Эджа. Сёз авуштырув къаиделери. Ургъу. (Слог. Правила переноса слов. Ударение.)

18.02 Дерс № 22. 5 сыныф ана тили

Мевзу: Эджа. Сёз авуштырув къаиделери. Ургъу.

Макъсат:

Шахсий нетиджелер: окъувгъа меракъ догъурмакъ, тильге севги ашламакъ;

Регулятив УУД: талебелернинъ оджа ярдымынен дерстеки арекетлернинъ макъсадыны тайинлемек, бирликте чалышувы, бераберлик муитини асыл этмек; нутукъ байлыкъларыны арттырув;

Мерифет УУД: эджа, сёз авуштырув ве ургъу акъкъында малюмат берюв ве анълатув; сёзлерни эджаларгъа болюв, ургъуларны къоюв; тюрлю мешгъулиетлер беджерюв;

Коммуникатив УУД: озь фикирлерини агъзавий ве язма шекильде ифаде этмек; динълемеге ве башкъаларнынъ айткъанларыны анъламакъ; озюнинъ ве башкъаларынынъ япкъан ишлерине къыймет кесмек, нетиджелер чыкъармакъ.

Дерс шекили: янъы мевзуны анълатув

Таминлев: китап (с.96-98), джедвель, компьютер, «Алем-и сарф» диски

Дерс кетишаты

1. Тешкелий момент. Талебелернен селямлашув.

2. Эв вазифесини тешкерюв. Суаллерге джевап берюв.

- е, ё, ю, я – бу насыл арифлер?

- Олар акъкъында не бильдинъиз?

- Не вакъыт олар 2 сес бильдирелер? Мисаллер кетиринъиз.

1. Дерснинъ мотивациясы. Тахтадаки джедвельге бакъып, дерснинъ мевзусыны тапмакъ, макъсатларыны тайинлемек.

2. Янъы мевзуны анълатув.

1. Малюмат берюв.

• Сёзлер эджаларгъа болюнелер. Сёзлер бир я да бир къач эджадан ибарет ола. Эр бир эджада созукъ сес олмакъ керек. Сёзде къач созукъ сес олса, о къадар эджа олур. Меселя: таш, де-ве, пен-дже-ре

• Эджалар ургъулы ве ургъусыз олалар. Меселя: ки – ургъусыз, тап – ургъулы.

• Эджалар ачыкъ ве япыкъ олалар. Эгер эджа созукъ сеснен битсе – бу ачыкъ эджа, эгер тутукънен битсе – япыкъ. Меселя: ра-ле ( ( ; джез-ве ( ) ( ; бер-бер ( ) ( ).

• Сёзлерни сатырдан сатыргъа авуштыргъанда бир ариф сатырда къалдырылмаз ве авуштырылмаз. Сёзлерни эджаларгъа бакъып, сатырдан авуштырамыз. Авуштырылмасы олмагъан сёзюнинъ тюбюни 1 сызыкънен сызамыз. Меселя: тур-на, па-падие, папа-дие; юва.

2. «Алем-и сарф» дискинен чалышув.

3. с.97 241 -иш, берильген схемаларгъа эсасланып, сёзлер уйдурмакъ.

( ( ( ( ) ( ) ( ) ( ) (

А-ва э-лек лес-кер дерь-я

1. Пекитюв.

   1. с.97 240-иш, сёзлерни эджаларгъа болип язмакъ.

   2. с.97 242-иш, ургъуларны къоймакъ.

VI. Рефлексия.

- Бугунь насыл мевзуны кечтик?

- Ургъу, эджа ве сёз авуштырув акъкъында не бильдинъиз?

- Къыйынлыкълар олдымы?

VII. Дерснинъ нетиджеси.

VIII. Баалар къоюв.

IX. Эв вазифеси: с. 98 245-иш, сёзлерге ургъуларны къоймакъ.