№др | Итемул | Ноциуня | | |
1 | Азимут | Унгюл формат де дирекция Норд ши дирекция спре ун обьект орекаре пе терен. | | |
2 | алтитудине абсолутэ | Ынэлцимя унуй пункт ал супрафецей пэмынтулуй де-асупра нивелулуй мэрий(очеанулуй). | | |
3 | алтитудиня релативэ | аратэ ла че дистанцэ пе вертикалэ ун пункт де пе супрафаца пэмынтулуй есте ситуат май сус декыт ун алт пункт. | | |
4 | жеографие | есте штиинца деспре натура супрафецей Пэмынтулуй,деспре популацие ши активитатя ей економикэ. | | |
5 | кота алтитудиний | Есте ун пункт пе план ын дрептул кэруя се ынскрие алтитудиня де асупра нивелулуй мэрий. | | |
6 | курбе де нивел | Сынт линииле конвенционале де пе план че унеск пунктеле де пе супрафаца терестрэ ситуате ла ачеяш алтитудине абсолутэ. | | |
7 | нивелметру | Инструмент пентру а мэсура ынэлцимя дялулуй(нивелэ) | | |
8 | ориентаре | Детерминаря пунктелор кардинале але оризонтулуй фацэде локул унде вэ афлаць. | | |
9 | планшетэ | Есте о букатэ де плакаж ку бусолэ. | | |
10 | релиеф | Нерегуларитэциле супрафецей Пэмынтулуй. | | |
11 | ридикаре визуалэ | Ридикаря теренулуй унде дистанцеле се детерминэ визуал. | | |
12 | ридикаря теренулуй | Алкэтуиря планулуй теренулуй. | | |
13 | семне конвенционале | семнеле ку каре се репрезинтэ обьектеле пе план. | | |
14 | скарэ де пропорцие | Аратэ де кыте орь есте микшоратэ дистанца пе планул теренулуй фацэ де дистанца дин натурэ. | | |
№др | Итемул | Ноциуня | | |
1 | глоб | Моделул микшорат ал Пэмынтулуй. | | |
2 | дименсиуниле пэмынтулуй | Мэримя пэмынтулуй. | | |
3 | екуатор | Паралела ку чя май маре лунжиме. | | |
4 | коордонате жеографиче | Латитудиня ши лонжитудиня унуй пункт жеографик де пе глобул Пэмынтеск. | | |
5 | латитудине жеографикэ | Есте дистанца унуй пункт оарекаре де пе супрафаца Пэмынтулуй,мэсуратэ пе меридиан ын граде,де ла екуатор спре норд сау спре суд. | | |
6 | лонжитудине жеографикэ | есте валоаря аркулуй паралелейын граде,де ла меридианул зеро спре Ест сау спре Вест пынэ ла пунктул дат де пе супрафаца Пэмынтулуй. | | |
7 | меридиан | Есте чя май скуртэ линие конвенционалэ ,трасатэ пе супрафаца Пэмынтулуй каре унеск Полул Норд ши Полул Суд. | | |
8 | меридианул гринвич | Меридианул орашулуй Лондра .. | | |
9 | меридианул зеро | Есте примул меридиан | | |
10 | рецяуа де граде | Репрезентаря паралелелор ши меридианелор пе глоб ши пе хартэ. | | |
11 | форма пэмынтулуй | Жеоид | | |
12 | хартэ жеографикэ | Есте имажиня планэ а супрафецей Пэмынтулуй ,пе каре обьектеле жеографиче сынт репрезентате ку ажуторул семнелор конвенционале. | | |
13 | хартэ физикэ | харта че репрезинтэ релиефул ши апеле глобулуй Пэмынтеск. | | |
|
№др | Итемул | Ноциуня | | |
1 | базалт | рокэ ку кристалле мичь че се формязэ ин магма ревэрсатэ ла супрафаца Пэмынтулуй. | | |
2 | баркан | Дунэ ын формэ де семилунэ. | | |
3 | бомбе вулканиче | букэць де лавэ инкандесчентэ ку диаметрул де ла кыцьва чм пынэ ла кыцьва км че пот фи арункате ла ынэлциме маре. | | |
4 | вале монтанэ | депресиунь линиаре ын мунць. | | |
5 | вулкан | мунте че арункэ лавэ | | |
6 | вэй интермонтане | вэй ситуате ынтре мунць | | |
7 | гейзер | Извор че арункэ апэ фербинте | | |
8 | грабен | Лок прэбушит ын скоарца терестрэ | | |
9 | гранит | Рокэ магматикэ интрузивэ | | |
10 | грезие | рокэ седиментарэ | | |
11 | дял | о формэ бомбатэ а супрафецей Пэмынтулуй че аре вырф,повырниш,талпэ,ши ынэлцимя релативэ ну депэшеште 200 м. | | |
12 | епичентрул кутремурулуй | локул де ла супрафаца Пэмынтулуй ситуат де асупра фокарулуй | | |
13 | ерупция вулканулуй | Ла супрафаца Пэмынтулуй се арункэ лава,газеле,вапорий де апэ,ченуша ши прафул вулканик. | | |
14 | извоареле термале | Сынт апе субтеране ку температурэ ыналтэ. | | |
15 | калкар | Рокэ биоженэ(де орижине органикэ) | | |
16 | кварцит | Рокэ метаморфикэ форматэ дин грезие. | | |
17 | континенте | Порциунь енорме де ускат ситуате ын очеан | | |
18 | кошул вулканулуй | каналул дин скоарца терестрэ прин каре лава се реварсэ | | |
19 | кратер | депресиуня ын формэ де пылние дин вырфул вулканулуй | | |
20 | кряста ланцулуй мунтос | есте партя чя май ыналтэ а ланцулуй мунтос | | |
21 | кутремуре де пэмынт | феномене дин скоарца терестрэ. | | |
22 | лавэ | Есте магма че се реварсэ ла супрафаца Пэмынтулуй. | | |
23 | ланц мунтос | Сынт ридикэтуриле ынтинсе линиар ку вырфурь апарте. | | |
24 | магмэ | субстанца топитэ а мантией ын скоарца терестрэ. | | |
25 | мантия пэмынтулуй | ынвелиш интерн суб скоарца терестрэ че акоперэ нуклеул Пэмынтулуй. | | |
26 | марморэ | рокэ метаморфикэ форматэ прин трансформаря калкарулуй ын рокэ кристалинэ ла температурэ маре. | | |
27 | мишкэрь вертикале а скоарцей терестре | Ридикаря ши коборыря териториулуй пе вертикалэ фацэ де нивелул мэрий. | | |
27 | мишкэрь оризонтале а скоарцей терестре | Мишкаря скоарцей терестре ын дирекцие оризонталэ. | | |
29 | мунте | есте о формэ бомбатэ а супрафецей Пэмынтулуй че аре вырф,повырниш ши талпэ | | |
30 | попас де кулме(трекэтоаре) | локул де тречере песте ланцул де мунць. | | |
31 | пятрэ понче | Рокэ магматикэ че аре структурэ пороасэ,спонжиоасэ,есте ушоарэ ши ну се скуфундэ ын апэ. | | |
32 | релиефул фундулуй очеанулуй планетар | нерегуларитэциле фундулуй очеанулуй(мунций ши кымпииле) | | |
33 | рокэ | компонент ал литосферей че аре композицие комплексэши ау проприетэць де дуритате ,лучиу,денситате,кулоаре,температурэ де топире ш.а. | | |
34 | рокэ магматикэ | Рокэ форматэ дин магмэ. | | |
35 | рочь детритиче | рочь формате прин фэрымицаре. | | |
36 | рочь метаморфиче | рочь формате де ла топиря алтор рочь. | | |
37 | рочь седиментаре | рочь формате прин депунере | | |
38 | рыпэ | лок ын релиеф адынчит де апэ | | |
39 | скоарцэ терестрэ | ынвелишул екстерн ал Пэмынтулуй. | | |
40 | скоарцэ терестрэ де тип континентал | ынвелишул екстерн ал Пэмынтулуй пе континенте | | |
41 | сонар | аппарат че мэсоарэ адынчимя очеанулуй. | | |
42 | фокарул кутремурулуй де пэмынт | локул унде СА продус ловитура субтеранэ ын кутремурул де пэмынт. | | |
43 | хорст | ешитурь але скоарцей терестре | | |
44 | цэрь мунтоасе | релиеф путерник акчидентат | | |
45 | ченушэ вулканикэ | партикуле фине де магмэ каре сынт фэрымицате де кэтре газеле ерупционате ынтр-ун нумэр маре де пикэтурь | | |
46 | шесул | кымпие ку алтиттудиня абсолутэ пынэ ла 200м | | |
47 | ынэлцимь(платоурь) | кымпииле ку алтитудиня абсолутэ де ла 200 пынэ ла 500м. | | |
48 | дорсале медио-очеаниче | формеле челе май марь але фундулуй Очеанулуй Планетар | | |
№др | Итемул | Ноциуня | | |
1 | апе субтеране | Апеле че се гэсеск ын скоарца терестрэ | | |
2 | апе фреатиче | апеле субтеране че се афлэ ын страт аквифер ,неакоперите деасупра де рочь импермеабиле | | |
3 | валурь де вынт | валуриле провокате де вынт | | |
4 | валя рыулуй | о дынчитурэ май латэ ын релиеф | | |
5 | гецар | Акумулэрь натурале де гяцэ дулче пе супрафаца ускатулуй. | | |
6 | гецар де мунте | Гецарь се акоперэ вырфуриле сау пантеле мунцилор. | | |
7 | гецарь континентал(калотэ глачиарэ) | Гецарь пе супрафаца континентелор ши инсулелор арктиче | | |
8 | голф | партя очеанулуй(мэрий)че пэтрунде адынк ын ускат,дар комуникэ либер ку очеанул(маря). | | |
9 | гура рыулуй | локул де вэрсаре а рыулуй ын алт рыу,ын лак сау мааре | | |
10 | инсуле | Порциунь мичь де ускат че се афлэ ын Очеан | | |
11 | кумпэна апелор | Линий де деспэрцире а апелор че деспарт базинеле очеаниче | | |
12 | куренць калзь | Апа курентулуй е май калдэ ку кытева граде декыт апа очеаникэ дин жур. | | |
13 | куренць речь | Апа курентулуй е май рече ку кытева граде декыт апа очеаникэ дин жур. | | |
14 | рыу де кымпие | рыуку курс лин прин вэиле ларжь | | |
15 | лак | О акумуларе де апэ ынтр-о депресиуне натуралэ де пе ускат | | |
16 | лак ку скуржере | Лакул дин каре изворэск рыурь | | |
17 | лак фэрэ скуржере | Лакул дин каре ну изворэск рыурь | | |
18 | лимита зэпезилор | Линия май сус де каре зэпада поате сэ се акумулезе ши се формязэ гецарь | | |
19 | маре | О парте а огчеанулуй деосебинду-се де ачаста дупэ проприетэциле апей,куренций де апэ ши организмеле каре трэеск ын еа. | | |
20 | маре интериоарэ | Мэриле каре се афлэ ын интерорул континентулуй. | | |
21 | маре периферикэ | Мэриле ситуате ла маржиниле континентулуй. | | |
22 | оризонт аквифер | Страт сатурат ку вапорь де апэ | | |
23 | оризонт хидрофуг | Рочиле каре ну пермит апей сэ трякэ прин еле | | |
24 | очеан планетар | тоталитатя апей пе Пэмынт | | |
25 | промиле | Унитате де мэсурэ а салинитэций апей очеаниче-о миме а унуй нумэр. | | |
26 | пэдуре тропикалэ | пэдуре ку чя май богатэ ши вариатэ луме анималэ ши вежеталэ. | | |
27 | реця флувиалэ | Рыул принчипал ымпреунэ ку тоць афлуенций сэй. | | |
28 | рыу де мунте | Рыу ку кэдере мааре,вале ынгустэши адынкэ. | | |
29 | рыу | Ун шувой де апэ каре курже притр-о адынчитурэ креатэ де ел ынсушь. | | |
30 | рыу де кымпие | Рыу ку кэдере микэ ку вале ларгэ. | | |
31 | салинитатя апей | Кантитатя грамелор де субстанце дизолвате ынтр-ун литру де апэ | | |
32 | скара алтитудиний ши адынчимий | Релация динтре мэсурэториле хэрций ши чя реалэ кореспунзэтоаре | | |
33 | старицэ | Лакурь мичь ын лунчиле рыурилор де кымпие че репрезинтэ порциунь але фостей албий а рыулуй че шь-а скимбат дирекция. | | |
34 | стрымтоаре | О фышие де апэ компаратив ынгустэ мэржинитэ дин доуэ пэрць де цэрмуриле континентелор сау инсулелор. | | |
35 | флуксул ши рефлуксул | Вал че ынаинтязэ пе ускат атрас де лунэ. | | |
36 | цунами | Валурь провокате де куренций де апэ | | |
37 | пенинсулэ | Пэрциле континентелор ши инсулелор ынаинтате ын ускат | | |
38 | прагурь | Ешитуриле де рочь дурре че интерсектязэ албия рыулуйши ынгрэмэдириле де петре. | | |
39 | чиркуит планетар ал апей | Прочесул неынтрерупт де мишкаре а апей дин Очеан пе ускат ши де пе ускат пе Очеан. | | |
40 | яз | Базинеле де акумуларе мичь че се формязэ ын рыпь сау ын адынчитурь спечиал конструите. | | |
41 | хидросферэ | Ынвелишул де апэ ал Пэмынтулуй | | |
42 | рочь пермиабиле | Рочиле каре пермит тречеря апей | | |
№др | Итемул | Ноциуня | | |
1 | Аер сатурат ку вапорь де апэ | …-аерул каре ну поате концине май мулць вапорь де апэ декыт концине ел. | | |
2 | Амплитудиня осчилациилор температурий… | диференца динтре челе май марь ши челе май мичь валорь а температурий аерулуй. | | |
3 | Анероид | барометрул) фэрэ ликид. ку ажуторул кэруя се мэсоарэ пресиуня атмосферикэ.(«барос»-греутате | | |
4 | Атмосфера… | ынвелишул де газе ал Пэмынтулуй. | | |
5 | Барометру | инструментул ку ажуторул кэруя се мэсоарэ пресиуня атмосферикэ.(«барос»-греутате) | | |
6 | Бризэ | вынтул каре се формязэ пе малул мэрий. | | |
7 | Брые де инсолацие | брые че се деосебеск прин дурата инсолацией соларе ши кантитатя де кэлдурэ соларэ примитэ де ла Соаре. | | |
8 | Брые поларе | режиуниле глобулуй Пэмынтеск лимитате де черкурь поларе. | | |
9 | Брыу тропикал | режиуниле глобулуй Пэмынтеск лимитате де черкурь тропикале. | | |
10 | Брыу температ | режиуниле глобулуй Пэмынтеск лимитате де черкурь поларе ши тропиче ын амбеле емисфере. | | |
11 | Време…(старя тимпулуй0 | се нумеште старя тропосферей ынтр-ун лок анумит ла ун момент дат сау ынтр-ун интервал анумит де тимп(24 де оре,кытева зиле,о лунэ,анотимп сау сезон) | | |
12 | Вынт | мишкаря аерулуй ын дирекцие оризонталэ. | | |
13 | Град де небулозитате | партя черулуй акоперитэ ку норь. | | |
14 | Жируетэ… | апарат че детерминэ дирекция ши путеря вынтулуй. | | |
15 | Зиуа поларэ | пе латитудиня 66,5⁰ын зилеле солстициулуй де варэ оамений вэд соареле де асупра оризонтулуй ын курс де 24 де оре. | | |
16 | Климэ… | Режимул де мулць ань а стэрий времий,карактеристик пентру оарекаре режиуне. | | |
17 | Мусон- | вынт че се формязэ пе малул мэрий:вара суфлэ динспре очеан спре ускат ,ярна инверс -динспре ускат спре очеан. | | |
18 | Диаграма времий | типуриле де време- | | |
19 | Ноапте поларэ | пе латитудиня 66,5⁰ын зилеле солстициулуй де ярнэ оамений ну вэд соареле де асупра оризонтулуй ын курс де 24 де оре. | | |
20 | Норь | акумулэрь де пикэтурь де апэ ын аер. | | |
21 | Плувиометру | апарат че мэсоарэ кантитатя де пречипитаций. | | |
22 | Пресиуне атмосферикэ | форца ку каре аерул апасэ асупра супрафецей Пэмынтулуй ши асупра тутурор обьектелор де пе еа. | | |
23 | Пречипитаций атмосфериче- | тоатэ умезяла че каде пе супрафаца Пэмынтулуй ын старе ликидэ сау солидэ. | | |
24 | Проностикул времий- | информаций деспре старя атмосферей де пе тоатэ супрафаца Пэмынтулуй. | | |
25 | Путеря вынтулуй | презинтэ дирекция ши витеза вынтулуй. | | |
26 | Роза вынтурилор- | графикул путерий ши дирекцией вынтулуй. | | |
27 | Скара витезей вынтулуй | скарэ спечиалэ ку ажуторул кэрея се детерминэ витеза вынтулуй ын метрии пе секундэ сау апречия путеря ын граде де ла 0 пынэ ла 12. | | |
28 | Старя времий | елементеле ши феноменеле времий | | |
29 | Стратосферэ | ал дойля страт дин тропосферэ | | |
30 | Температура аерулуй | кэлдура аерулуй | | |
31 | Температура медие ануалэ | температура калкулатэ пе ун ан , | | |
32 | Температура медие лунарэ | ,температура калкулатэ пе мулць ань | | |
33 | Температура медие диурнэ | температура калкулатэ пе 24 оре- | | |
34 | Тропиче | паралела 23⁰30' | | |
35 | Тропосферэ | примул страт ал атмосферей | | |
36 | Умидитатя аерулуй | кантитатя де апэ че се концине ын аер | | |
37 | Умидитате релативэ | рапортул динтре кантитатя де вапорь де апэ че се концине ын аер ши кантитатя де вапорь де апэ че ар путя сэ концинэ ел ла температура датэ | | |
38 | Хигрометру | аппарат че мэсоарэ умидитатя аерулуй | | |
39 | Черкурь поларе | паралелеле 66⁰30' | | |