Зертханалық жұмыс№ 1
«Менің алғашқы жобам»
Жұмыстың мақсаты - келесі әрекеттерді орындайтын бағдарлама құру:
Бағдарлама жүктелгеннен кейін келесідей терезе пайда болады.

Бағдарламадан шығу үшін «Жабу» батырмасын басу.
Бағдарламаны құру жоспары
Жаңа жоба ашу.
Формада келесі компоненттерді орналастыру: Label меткасы және Button батырмасы.
Келесі әрекеттерді орындау:
Кесте 1.
Ерекшеленген объект | Терезе қосымшасы Object Inspector | Қасиет атауы/ оқиға атауы | Әрекет |
Form1 | Properties | Caption (жазба) | Форманың атын беру «Жоба1» |
Label1 (Standard қосымшасы) | Properties | Caption | «Менің алғашқы жобам» жазбасын енгізу |
AutoSize (Автоподбор) | Қасиет мәнін енгізу : True |
Font → Color | Түсін таңдау: clPurple |
Button1 (Standard қосымшасы) | Properties | Caption | Батырма атауын беру «Жабу» |
Events | OnClick | Close; |
Жобаны сақтап, жүктеңіз және тестілеңіз.
Зертханалық жұмыс № 2
Консольдық қосымшаны құру
Жұмыстың мақсаты – консольдық бағдарлама құру.
Негізгі мәзірден File New Other (Файл Жаңа Басқа) командасын орындап, New терезесінде Console Application белгішесін таңдау.

ОК батырмасын басқаннан кейін экран келесідей түрге ие болады:

Мәтін Delphi-мен автоматты түрді генерацияланды. Ол құрылатын бағдарламаның шаблонын береді. Оған өзгерістер енгіземі.

Код терезесіне бағдарламаны енгізіңіз.

Run командасын орындау. Нәтижесін алу.
Зертханалық жұмыс№ 3
«Сәлемдесу»
Жұмыстың мақсаты - келесі әрекеттерді орындайтын бағдарлама құру:

«Сәлемдесу» батырмасын басқаннан кейін «Алғашқы нәтижелер» хабарламасы шығуы керек.
Бағдарламадан шығу үшін «Жабу» батырмасын басу керек.
Бағдарламаны құру жоспары
Жаңа жоба ашу.
Формада келесі компоненттерді орналастыру: Label меткасы және екі Button батырмасы.
Келесі әрекеттерді орындау:
Кесте 2.
Ерекшеленген объект | Терезе қосымшасы Object Inspector | Қасиет атауы/ оқиға атауы | Әрекет |
Form1 | Properties | Caption | Форманың атын беру «Жоба2» |
Label1 | Properties | Caption | Жазба мәтінін енгізу «Первые успехи» |
Button1 | Properties | Caption | Батырма атауын беру«Приветствие» |
Events | OnClick | Label1.Caption:=’Алғашқы нәтижелер’ |
Button2 | Properties | Caption | Батырма атауын беру«Закрыть» |
Events | OnClick | Close; |
Жобаны сақтап, жүктеңіз және тестілеңіз.
Өз бетімен орындауға арналған тапсырма
1. Сделать шрифт выводимой реплики «Первые успехи!» отличным от стандартного по виду, цвету и размеру.
Подсказка. В Object Inspector дважды щелкнуть справа от названия свойства Font.
2. Заменить вид кнопки «Выход» на более привлекательный.
Подсказка. Для замены кнопки удалить существующую, а другую BitBtn найти в палитре компонентов на вкладке Additional. Затем изменить ее вид с помощью свойства Kind.
3. Сделать так, чтобы после нажатия кнопки «Приветствие» на экране появлялось сообщение «Первые и не последние!».
Подсказка. Изменить значение свойства Caption метки Labell при реакции кнопки Buttonl на событие OnClick.
Листинг программы
unit Unitl;
interface
uses
Windows, Messages, SysUtils, Classes, Graphics, Controls, Forms, Dialogs, StdCtrls, Buttons;
type
TForral = class(TForm)
Labell: TLabel;
Buttonl: TButton;
BitBtnl: TBitBtn;
procedure ButtonlClick(Sender: TObject);
private
{Private declarations }
public
{Public declarations }
end;
var
Forml: TFonnl;
implementation
{$R *.DFM)
procedure TForml.ButtonlClick(Sender: TObject);
begin
Label1.Caption:='Первые и не последние!';
end;
end.
Зертханалық жұмыс№ 4
«Кез келген таңдау»
Жұмыстың мақсаты - келесі әрекеттерді орындайтын бағдарлама құру:
Бағдарлама жүктелгеннен кейін келесідей жазба пайда болады: «Кубикті лақтырыңыз».

«Кубикті лақтыру» батырмасын басқаннан кейін 0-6 сандарының бірін көрсететін хабарлама шығады.
Бағдарламадан шығу үшін терезенің жабу (Х) батырмасын басу керек.
Бағдарламаны құру жоспары
Жаңа жоба ашу.
Формада келесі компоненттерді орналастыру: метка Label және батырма Button.
Келесі әрекеттерді орындау:
Кесте 3.
Ерекшеленген объект | Терезе қосымшасы Object Inspector | Қасиет атауы/ оқиға атауы | Әрекет |
Form1 | Properties | Caption | Форманың атын беру«Жоба4» |
Label1 | Properties | Caption | Жазба мәтінін енгізу «Брось кубик» |
Button1 | Properties | Caption | Батырма атауын беру«Бросок кубика» |
Events | OnClick | Label1.Caption:= IntToStr(n); |
Жобаны сақтап, жүктеңіз және тестілеңіз.
Бағдарлама бөлігі
procedure TForml.ButtonlClick(Sender: TObject);
var n: Integer;
begin
n := random (6) + 1 ;
Label1.Caption := IntToStr (n) ;
end;
end.
Қырының сандық мәнін көрсететін функция құру.
Function Kubic (Sides:Integer): Integer;
Begin
If Sides = 1 then
begin
Result := random (Sides) +1 ;
end
else
begin
Result :=0;
end;
End;
Зертханалық жұмыс№ 5
Форма тақырыбын тексеру
Жұмыстың мақсаты - келесі әрекеттерді орындайтын бағдарлама құру:
Бағдарлама жүктелгеннен кейін мәтіндік өріске мәтін жазу.

«Терезенің тақырыбын өзгерту» батырмасын басқан кезде терезе тақырыбы өзгеру керек.
Мәтіндік өріске жаңа тақырыпты енгізу.
Enter пернесін басқаннан кейін жаңа тақырыпты енгізу
Бағдарламадан шығу үшін терезенің тақырып бөлігіндегі жабу батырмасын басу
Бағдарламаны құру жоспары
Жаңа жоба ашу.
Формада келесі компоненттерді орналастыру: метка Label, батырма Button, мәтіндік өріс Edit.
Келесі әрекеттерді орындау:
Кесте 4.
Ерекшеленген объект | Терезе қосымшасы Object Inspector | Қасиет атауы/ оқиға атауы | Әрекет |
Form1 | Properties | Caption | Форманың атын беру «Жоба5» |
Label1 (Қосымша Standard) | Properties | Caption | Жазба мәтінін енгізу «Жаңа тақырып енгізіңіз:» |
Edit1 (Қосымша Standard) | Properties | Text | Text қасиетінің мәнін тазалау |
Button1 (Қосымша Standard) | Properties | Caption | Батырма атауын беру «Терезе тақырыбын ауыстыру» |
Default | Ашылатын тізімнен True мәнін таңдау |
Events | OnClick | Form1.Caption := Edit1.Text; |
Жобаны сақтап, жүктеңіз және тестілеңіз.
Өз бетімен орындауға арналған тапсырма
Келесі әрекеттерді орындайтын бағдарлама құру:
Бағдарлама жүктелгеннен кейін евро мен доллардың ағымдағы курсын енгізетін өрістер; ақша құнын теңгемен енгізетін өріс, теңгені долларға, евроға айналдыратын өріс.
Доллар мен евроның ағымдағы курсын енгізу.
Ақша құнын теңгемен енгізу.
«Эквивалентті есептеу» батырмасын басқан кезде теңге долларға және евроға айналуы тиіс.
Бағдарламадан шығу терезенің жабу (Х) батырмасын басу.