Жарык. Жарык кубулуштары

А л т ы н э р е ж е:

Эреже

1-эреже

Белги

Активдүү катышуу

2-эреже

Штрафтык санкция

Мугалимдин сөзүн угуу

3-эреже

4-эреже

Тынч отуруу

Фомула суроо

Убакытты туура пайдалануу

Бийлеп берүү

Макал айтуу

1. Бир орундуу сан ойлон 2. Ага андан кийинки санды кош 3. Келип чыккан санга 9ду кош 4. Келип чыккан санды 2ге бөл 4. Келип чыккан сандан биринчи ойлогон санды кемит 5. Канча чыкты?

Убакыттын өтүшү менен мезгилдүү кайталанып туруучу кыймыл

А) Термелүү кыймылы

Б) Амплитуда

В) Жыштык

Г) Өчүүчү термелүү

Сүрөттө көрсөтүлгөн термелүү кандай термелүү деп аталат?

А) Өчүүчү термелүү

Б) Өчпөөчү термелүү

Толук бир термелүүгө кеткен убакыт

А) Термелүү жыштыгы

Б) Термелүү мезгили

В)Математикалык маятник

Г) Эркин түшүү

Маятниктин формуласын тап

A) T=2π

Б) T=2π

В) PV=RT

Г) Т=

Термелүүчү нерсенин тең салмактуу абалынан эң чоң аралыкка жылышы

А) Термелүү мезгили

Б) Термелүү жыштыгы

В) Термелүү кыймылы

Г) Термелүү амплитудасы

Серпилгичтүү чөйрөдө термелүүнүн таралышы

А) Мезгил

Б) Термелүү

В) Толкун

Г) Жыштык

Суудагы толкундар кандай таралган толкундун түрүнө кирет?

А) туурасынан

Б) узатасынан

Төмөнкү чөйрөлөрдүн кайсынысында үндүн ылдамдыгы эң чоң мааниде болот?

А) Аба

В) Темир

Г) Вакуум

Б) Суу

Толкундун фазалык ылдамдыгы 1200м/с термелүү жыштыгы 300Гц. Бул толкундун узундугун тапкыла

А) 900м

В) 4м

Б) 1500м

Г) 0,25м

Томсондун формуласындагы L эмне деп аталат? T=2π

А)Индуктивдүү катушка

Б)Конденсатор

В)Термелүү мезгили

Г) Термелүү жыштыгы

Тема: Жарык. Жарык кубулуштары

1. Жарык түшүнүгү боюнча маалымат аласыңар 2.Жарык булактары жөнүндө билесинер 3. Жарыктын чагылуу кубулушу жана чагылуу закондору менен таанышасыңар 4.Жарыктын сынуу закондору менен таанышасынар 5. Жарыктын бир чөйрөдөн башка чөйрөгө өткөндө сынышынын табиятын түшүнөсүңөр

Айланабыз жарык же карангы экендигине карабай көрүүгө мүмкүн болгон жана курчап турган айлана-чөйрөсүнө жарык чыгарууга жөндөмдүү болгон нерселер жарык булактары деп аталат

Жарык булактары

Жасалма

Табигый

Табигый жарык булактары

Жасалма жарык булактары

Жарыктын таралышынын закон ченеми

Жарык бир тектүү тунук чөйрөдө түз сызык боюнча таралат. Жарык кыймылга келген сызык жарык нуру деп аталат.

Эгер чөнтөк фонарынын лампочкасы менен экрандын ортосуна тунук эмес шарды жайгаштырсак, экранда шардын даана көлөкөсү пайда болот. Мында лампочканын спиралынын өлчөмү шардын өлчөмүнөн кичине. Өлчөмү эске алынбаган жарык булагы жарыктын чекиттик булагы деп аталат. Ал эми көлөкө толук көлөкө деп аталат.

Эгер ушул эле тажрыйбаны жарык катары чоң лампочканы алсак, толук көлөкө пайда болот. Ортосундагы көлөкө, толук көлөкө, ал эми сыртындагысы жарым көлөкө деп аталат.

Жарыктын чагылуусу. Чагылуу закону

Ар кандай нерсенин бетинен жарык ар түрдүүчө чагылат.

Чачырап чагылуу

Күзгүлүү чагылуу

α-Түшүү бурчу

β- Чагылуу бурчу

1-закону

Түшкөн нур, чагылган нур жана нур түшкөн чекитке жүргүзүлгөн перпендикуляр (нормаль) дайыма бир тегиздикте жатышат

2-закону

Түшүү бурчу α ар дайым чагылуу бурчуна β барабар

Оптикалык диск

Түзүлүшү:

-Штатиф

-Шкаласы бар темир диск

-жарык булагы

-борбордук бекиткич

Суроо:

Түшүү бурчу 25° барабар болсо, түшүүчү жана чагылуучу нурлардын ортосундагы бурчту аныктагыла

А) 25°

В) 50°

Б) 45°

Г) 60°

Жарыктын сынышы

Жарык нурунун бир чөйрөдөн экинчисине өткөндө өз багытын өзгөртүшү жарыктын сынуусу деп аталат.

Жарыктын сынуу закону

α- Түшүү бурчу

β- Чагылуу бурчу

γ- Сынуу бурчу

1-закону

Түшкөн нур, сынган нур жана нур түшкөн чекитке жүргүзүлгөн перпендикуляр бир тегиздикте жатышат.

2-закону

Түшүү бурчу менен сынуу бурчу бири бирине барабар эмес

Аба

1

α

Суу

2

γ

Оптикалык тыгыздыгы аз чөйрө

Оптикалык тыгыздыгы көбүрөөк чөйрө

• Эгер жарык абадан сууга өтсө, сынуу бурчу түшүү бурчунан кичине болот.
• Эгер жарык суудан абага өтсө, сынуу бурчу түшүү бурчунан чоң болот. Жарык абадан айнекке же айнектен сууга өткөндө да ушул эрежелер аткарылат.

Ар кандай заттардын жарыкты сындыруу касиеттери заттын тунуктугуна көзкаранды. Мисалы, алмаз сууга же айнекке караганда жарыкты өтө күчтүү сындырат.

Сынуу көрсөткүчү

Түшүү бурчунун синусунун сынуу бурчунун синусуна болгон катышы жарык түшкөн зат үчүн турактуу чоңдук. Ал берилген зат үчүн жарыктын сынуу көрсөткүчү деп аталат.

n-жарыктын сынуу көрсөткүчү

Суроо:

1) А чекитинде

3) В чекитинде

2) Б чекитинде

4) Көрүнбөйт

Кадимки оюнчук лазеринин нуру рубинге келип түшөт. Түшүү бурчу 37°ка, сынуу бурчу 20°ка барабар. Рубиндин сынуу көрсөткүчү кандай мааниге ээ болот

Берилди:

α=37°

γ=20 °

Формула:

Чыгаруу:

n= = =1,76

Жообу:1,76

n=?