url=https%3A%2F%2Ffs00.infourok.ru
https://www.yandex.by/images/#!/images/search
1 094
55 597 
