Даданыя члены сказа: дапаўненне, азначэнне, акалічнасць

План-канспект урока па беларускай мове ў 8 класе

Тэма: Даданыя члены сказа: дапаўненне, азначэнне, акалічнасць

Мэта: - актуалізаваць звесткі пра граматычнае значэнне і асноўныя спосабы выражэння даданых членаў сказа; дапамагчы вучням асэнсаваць, што большасць даданых членаў уваходзіць у сказ праз словазлучэнне;

- выпрацоўваць уменні правільна ставіць пытанні і вызначаць даданыя члены сказа;

- выхоўваць павагу да народнай культуры.

Тып урока: урок камбінаванай будовы.

Абсталяванне: падручнік, схемы, карткі.

Эпіграф: Святочны абрус засцілаюць – гасцей сустракаюць. Прыказка

Ход урока

I. Арганізацыйны момант

II. Праверка дамашняга задання

• Што назвыаецца галоўнымі членамі сказа?

• Што пра іх вы ведаеце?

• Звярніце ўвагу на эпіграф. Як вы яго разумееце?

• Жадаю, каб сённяшні ўрок быў для вас святам, а падарункамі будуць атрыманыя веды і добрыя адзнакі.

Праца з тэкстам

Прапаную вам пазнаёміцца з тэкстам Міколы Маляўкі “Абрус”.

• Знайдзіце сказы, у якіх паказаны адметныя выпадкі спосабаў выражэння дзейніка і выказніка. (3,5,7 сказы).

• Да якога тыпу і стылю адносіцца дадзены тэкст?

• Патлумачце лексічнае значэнне слова АБРУС, падбярыце да яго сінонім (настольнік).

III. Актуалізацыя ведаў вучняў

Калі ў нас ёсць галоўныя члены сказа, то адпаведна павінны быць і ДАДАНЫЯ (ДЧС).

Такім чынам, сёння мы пазнаёмімся з даданымі членамі сказа, навучымся знаходзіць ДЧС, ставіць да іх пытанні і вызначаць, да якога з галоўных членаў сказа яны адносяцца.

Запішыце дату і тэму ўрока.

Праца ля дошкі

Запішыце сказ (1 вучань ля дошкі), зрабіце графічны сінтаксічны разбор.

На свята мама засцілала стол новым абрусам.

• Якія ДЧС ёсць у гэтым сказе?

Фізкультхвілінка

Пры дапамозе жэстаў і мімікі паказаць наступныя дзеянні.

• Вы засцілаеце абрусам стол.

• Вы запрашаеце да стала гасцей.

• Вы рады, што гасцям спадабаліся вашы пачастункі.

IV. Новы матэрыял

Праца з падручнікам

Азначэнне – С. 97

Дапаўненне – С. 106

Акалічнасць – С. 110

(На дошцы размяшчаюцца схемы ДЧС)

• Яшчэ раз паглядзіце на сказ, які запісаны на дошцы, дапоўніце схему:

Дзейнік ----------------------------- Выказнік

азначэнне дапаўненне акалічнасць

! Увага! Большасць ДЧС уваходзяць у сказ праз словазлучэнне.

V. Замацаванне

Праца з тэкстам (па варыянтах).

1 варыянт – 1 абзац

2 варыянт – 2 абзац

3 варыянт – 3,4 абзацы

• Падкрэсліце сказ, у якім ёсць усе ДЧС. Выпішыце з яго словазлучэнні, зрабіце графічны сінтаксічны разбор.

• Устаўце прапушчаныя літары і патлумачце арфаграмы ў сваіх абзацах.

VI. Падагульненне

• З якой тэмай мы пазнаёміліся?

• Назавіце ДЧС.

• Што называецца азначэннем, дапаўненнем, акалічнасцю?

• Якія ДЧС паясняюць дзейнік, а якія выказнік?

VII. Рэфлексія

• Абрус – сімвал чаго? (Гасціннасці, свята)

• Ці былі мы гасціннымі? Ці добра “пачаставалі” нашых гасцей і саміх сябе ведамі?

VIII. Дамашняе заданне

1 гупа - Запісаць тэкст (5-7 сказаў), у якім сустракаюцца ўсе ДЧС. Падкрэсліць іх.

2 група - Запісаць сказы (5-7), у якіх сустракаюцца ўсе ДЧС. Падкрэсліць іх.

IX. Выстаўленне і каменціраванне адзнак.