Духовное завещание Ивана Яковлевича Яковлева чувашскому народу на 3 языках

К 170-летию со дня рождения выдающегося чувашского просветителя, организатора народных школ, педагога, создателя нового чувашского алфавита и учебников чувашского и русского языков для чувашей И. Я. Яковлева и 150-летию Симбирской чувашской школы

Духовное завещание Ивана Яковлевича Яковлева чувашскому народу на 3 языках

Духовное завещание Ивана Яковлевича Яковлева чувашскому народу написано в г. Симбирск, 4 августа 1921 г.. Просветитель народа, глубоко сознавая свою историческую миссию как волю Бога, стремится наставить сородичей на путь нравственного очищения и прогресса.

Судьба Духовного завещания оказалась искореженной, как и жизнь самого старца. Иван Яковлевич скончался в 1930 году в возрасте 82 лет. Проходили десятилетия, но Завещание его так и не доходило до народа.

Чувашская Национальная Академия впервые осуществляет отдельное издание Духовного завещания Ивана Яковлевича Яковлева на пяти языках – чувашском, русском, английском, немецком и французском. Многогранная работа ее в сущности своей нацелена на укрепление духовного и физического здоровья людей, реализацию их естественных прав и свобод, среди которых не последнее место занимает свобода национального самоопределения народа.

Предлагаю ознакомиться с завещанием на разных языках:

на английском языке

на чувашском языке

на русском языке

http://www.nbchr.ru/virt_jakovlev/index.html

Ivan Iаkovlev

Spiritual testament to the Chuvashish people

In the name of the Father and the Son and the Holy Spirit!

I address myself first to you, my Chuvashish friends and relatives. Your welfare is much on heart; in this hour my thoughts turn to you and to you first I want to convey my last wishes.

More than anything hold fast that which is most sacred: faith in God. Faith gives wings to the power of the spirit and heart, provides inner peace, comforts and encourages the soul in times of trouble and sorrow and illuminates it in hours of success and joy. With faith in jod, you will not fail in the trials of life. Without faith the world is cold and dark. Believe in the final reward for good and punishment for evil, in ultimate truth and God's judgment–terrible and just.

Honour and love the good and wise Russian people who hold in themselves the inexhaustible forces of spirit, heart and will. They received you into their family as brothers; they did not deceive nor oppress you. Providence is leading them to great goals unknown to us. May that people be the leader of your development! Follow them and trust them. The Russian people's life has been difficult, encountering– on its long and painful way–much grief and pain, but the light of the spirit never died out in it. The vision of its great mission was never lost.

May Russia's joys be your joys and her sorrows your sorrows! Then you will participate in her coming, brilliant future. Her people did not fail you in the past; they will not let you down in the future. Love them and get closer to them. Every field has its weeds but take my experience as a guarantee: you will always find, among the Russians, good and wise persons who will support a just cause. Russia has gained her rights through suffering; without a doubt she will share those rights with you. Trust the people of Russia, love her, and Russia will be for you a mother. May the immortal name of my teacher, Nikolai Ivanovitsch Ilminski, serve you as a pledge and lodestar; it personifies for me the greatness and beauty of the Russian national character.

I Turn to those of you who have had the privilege of an education.

Remember that you must help your less fortunate compatriots. Don't hope that someone else will help them! Never forget that it is your first duty to work for the education of the Chuvashis because they are your own. Go back to your people with the treasure of scientific knowledge. Promote in them civic responsibility. Teach them law and justice. These matters are up to you because these people are yours.

Do not despise your compatriots' poverty, weakness and ignorance. You have come from them and now you must work for them. You were educated for their sake and at their cost.

Now you must pay that debt. Don't forget your obligation to your younger brothers. Your reward? The people's love.

Remember, though, that you won't win their hearts unless you speak Chuvashish. Using your native language will not betray the Russian cause! You can serve the great country of Russia without forsaking your mother tongue.

Complete what I have started, if I cannot do so: give the Chuvashi people the Holy Scriptures, completing the translation of the Old Testament. Serve the cause or Christianity; spread the light of the Gospel among the many nationalities which people the eastern part of Russia. By your language and spirit you are closer to these people than the Russians are. Your efforts in this great field of endeavour will partly repay the debt you owe the Russian people: from them you received the light of Christian faith.

Honour the family. Keep it together. Families support the people and the state. Chuvashi family links have alwass been strong; guard this treasure. A strong family is a bulwark against life's adversities; a close, happy family is not afraid of them. Be chaste. Beware of wine and such temptations. In protecting the family, you protect the children and provide a solid foundation for quiet, peaceable work.

Live harmony whith each other. Avoid petty quarrels. Remember the great command of the Saviour: «Do good to them which hate you.» True strength is the privilege of those who do not insist on their rights.

Believe in diligent work and do it willingly. Perform even the smallest task with patience and good humour. Don't grumble over life's problems. When we tackle small tasks enthusiastically, they become important. When we approach important tasks negligently, we diminish them. Success follows all work done willingly and well. Avoid devious methods. Dirty means produce temporary ends.

This is what I to wanted to say to you as I prepare myself to appear before the Supreme Judge. If I have offended someone, I ask him to pardon and pray for me. To you, my compatriots and the many Russians who with willing hearts have supported my work. I express my deep gratitude for your warmth and affection which I do not deserve. I remember with warm thankfulness my comrades and fellow-workers. Without their non-partisan zeal, my work could never have been achieved.

I greet my own students. The hours spent with you have been the happiest of my life. May God protect each one of you on your journey through life.

IVAN IAKOVLEV, 4th August, 1921

Иван Яковлев

Чăваш халăхне панă халал

Ашшийěн Ывăлийěн Святой Сывлăшийěн ячěпе.

Эй тусăмсем, хамăн тăван çыннăмсем, чăвашсем! Пуринчен малтан эпě сире чěнсе калатăп. Манăн чунăм пěрмаях сирěншěн çунатчě, халь те акă манăн мěнпур шухăшăм сирěн çийěре куçрě. Юлашки тертěме пуринчен маларах татах сире каласа хăварас тетěп.

Турра ěненсе пурăнасси калама çук пысăк япала – пуринчен ытла эсир çавна хытă тытса тăрăр. Ěненÿ этеммěн ăсне, кăмăлне çунатлăлантарса çамăллатать, чун пурнăçне канăçлăх парать, лăплантарать; инкек-синкек, хуйхăмěн курнă вăхăтра чуна хăват парать; ěçсем ăнса телейлě пурăннă чух ěненÿ чуна тасатать, ăна çутатса тăрать. Турра ěненсе пурăнсан, пурнăç хытти этемшěн хăрушă мар; Ăна ěненсе тăмасан, çăр çинчи пирěн пурнăç сивě пулать, тěттěм пулать. Тěнчене пултарнă çÿлти Турра ěненсе тăрăр. Ырă ěçе те, усал ěçе те чăн аслă турěлěх татě, – Турă сут тăвě, – вăл сут тÿрě, вăл сут пит хăрушă.

Вырăс халăхě пит пысăк халăх. Вăл ырă кăмăллă, ăслă: эсир ăна итлěр, юратса пурăнăр. Унăн ăсийěн вăйě, ырă кăмăлě, пурнăçа малалла ярас шухăшě хисепсěр нумай, нихăçан та пěтес çук. Çак халăх сире тăван вырăнне хурса йышăннă, хăй çемйи тунă. Вăл сире пусмăрламарě, сире аяла хăвармарě. Малашнехине курса тăракан Турă вырăссене эпир курми, сисми аслă ěç тума ертсе пырать. Эсир малалла каяс ěçре çак халăх сире çавăтса ертсе пыракан пултăр, ун хыççăн пырăр, ăна шанса тăрăр. Çак халăхăн пурнăçě пит йывăр пулнă. Хăйěн вăрăм ěмěринче, йывăр пурнăçěнче вăл нумай хуйхă курнă, йывăр кунсем курмалла пулнă, çапах та вăл хăй чунийěн çуттине сÿнтермен; хăйěнчен аслă халăх тухса каймаллине пěртте асěнчен яман. Вырăс халăхийěн савăнăçěпе эсир те савăнмалла пулăр; вăл хуйхă тÿсмелле пулсан, ăна эсир те тÿсěр. Çапла вара малашне вăл курас çутă пурнăçа унпа пěрле эсир те курăр; вăл малашне чаплăланса кайсан, унпа пěрле эсир те чаплăланăр. Иртнě ěмěрсенче вырăс халăхě сире хěсěрлемен, ÿлěмрен те вăл сире хěсěрлес çук. Ăна эсир юратса пурăнăр, унпа тачă пурăнма тăрăшăр. Кирек мěнле хир те пукрасăр пулмасть, çапах та эсир вырăс халăхě хушшинче ырă кăмăллă ăслă çынсене кирек хăçан та тупăр. Тÿрě ěç тума вěсем сире пулăшěç: çапла пулассине ман пурнăçра пулнă ěçсем шантарса тăраççě. Хăйěн тÿрě ěçěсене вырăс халăхě нумай асап курса çиеле кăларнă, çавăнпа пěртте иккěленме кирлě мар, вăл сирěн тěлěшпе те ялан тÿрěрен пырě. Вырăс патшалăхě çине шанса пурăнăр, ăна юратăр, вара вăл сирěн аннěр пулě. Çаксене шанса тăма хама вěрентсе пурăннă Николай Иванович Ильминский ятне каласа хуратăп; унăн ячě сирěншěн çул кăтартакан çăлтăр пултăр. Ман хисеппе вырăс халăхě катěрийěн мěнпур аслăлăхě, мěнпур илемě пурте Ильминскинче тулли тăратчě.

Вěренсе çутăлма телей тупнă чăвашсене калам тата. Астуса тăрăр! Пайсăр тăрса юлнă хăвăрăн мěскěн чăваш тăван халăхăра эсир пулăшса пурăнмалла; вěсене ăçтан та пулин катаран пулăшу килě-ха тесе тăмалла мар. Ан манăр! Вĕсене вěрентсе çутăлтарас ěç пуринчен ытла сирěн çинче пулмалла. Эсир вěсен хушшинчен тухса çутăлнă çынсем. Вěренÿлěх пěлсе тăракан пурлăха пуçтарса, эсир хăвăрăн тăван халăхăр патне таврăнăр, вара патшалăхра чăн лайăх этем мěнле пулмалли çинчен вěсене каласа ăнлантарăр; закон çинчен тата халăх хушшинче пулмалли тÿрěлěх çинчен вěрентěр. Çакăншăн тăрăшассине эсир хăвăр çине илмелле: эсир çав халăх хушшинчен тухнă çынсем. Тăван халăхăрăн çуклăхěнчен, начарлăхěнчен, вăл тěттěмре пурăннинчен ан вăтанăр: эсир вěсен хушшинчен тухнă, ěçлессе те вěсемшěн ěçлемелле. Çапла вара эсир халăх вăйěпе хăвăршăн пуçтарнă ăсăршăн вěсене парăм тÿлерěр пулать. Кěçěн тăванăрсем умěнче эсир хăвăр парăмăра манманшăн халăх кăмăлě сире кирлě таран тавăрě. Ан манăр, çакна астуса тăрăр! Эсир хăвăр халăхăрăн чěлхине тирěс тăмасан, халăх кăмăлне пěтěмпех хăвăр аллăрта тытса тăрăр.

Ху чěлхÿне пăрахманни вырăс халăхě ěçне ултавлă туса сутни пулмасть вăл; аннěрсенчен вěренсе юлнă хăвăн тěп чěлхÿне пăрахмасăрах вырăсăн аслă патшалăхěшěн ěçлесе тăма пулать. Эпě туса пěтереймен ěçсене эсир туса пěтерěр. Турă çыруне çырнă кěнекесене пěтěмпех чăваш халăхне парăр – Этемсен Турăпа пěрлешсе пурăнасси çинчен каланă аслă сăмах кěнекисене чăвашла куçарса пěтерěр. Вырăс патшалăхийěн Хěвел тухăçě енче пурăнакан йышлă халăхсене Христос тěнне вěрентсе çутăлтарас ěçе тăрăшса ěçлěр: чěлхе тěлěшěпе те, вěсен пурнăçě йěрки тěлěшěпе те эсир вěсене вырăссенчен хăйсенчен çывăхрах тăратăр. Христос тěнийěн çуттине эсир вырăссен аллинчен илнě. Çапла вара эсир çак пысăк ěçе ěçлесе вырăссене парас парăмăра кăшт та пулин парса тататăр.

Çемйěре лайăх пăхса усрăр: çемье вăл халăх чаракě, патшалăх чаракě. Çемье пурнăçě тěлěшпе ваттисем каланă сăмаха чăваш халăхě ялан та хытă тытса тăнă. Çак пурлăха лайăх сыхласа пурăнăр. Çемьенěн лăпкă пурнăçě пире пурнăç хыттинчен хÿтěлесе тăрать. Килěштерсе тěреклě тăракан çемьешěн катаран килекен пурнăç синкерěсем хăрушă мар. ÿтěре ясарпа ан варлăр, ÿсěртекен, астаракан япаларан шикленěр. Çемйěре сыхă усрасан, ачăрсене чипер упраса пурăнсан, килěштерсе лăпкă ěçлесе пурăнма хăвăр валли тěреклě чарак лартса хурăр.

Пěр-пěринпе сапăр пулăр, çукшăн-пуршăн чашкăрса çÿресрен, харкашасран аякка тарăр. Çăлаканăн аслă сăмахне асра тытăр. Вăл каланă: хăвăр тăшманăрсене те юратăр, тенě. Чăваш хушшинче пěр-пěр килěшÿсěр ěç час-часах пулкалать. Эпě çавна пěрре анчах курман. Çапла акă чăвашран хăшě те пулин мала туха пуçласан ыттисем ăна такăнтарма пăхаççě, çулне пÿлеççě. Вара унăн та ырă ěмěчě татăлать, çине пыракансем хăйсем те тип-типě тăрса юлаççě. Эсир апла ан пулăр. Çÿле çěкленекене мěн хал çитнě таран çěкленме пулăшăр. Хăпарса çитсе тěрек илсен, вăл вара хăй сире аялтан çÿле турта-турта кăларě. Малти урапа куссан, хыçалти унтан юлмасть. Пěр-пěрин сăмахне тăнланса пурăнни, пěрне пěри ырăлăх туса тăни пурнăçа хăват парать. Çакна хытă шанса тăрăр.

Килěшсе ěçленě ěç пысăк усăллă – çакна пěлсе тăрăр, ун пек ěçе юратăр. Чăн пěчěккě ěçе те пит пикенсе, юратса ěçлěр. Пурнăçра курма тÿрě килнě йывăрлăхшăн ан кулянăр. Юратса тусан, чи пěчěкçě ěçе те чаплăлантарса яма, усă паракан тума пулать; ÿркенсе ытахальтен анчах ěçлесен, чăн пысăк ěç те пăрахăçа тухать, хисепрен каять. Лăпкă чунпа килěшсе ěçленě пур ĕç те телейлě пулать, ăнса малалла пырать. Кукăр çулпа çÿресрен, ултавпа тăвас ěçрен хăраса тăрăр: тÿрěлěхсěр курнă усă, ултавпа тупнă телей – тěреклě мар, вăл вăраха пымасть.

Çÿлти аслă Тÿре умне кайма хатěрленсе, сире каласа хăварас сăмахăм манăн мěнпурě çакă ěнтě. Ирěклě е ирěксěр эпě кама та пулин кÿрентерсе, вăл ман çие çилě хывса çÿренě пулсан, пурсăра та тархаслатăп: çиллěре манăр, каçарăр мана, маншăн турра кěлтăвăр. Эй тăван çыннăмсем! Чăн кăмăлтан тав тăватăп сире. Эсир маншăн ялан та ăшă пултăр, кăмăллă пултăр. Сиртен çакна курма эпě тивěçлě те пулман. Çаплах тата вырăс çыннисене те нумайăшне, пит нумай çынна чунтан тав тăватăп. Ман ěçе тума вěсем нумай пулăшрěç, чăн кăмăлтан ман енче тăчěç. Хампа пěрле ěçленě юлташăмсене, мана пулăшса пурăннă мěнпур çынна пурне те чунтан каласа тав тăватăп: нимěне хапсăнмасăр вěсем мěнпур халěсемпе ěçлерěç, вěсемсěр пуçне ман ěçěм те палăрман пулěччě. Пěр хам анчах вěрентнě хамăн çыннăмсене кăмăлтан ырă сунатăп. Эпě вěсене вěрентсе ларнă вăхăтсем ман пурнăçра чăн савăнăçлă вăхăтсем пулчěç. Пурăнан пурнăçăрта сире пурсăра та Турă сыхласа, упраса усратăр

Иван Яковлев, г. Симбирск, 4 августа 1921 г.

Иван Яковлев

Духовное завещание чувашскому народу

Во имя Отца и Сына и Святого Духа!

Обращаюсь к вам первым, друзья и родичи мои чуваши. О вас болел я душой, к вам в этот час обращается мысль моя, и вам первым хочу сказать мои последние пожелания.

Крепче всего берегите величайшую святыню – веру в Бога. Вера окрыляет силы ума и сердца, дарует внутренний мир, утешает и ободряет душу в часы несчастья и горя, очищает и просветляет ее в счастье и удаче. С верой в Бога не страшны жизненные испытания; без веры в Него холодно и мрачно на земле. Веруйте, что есть Высший мздовоздатель за добро и за зло, что есть Высшая правда, есть Божий суд, грозный и праведный.

Чтите и любите великий, добрый и умный русский народ, таящий в себе неисчерпаемые силы ума, сердца и воли. Народ этот принял вас в свою семью, как братьев, не обидел и не унизил вас. Ведомый Провидением к великим, нам незримым целям, народ этот да будет руководителем и вашего развития: идите за ним и верьте в него. Трудна была жизнь этого народа, много горестей и несчастий встретил он на своем долгом и скорбном пути, но он не угасил в себе светочей духа и не утратил понимания своего высокого призвания. Да будут его радости вашими радостями, его горести вашими горестями, и вы приобщитесь к его светлому будущему, грядущему величию. Народ этот не обидел вас в прошлом, он не обидит вас и в будущем. Любите его и сближайтесь с ним. На всяком поле есть плевелы, но мой долгий опыт да будет порукой тому, что среди русского народа вы всегда встретите добрых и умных людей, которые помогут вашему правому делу. Русский народ выстрадал свою правду, и, нет сомнения, правдой этой он поделится с вами. Верьте в Россию, любите ее, и она будет вам матерью. Залогом и путеводной звездой да послужит бессмертное имя учителя моего Николая Ивановича Ильминского, олицетворяющего для меня все величие и всю красоту русского народного характера.

Обращаюсь к тем из вас, кому выпало счастье получить образование. Помните, что вы сами должны помогать своим бедным и обездоленным сородичам, не надеясь на то, что помощь к ним придет откуда-нибудь со стороны. Помните, что долг работать над просвещением чуваш лежит, прежде всего, на вас, на людях, которые вышли из их же среды. Возвращайтесь же к своим соплеменникам с сокровищами научного знания, насаждайте среди них понятия гражданственности, учите их закону и праву: заботу об этом должны взять на себя вы, выходцы из народа. Не гнушайтесь бедности, слабости и невежества своих сородичей: из них вы вышли, и для них вы должны поработать, чтобы заплатить ваш долг за полученное за счет народа образование. Любовь народная вознаградит вас за то, что вы не забудете вашего долга перед своими младшими братьями. Помните, что владеть сердцем народным вы сможете, только если не будете чуждаться языка народного. В обращении к родному языку нет измены русскому делу: служить великому русскому отечеству можно, не забывая родного языка, воспринятого от матерей ваших. Доделайте то, что, может быть, не удастся закончить мне: дайте чувашскому народу Священное писание, полностью завершив перевод Ветхого Завета. Послужите делу христианского просвещения, распространяя свет Евангелия среди многочисленных народностей, населяющих русский Восток: по языку и духу вы ближе к этим народностям, чем сами русские. Работой на этой обширной ниве вы заплатите русскому народу часть того великого долга, которым вы обязаны ему, получив из его рук свет веры Христовой.

Берегите семью: в семье опора народа и государства. Семейные заветы всегда были крепки среди чуваш. Охраняйте же это сокровище. В семейном счастье – защита от жизненных испытаний. Крепкой и дружной семье не страшны внешние житейские невзгоды. Берегите целомудрие, бойтесь вина и соблазнов: если обережете семью, обережете детей и создадите крепкую опору для мирного и спокойного труда.

Будьте дружны между собой, избегайте мелких счетов и распрей, помните о великом завете Спасителя: любите и ненавидящих вас, и твердо надейтесь на жизненную силу уступчивости и снисхождения.

Верьте в силу мирного труда и любите его. Делайте самое маленькое дело терпеливо и с любовью, не ропщите на размеры жизненной задачи. Самое малое дело можно осветить и осмыслить любовным к нему отношением и самое большое можно уронить и обесславить отношением небрежным и нерадивым. Счастье и успех придут ко всякому мирно и с любовью совершаемому делу. Бойтесь путей кривых и обходных: успехи, достигаемые нечистыми средствами, – успехи непрочные и временные.

Вот все, что я хочу сказать вам, готовясь предстать перед Высшим Судией. Если в ком есть память о вольной или невольной обиде, мною причиненной, прошу простить меня и помолиться обо мне. Сердечно благодарю за тепло и ласку, которыми не по заслугам моим дарили меня вы, мои соплеменники, и многие, многие русские люди, приходившие с открытым сердцем на помощь моему делу. Горячую благодарность приношу всем товарищам и сотрудникам моим по работе: без их бескорыстного усердия был бы невозможен и мой труд. Шлю привет непосредственным ученикам моим. Учебные часы, среди них проведенные, были отрадными часами моей жизни. Да сохранит и да обережет вас Бог в жизненных путях ваших.

Иван Яковлев, г. Симбирск, 4 августа 1921 г.