Конкурс "Эрхим хумуужуулэгшэ"

1. Визитная карточка Бардуевой Санюры Намсараевны

Воспитателя МАОУ «Усть-Эгитуйская СОШ», дошкольная группа

Амар мэндэ!

Танилсая туруун!

Би хадаа

Гушан гурбан гулбай

Гурбан ехэ Яруунын

Добуун бухэниинь домогтой,

Дорюун баян туухэтэй

Бабжа баатарай хулэгтэй,

Булган намжаа талатай,

Гурбан голой бэлшэртэ

Гуламта зохёон тубхинэhэн

Элдин тэнюун нютагтайб.

Эгэтын-Адаг тоонтотой

Хори буряадай хубдууд угтай

Хонин жэлтэй

Юhэн улаан мэнгэтэй

Юрын буряад басаган

Бардын Бадмажабай Намсарайн

Бараг басаган Санюра гээшэб!

Абьяс бэлигээр тугэс

Ажал хэхэдээ шударгы

hургаал, заршал айтай

hубэлгэн, хурса ухаатай

Буянтайхан ажалтай

Бага хуугэдэй «Наран» сэсэрлигэй

Хумуужуулэгшэ мэргэжэлтэй.

Олоhон, шэлэhэн ажалдаа

Оролдостой худэлхэ зорилготой,

Ундэр бодолтой

Унэн сэдьхэлтэй

Урагшаа hанаатай

Урма зоригтой ябанаб.

Эгэтын-Адагай дунда һургулиин дэргэдэ «Наран» сэсэрлиг ажалаа ябулнаа. Ажал тухай тобшо мэдээсэл.

Сэсэрлигтэ хамта 45 хуугэд ерэдэг. Олон жэлдэ худэлһэн ажалай туухэ баян. Эндэ муноо уедэ 7 зон худэлнэ, тэдэнэйнь 3-нинь хумуужуулэгшэд.

Би оороо булэгэй 13 ухибуудтэй худэлнэб. Булэг сомни 1 ород басаган бии. Харин бэшэ буряад хуугэднэй ганса ородоор харилсана. Нэгэ талаһаа, тон харамтай.

Манай нютаг хэр угһаа, урда сагһаа жэнхэни буряад хэлээрээ хоорэлдэжэ, хамаг ажал хэрэгээ ябуулжа байһан юм. Холо ойроһоо зоожэ ерэһэн ород, татар яһатан зоншье буряадаар сэбээрээр дуугардаг болодог һэн. Харин муноо байдал тон хубилаа.

Минии урда ехэ зорилго байна. Бага наһанһаа ухибуудтэ буряад хэлэмнай баян, бидэ буряад зон турэл хэлэеэ һайн мэдэхэ ёһотойбди гэһэн уряал нэбтэруулхэ хэрэг мини һанаан ходо байна. Буряад хэлээр сахим һургаха, сэсэрлигэй хуугэдтэ тааруулжа зохёоһон «Амар сайн, ухибууд!» гэһэн гаршагтай ном мини ажалдаа туһатай. Энэ ном хэрэглэжэ, жэшээлнуудые унгэргэжэ, урдаа табиһан уургэеэ бэелуулхэ зорилгоёо дуургэхэ хусэл бии. Эндэһээ уламжалан, танай анхаралда хэшээлэй хэһэг дурадханаб.

2. Организованная образовательная деятельность

Тема: «Табан хушуу мал»

Гэрэй амитад – Домашние животные

Цель: 1. Продолжить отработку изучаемой лексики; познакомить с новой грамматической структурой. У меня есть собака. У меня нет собаки. У тебя есть собака?

2. Закрепить структуру разговорной речи

3. Развитие лингвистического кругозора (загадки, скороговорки, стихи, цвета предмета).

Оборудование: юрта, животные (собака, корова, свинья, верблюд, овца, лошадь, коза).

Ход урока:

1. Организационный момент. Сайн байна үхибүүд!

Возле юрты – животные: лошадь, корова, собака, свинья. На лугу «пасутся» верблюд, коза, овца.

Приветствие. Сайн байна!

Мунөөдэр буряад хэлэнэй хэшээл үнгэргэхэбди, «Табан хушуу мал» гэhэн темээр. Нэн түрүүн бодоод фонетическэ зарядка хэеэ, хэлэ нугархай болгонобди: – хай, хой, хэй, хоо, хүй, май, мой, мэй, муй, моо, пой, пэй, пай, поо.

1. Работа по картине

Энэ hэые гэр байна. Большая красивая юрта. Взглянем во двор. Тук тук тук! Эндэ хэн байдаг бэ? Хозяина нет. Зато собака сторожит, никого не пускает. Если вы отгадаете загадку, собака пустит вас во двор.

Хон хон дуутай

Хондолой дээрээ дэгээтэй

Энэ юун бэ? (Нохой)

-Зүб! Бэрхэнүүд! Нас пускают во двор. Посмотрите, какие животные гуляют во дворе?

- Назовите, пожалуйста, домашние животные. Yнеэн. Ямаан. Морин. Тэмээн. Хонин.

- Сосчитайте сколько животных гуляют во дворе?

- Нэгэн, хоёр, гурба, дурбэ, таба.

- Хэдыб? Таба

- Ребята, вот эти 5 домашних животных считаются самыми дорогими драгоценными. 5 видов драгоценных животных. Табан хушуу мал. Воторите за мной. Та-бан ху-шуу мал. Дабтагты. Табан хушуу мал. Дари, хэлэ, Нарана, хэлэ.

1. Давайте отгадаем загадки. Таабари таагты.

Урдаа hэрээтэй,

Дундаа туламтай,

Хойноо ташууртай. (Унеэн)

Унтаагуй аад, хурхирдаг,

Убдоогуй аад, еолодог,

Гээгээгуй аад, бэдэрдэг. (гахай)

Хайша үгы аад

Халааhа табяа (аглаг морин)

Физминутка.

Мөө, мөө мөөдэхэйн

Өө, өө мөөдэхэйн

Зөөлэн мээмээ амтатайл,

Зөөхэй ушөө амтатайл.

Тэмээн, тэмээн тэбэрюухэй,

Тэмээнэй хүбүүн Табарюухай.

1. Знакомство с новой грамматичсекой структурой (учитель демонстрирует в руках игрушку - кошку)

- Шамда миисгэй бии гү? - Бии (үгы)

- У тебя есть кошка? - Есть (нет)

- Миисгэйтнай ямар нэрэтэйб? - Шарлуухай гэжэ нэрэтэй.

- Какое имя у вашей кошки? - Нашу кошку зовут Шарлуухай.

- Молодцы! Бэрхэнүүд!

Что нового узнали? Теперь мы знаем «Табан хушуу мал». Перечислите. Хорошо! На этом закончим занятие. Баяртай!

1. Развитие бурятской речи в совместной деятельности

1. Үхибүүд. Мүнөө «Уянгын сэсэрлиг» гэһэн «шулуун хүшөө» хүрэжэ ерэбэбди. Эндэ манай Ярууна нютагай элитэ поэдүүдэй шүлэгэй бадагууд сагаан мрамор шулуун дээрэ һиилэгдэн бэшэгдэнхэй. Хамтадаа 8 хүшөө байха. Танилсая.

2. Намжил Нимбуев 1948 оной июниин 11-дэ Улаан-Үдэ хотодо түрэһэн юм. Буряадай мэдээжэ поэт, уран зохёолшо, оршуулагша Шираб Нимбуевай ууган хүбүүн болоно. Намжил Нимбуев Улаан-Үдын гурбадахи һургуулида һураһан, 6-7-дохи классһаа эхилээд ород хэлээр шүлэг бэшэжэ эхилһэн. 7-дохи класс дүргээд байхадань, һургуулинь «Артек» лагерь эльгээгээ. Тэндээ «Африка» гэжэ шүлэг бэшээд, алтан медаль абаад ерэһэн. Онсо өөрын маягаар бэшэдэг байһан, гүн ухаанай гүнзэгы удхатай уянгата шүлэгүүдые хүн түрэлтэндэ бэлэглэһэн, оройдоол 23 наһа наһалһан Намжил Нимбуев элитэ уран шүлэгшэн болоһон.

Оо, минии Ярууна!

Хүхэбтэр тайгынш нюуса таагдахаар бэшэл,

Хүртэшэгүй намжар ой, хада, нуурнууд.

Эндэхи шулуун, набшаһан бүхэндэш

Эльгэ зүрхэнэйм һанаан, энхэрээн

Эхым нютагай амисхалда шэнгэнхэйл.

1. Манзаширэ бурханай бага сүмэ ерэбэбди. Энэмнай Буддын шажанай изагуурай гурбан бурханай нэгэн. Оюун бэлиг тэдхэгшэ, юрын бэлигые дээдэ шатада хүргэжэ магад. Илангаяа үхибүүд, мүн ном үзэжэ байһан ямаршье наһанай зон бурханда хандажа, үглөө бүри этигэл ябуулһанайнгаа хойно Манзаширэ бурханай тарни «Ламаадан» уншаа һаа, ехэ һайн.

2. Ээлжээтэ ябууд харуулалга.

Эгэтын голой хойто бэедэ 1998 ондо манай нютагай үльгэршэн, түүхэшэн, уг гарбалай бэшэг тон һайн мэдэдэг, хөөрэдэг Рыгзэн Эрдынеевич эрдынеевэй үүсхэлээр ута наһанай «Намжил» субарга бүтэһэн байна. 2018 ондо энэ буянта ажал дэмжэн цыденов Жаргал Жамьянович түрэл гаралаараа, аха дүүнэрээ дахуулжа Аюша бурханай Сагаан Дара эхын дүрэ бүтэжэ, арамнайлагдаа.

Субарга бүхэн тус тустаа өөрын дааһан үүргэтэй, удхатай. Хамта ниилэхэдээ, хүсэтэй, буянаа арьбажуулха, ажал хэрэг һайжаруулха хэрэгүүдтэ туһатай.

Ургажа ябаһан хүүгэдтээ, аша зээнэртээ ухаан бодолоо һорихо, зол жаргал гуйха, этигэл найдал асарха нангин шүтээнээдээ һайханаар тахижа, наринаар абажа, зүбөөр зальбаржа заадаг байял.