Doktor Petrovun kəşfi

Doktor Petrovun kəşfi

Çikaqo Universitetinin tozlu zirzəmisində doktor Lena Petrov Mesopotamiya qazıntısından əldə edilən kataloqsuz sonuncu qutu olan gil kitabələr yığınının üstünə əyildi. Stolüstü çırağdan çıxan zəif işıq mixi yazılar üzərində titrəyirdi, sanki minilliklərlə sirləri silməyə çalışırdı. Birdən onun diqqəti kitabələrdən birindəki qeyri-adi naxışa çəkildi. Yazılar, şübhəsiz ki, şumer olsa da, heç bir məlum ləhcədə rast gəlinməyən linqvistik quruluşa və ifadə növbələrinə malik idi.

Bu, demək olar ki, 4500 il ərzində səssiz qalan, təzəcə oyanmış yeni bir səs idi.

Doktor Petrov və onun epiqrafçılar qrupu fraqmentləri deşifrə etmək üçün həftələr sərf etdi. Tədricən onların “son arxaik şumer dili” adlandırdıqları ləhcə öz sirlərini açmağa başladı. Lövhələrdə padşahlardan və ya əzəmətli döyüşlərdən deyil, gündəlik həyatdan bəhs edilirdi. Onlar arpa ticarəti sövdələşmələrinin, torpaq alqı-satqı müqavilələrinin və kənd təsərrüfatı mərasimlərinin diqqətlə planlaşdırılmasının müfəssəl qeydlərini ehtiva edirdi. Onlar eradan əvvəl 2500-cü ildə şumerlərin şüuruna birbaşa pəncərə idi və əvvəllər düşünüldüyündən daha mürəkkəb və çoxşaxəli cəmiyyəti ortaya qoyurdu. Bu kəşf nəinki dil tarixinə yeni bir fəsil əlavə etdi, həm də Şumer sivilizasiyasının özünün tarixini yenidən yazdı. Onlar artıq sadəcə ziqqurat qurucuları və yazı ixtiraçıları deyil, regional dialektləri, gündəlik qayğıları və indi eşitdiyimiz zəngin sosial və iqtisadi həyatı olan insanlar idi.

Doktor Petrovun kəşfi qədim tarixin ən təvazökar, ən gündəlik səslərini dərk etməyə yol açan bir mayak oldu.

Əsədov Seyyub Əsəd oğlu-Şirvan şəhər T. Bağırov adına 11 №-li tam orta məktəbin tarix müəllimi, “Ən yaxşı müəllim” müsabiqəsinin (2015-ci il), “Elektron Təhsil” Respublika Müsabiqəsi, “Təhsildə ən yaxşı İnternet resursları” nominasiyası qalibi (2017-ci il), Respublika “Pedaqoji Mühazirələr”inin (2003-cü il III dərəcəli Diplom və 2019-cu il Tərifnamə) təltifçisi, Təhsildə inkişaf və innovasiyalar üzrə IV qrant müsabiqəsinin (2020) qalibi (“V-XI siniflərdə tarix fənninin tədrisi metodikası” adlı metodik vəsait müəllifi).